Centrale Raad van Beroep, 27-11-1998, AA3736, 97/7506 AAW/WAO en 97/7508 AAW/WAO

97/7506 AAW/WAO en 97/7508 AAW/WAO

U I T S P R A A K

in de gedingen tussen:

het Landelijk instituut sociale verzekeringen, appellant,

en

A te B (Turkije), gedaagde.

I. ONTSTAAN EN LOOP VAN DE GEDINGEN

Met ingang van 1 maart 1997 is de Organisatiewet sociale verzekeringen 1997 in werking getreden. Ingevolge de Invoeringswet Organisatiewet sociale verzekeringen 1997 treedt het Landelijk instituut sociale verzekeringen (Lisv) in de plaats van de betrokken bedrijfsvereniging. In het onderhavige geval is het Lisv in de plaats getreden van de Nieuwe Industriële Bedrijfsvereniging. In deze uitspraak wordt onder appellant tevens verstaan het bestuur van deze bedrijfsvereniging.

Bij besluit van 27 december 1995 heeft appellant de aan gedaagde krachtens de Algemene Arbeidsongeschiktheidswet (AAW) en de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) toegekende uitkeringen, die werden berekend naar een mate van arbeidsongeschiktheid van 35 tot 45%, per 22 mei 1996 ingetrokken op de grond dat gedaagdes arbeidsongeschiktheid per die datum moet worden gesteld op minder dan 15%.

Bij besluit van 18 juni 1996 heeft appellant de uitkering ingevolge de AAW ingetrokken en de uitkering ingevolge de WAO herzien en nader vastgesteld naar een mate van arbeids-ongeschiktheid van 15 tot 25%, zulks per 1 juni 1996.

De Arrondissementsrechtbank te Amsterdam heeft bij uitspraak van 8 juli 1997 de tegen die besluiten ingestelde beroepen gegrond verklaard en die besluiten vernietigd.

Appellant is van die uitspraak in hoger beroep gekomen op de in het aanvullend beroepschrift vermelde gronden.

II. MOTIVERING

Vervolgens heeft verweerder aan eiser bij besluit II meegedeeld dat zijn arbeidsongeschiktheid op grond van de Wet TBA volgens de nieuwe regels moet worden herbeoordeeld en dat zijn WAO-uitkering op grond van die herbeoordeling met ingang van 1 juni 1996 wordt berekend naar een arbeidsongeschiktheidspercentage van 15 tot 25 en dat zijn AAW-uitkering met ingang van die datum wordt ingetrokken.

Verweerder heeft hierbij de resterende verdiencapaciteit bij fulltime werk per uur berekend. Een herberekening van het maatmanloon heeft geleid tot een bedrag van f 24,33 per uur. Op grond van dit uurloon is het verlies aan verdiencapaciteit vastgesteld op 15,07%.".

In het bij de rechtbank ingestelde beroep heeft gedaagde onder meer de juistheid van de met betrekking tot de resterende verdiencapaciteit door appellant gehanteerde lonen bestreden. Hangende de procedure bij de rechtbank heeft gedaagde appellant verzocht de gegevens op basis waarvan deze loonwaarden zijn vastgesteld, en met name de zogeheten functieenquêteformulieren, in het geding te brengen. Daartoe is van de kant van gedaagde gedocumenteerd uiteengezet dat de lonen van de door de betrokken arbeidsdeskundige geselecteerde functies belangrijke verschillen vertonen met de in de betreffende CAO's genoemde lonen.

Naar aanleiding van de brieven van de rechtbank d.d. 26 november 1996 en 12 februari 1997 heeft appellant bij brief van 5 maart 1997 onder meer het volgende aan de rechtbank medegedeeld: "Gegevens uit het FIS met betrekking tot namen/adressen van werkgevers zelf worden - in opdracht van het TICA, thans Lisv - niet aan derden, waaronder advocaten en rechters, verstrekt.".

De rechtbank heeft -kennelijk mede gelet op het verhandelde ter zitting van 5 juni 1997 - hieruit geconcludeerd dat appellant niet bereid was te voldoen aan een verzoek van de rechtbank om in het onderhavige geval de functie-enquêteformulieren over te leggen.

Nadat de rechtbank had vastgesteld dat het besluit van 27 december 1995 vernietigd dient te worden nu appellant dat besluit niet langer heeft gehandhaafd en hij een nieuw besluit heeft genomen, heeft zij ten aanzien van de weigering van appellant de betreffende functie-enquêteformulieren in het geding te brengen het volgende overwogen:

Voorts heeft verweerder kennelijk beoogd een beroep te doen op het bepaalde in art. 10, tweede lid, onder g, van de WOB. In dit artikellid is bepaald dat het verstrekken van informatie ingevolge de WOB eveneens achterwege blijft voorzover het belang daarvan niet opweegt tegen het belang van het voorkomen van onevenredige bevoordeling of benadeling van bij de aangelegenheid betrokken natuurlijke personen of rechtsper-sonen dan wel van derden. Daarbij dient aangetekend te worden dat blijkens vaste rechtspraak (JB 96/201) niet het specifieke belang van de verzoeker in de belangenafweging betrokken dient te worden. De WOB veronderstelt het publieke belang van openbaarheid van bepaalde informatie, zodat dat belang niet nader onderbouwd dient te worden. Bij de te verrichten belangenafweging worden derhalve betrokken het algemene of publieke belang bij openbaarmaking en de door de weigeringsgronden van de WOB beschermde belangen.

Het belang bij het niet verstrekken van de functie-enquêteformulieren is gelegen in de vrees dat werkgevers benaderd worden en niet langer bereid zullen zijn mee te werken aan het leveren van gegevens voor het FIS. Verweerder denkt dat het in bepaalde procedures bekend maken van de namen en adressen van werkgevers ertoe zal leiden dat de werkgevers regelmatig benaderd zullen worden door advocaten en anderen om de gegevens over de betreffende functie(s) te controleren. De rechtbank heeft begrip voor verweerders zorg voor de belangen van derden en meent dat sprake is van een zeker belang bij het niet hoeven verstrekken van de functie-enquêteformulieren. De rechtbank is echter van mening dat gelet op enerzijds het hiervoor genoemde algemene belang van openbaarmaking in procedures als de onderhavige en op anderzijds het door verweerder gesignaleerde belang niet gezegd kan worden dat sprake is van een onevenredige benadeling als bedoeld in art. 10, tweede lid, onder g, van de WOB, indien verweerder de functie-enquêteformulieren in bepaalde gevallen in het geding dient te brengen. Mede gelet op de strekking van art. 8:29, tweede lid, van de Awb is de rechtbank van oordeel dat de fundamentele procesrechtelijke beginselen zwaarder dienen te wegen dan de praktische belangen van verweerder. In het midden kan derhalve nog worden gelaten of verweerder de eventuele onvrede bij werkgevers niet op enigerlei wijze zou kunnen oplossen in of na overleg met die werkgevers of via andere mogelijkheden die de WOB wellicht biedt.

In het aanvullend hoger beroepschrift heeft appellant de juistheid van het oordeel van de rechtbank onder meer als volgt bestreden:

Ondergetekende is allereerst van mening op grond van de WOB niet verplicht te zijn de informatie in de functie-enquêteformulieren te verstrekken. Zou dit wel het geval zijn dan kan er immers geen sprake zijn van "gewichtige redenen".

Artikel 10, lid 1, onder c, WOB bepaalt dat het verstrekken van informatie achterwege blijft voor zover dit bedrijfsen fabricagegegevens betreft, die door natuurlijke personen of rechtspersonen vertrouwelijk aan de overheid zijn medegedeeld.

In dit verband wordt in de wetsgeschiedenis (Memorie van Toelichting, Handelingen van de Tweede Kamer 1986-1987, 19 859, p. 33) de grote stroom van vrijwillig verstrekte bedrijfsgegevens genoemd die de overheid verzamelt en ten behoeve van statistische publicaties bewerkt om beleid te kunnen voeren. Die verzamelingen zouden niet kunnen worden aangelegd als de vertrouwelijkheid van de individuele bron niet gegarandeerd zou zijn en de gegevens in handen zouden kunnen komen van concurrenten. Het artikel beoogt derhalve in het algemeen gesproken enerzijds de overheid voldoende grondslag te bieden voor de beleidsen bestuursvoering en anderzijds de bedrijven voldoende bescherming te bieden tegen concurrentievervalsing.

In het onderhavige geval is een vergelijkbare situatie aan de orde. Met de gegevens die de werkgevers verschaffen, wordt het FIS-systeem gevoed. De bedrijven zouden zeker niet meewerken aan deze informatieverschaffing als de vertrouwelijkheid van de informatiebron niet, althans niet in belangrijke mate, gegarandeerd zou zijn. Die beduchtheid van werkgevers is begrijpelijk. Een analyse van functies en werkprocessen in een bedrijf kan namelijk inzicht bieden in produktspecificaties en fabricageprocessen en daardoor bedrijfsgeheimen in de openbaarheid brengen die het gevaar oproepen van concurrentievervalsing. Ondergetekende heeft de werkgevers die meewerken dan ook geheimhouding beloofd.

Vervolgens is ondergetekende van oordeel dat de redenen om het overleggen van de functie-enquêteformulieren te weigeren "gewichtige redenen" zijn in de zin van artikel 8:29 Awb. Bij de toepassing van deze bepaling dient een belangenafweging plaats te vinden. Daarbij speelt een aantal belangen een rol. In de eerste plaats gaat het om de bescherming van het belang dat partijen over en weer beschikken over alle informatie om de door hen gewenste positie in de procedure in te nemen. In de tweede plaats gaat het om de bescherming van het belang dat de rechter beschikt over alle informatie die nodig is om de hem voorgelegde zaak op een juiste en zorgvuldige wijze af te doen. Tenslotte gaat het om de bescherming van het belang dat bepaalde gegevens niet, of althans slechts in beperkte mate, openbaar worden. Artikel 8:29 beoogt aan deze uiteenlopende belangen recht te doen.

Ondergetekende is van oordeel dat het processuele belang dat de heer A heeft bij het verkrijgen van de bedoelde werkgeversgegevens, niet onevenredig is geschaad als deze gegevens niet worden verstrekt. Zoals boven is aangegeven zijn er andere mogelijkheden om de gegevens te verifiëren. Van een relevante beperking van de procedurele rechten van de heer A kan dan ook niet worden gesproken. In dit verband is nog van belang dat de voor betrokkene geschikt geachte functies kunnen worden beschouwd als voorbeeldfuncties van arbeid waarmee een inkomen kan worden verworven. Deze voorbeeldfuncties moeten plausibel zijn. Die plausibiliteit behoeft niet aangetoond te worden door de betreffende werkgever bekend te maken.

Uw Raad heeft in de uitspraak van 16 juli 1996, rolnummer 94/982 (niet gepubliceerd), aangegeven van oordeel te zijn dat de in het FIS voorkomende functies gebaseerd zijn op analyses van concrete functies in Nederlandse bedrijven en dat de daarbij behorende aanvangssalarissen daadwerkelijk door de geënquêteerde werkgevers worden betaald. Uit deze uitspraak valt af te leiden dat uw Raad de geloofwaardigheid van het FIS en de daar uit voortvloeiende gegevens niet in twijfel trekt. Dat betekent dat een rechter met de informatie die in de arbeidsdeskundige rapportages ten aanzien van de loonwaarden van de geduide functies wordt verstrekt, in principe over alle benodigde informatie beschikt, om de voorgelegde zaak op een juiste en zorgvuldige wijze af te doen.

Ondergetekende is van mening dat het belang om deze gegevens niet openbaar te maken zwaarder weegt. Indien werkgevers niet langer vertrouwelijkheid van de gegevens kan worden gegarandeerd met de eerder genoemde gevolgen, zullen werkgevers minder genegen zijn om gegevens ten behoeve van het FIS te verstrekken. Dit zou kunnen betekenen dat FIS niet meer op de voorgeschreven wijze, met bestaande functies en reële aanvangssalarissen, kan worden gevuld.

Gezien het voorgaande zijn er gewichtige redenen, als bedoeld in artikel 8:29, lid 1 Awb, om overlegging van de functie-enquêteformulieren te weigeren.".

De Raad kan appellant niet volgen in bovenstaande visie.

In de eerste plaats overweegt de Raad dat appellant op grond van artikel 8:42, eerste lid, van de Awb gehouden is de op de zaak betrekking hebbende stukken aan de rechtbank te zenden. Met de rechtbank is de Raad echter van oordeel dat de functie-enquêteformulieren niet tot deze stukken behoren. De Raad heeft daarbij in aanmerking genomen dat niet gebleken is dat appellant bij de voorbereiding en het nemen van de bestreden besluiten van deze formulieren gebruik heeft gemaakt en dat evenmin is gebleken dat deze rechtstreeks hebben bijgedragen tot die besluiten. Deze bepaling verplichtte appellant derhalve niet de functieenquêteformulieren spontaan aan de rechtbank te zenden.

De Raad overweegt voorts dat artikel 8:45, eerste lid, van de Awb de rechtbank de mogelijkheid biedt het bestuursorgaan te verzoeken onder dat orgaan berustende stukken in te zenden. Op grond van het tweede lid van deze bepaling is een bestuursorgaan verplicht - behoudens de uit het bepaalde in artikel 8:29 van de Awb voortvloeiende beperkingen - aan een dergelijk verzoek van de rechtbank te voldoen.

Op grond van genoemd artikel 8:29, eerste lid, van de Awb kunnen partijen die verplicht zijn inlichtingen te geven dan wel stukken over te leggen, indien daarvoor gewichtige redenen zijn, het geven van inlichtingen dan wel het overleggen van stukken weigeren of de rechtbank mededelen dat uitsluitend zij kennis zal mogen nemen van de inlichtingen onderscheidenlijk de stukken. Genoemde gewichtige redenen zijn ingevolge artikel 8:29, tweede lid, van de Awb voor een bestuursorgaan in ieder geval niet aanwezig, voorzover ingevolge de WOB de verplichting zou bestaan een verzoek om informatie, vervat in de over te leggen stukken, in te willigen.

Volgens de Memorie van Toelichting gaat het hierbij om een aantal belangen. Allereerst gaat het om bescherming van het belang dat partijen over en weer beschikken over de relevante informatie om de door hen gewenste positie in de procedure in te nemen. Het gaat eveneens om bescherming van het belang dat de rechter beschikt over alle informatie die nodig is om de hem voorgelegde zaak op een juiste wijze af te doen. Maar het gaat ook om bescherming van het belang dat bepaalde gegevens niet, althans slechts in beperkte mate, openbaar worden.

Indien een partij zich op het standpunt stelt dat bepaalde stukken niet kunnen worden overgelegd in een procedure, is het aan de rechter om te beslissen of desondanks die stukken dienen te worden overgelegd. Dit uitgangspunt is ook neergelegd in het derde lid van artikel 8:29 van de Awb, waarin is bepaald dat de rechtbank beslist of de in het eerste lid bedoelde weigering onderscheidenlijk de beperking van de kennisneming gerechtvaardigd is. Bij een dergelijke beslissing dient zwaar te wegen dat de rechter een volledig en onbeperkt onderzoek moet kunnen instellen naar de zaak, zowel wat de feiten als wat het recht betreft. Bovendien vloeit uit het verdedigingsbeginsel voort, dat de rechter bij dat onderzoek en de vaststelling van de feiten zich in beginsel alleen op gegevens van feitelijke aard mag baseren waarvan partijen de juistheid en volledigheid hebben kunnen nagaan en in het proces ter discussie hebben kunnen stellen.

In het onderhavige geval is de hoogte van de door appellant gehanteerde lonen van de functies op grond waarvan de resterende verdiencapaciteit van gedaagde is vastgesteld, door de gemachtigde van gedaagde gemotiveerd en gedocumenteerd bestreden. Desondanks heeft appellant naar aanleiding van de hierboven genoemde brieven van de rechtbank te kennen gegeven niet bereid te zijn de betreffende functie-enquêteformulieren aan de rechtbank over te leggen. De rechtbank heeft hieruit geconcludeerd dat appellant niet bereid was te voldoen aan een verzoek op grond van artikel 8:45 van de Awb om de betreffende functie-enquêteformulieren over te leggen. Door die weigering de bedoelde stukken over te leggen is gedaagde en de rechtbank de mogelijkheid onthouden om na te gaan of en in hoeverre de daarin vermelde gegevens juist zijn.

Appellant heeft ter zake van de weigering om de door de rechtbank gevraagde stukken over te leggen een beroep gedaan op artikel 8:29 van de Awb. In reactie daarop heeft de rechtbank beoordeeld of in het onderhavige geval geheimhouding op grond van gewichtige redenen, als bedoeld in artikel 8:29, eerste en tweede lid, van de Awb gerechtvaardigd was.

De Raad onderschrijft dienaangaande de opvatting van de rechtbank dat de door appellant aangevoerde redenen niet een zodanig gewicht toekomen dat de weigering de betreffende stukken over te leggen gerechtvaardigd is. Ook naar het oordeel van de Raad dienen in het onderhavige geval fundamentele procesrechtelijke beginselen - waaronder het verdedigingsbeginsel - zwaarder te wegen dan de praktische belangen van appellant. De Raad kan en zal daarbij in het midden laten of ingevolge de WOB reeds de verplichting bestaat de betreffende stukken over te leggen.

Ten aanzien van de hiervoor genoemde praktische belangen is door appellant in het bijzonder betoogd dat de bruikbaarheid van het FIS aangetast dreigt te worden, indien de functie-enquêteformulieren in een twistgeding als het onderhavige worden overgelegd. Deze verwachting berust op de veronderstelling van appellant dat een deel van de benaderde bedrijven niet langer bereid zal zijn gegevens ten behoeve van het FIS te verschaffen, omdat zij door een verzekerde of zijn gemachtigde benaderd kunnen worden ter verificatie van de verschafte gegevens en zij niet genegen zijn het daaruit voortvloeiende beslag op hun tijd te aanvaarden.

Hoewel de Raad begrip heeft voor de praktische problemen waarvoor appellant gesteld kan worden, is de Raad toch van oordeel dat appellant het gewicht van deze praktische problemen in relatie tot het belang van een goede rechtspleging overschat. Daargelaten of uit de bepalingen van de Organisatiewet sociale verzekeringen 1997, in het bijzonder artikel 89 van die wet, niet een verplichting tot medewerking van de benaderde werkgevers voortvloeit en daargelaten of bij een adequate voorlichting van die bedrijven over het karakter van een procedure als de onderhavige bedoelde bereidheid doorgaans toch niet zal blijven bestaan, komt een mogelijke reactie van een aantal werkgevers en de daaraan ten grondslag liggende motieven in ieder geval onvoldoende gewicht toe om een inbreuk op fundamentele beginselen van procesrecht te rechtvaardigen.

Uit vorenstaande vloeit voort dat de betreffende stukken aan de rechtbank hadden dienen te worden overgelegd. De Raad tekent hierbij aan dat dit oordeel niet impliceert dat in elke procedure betreffende een arbeidsongeschiktheidsbeoordeling zou moeten worden geverifieerd of de in het FIS opgenomen gegevens zijn terug te voeren op de door middel van de functieenquêteformulieren in dat systeem ingevoerde gegevens en of deze gegevens juist zijn. In dat verband verwijst de Raad naar zijn vaste jurisprudentie dat in beginsel van de juistheid van de aan het FIS ontleende gegevens dient te worden uitgegaan. Indien echter, zoals in het onderhavige geval is geschied, door een betrokkene de juistheid van deze gegevens van feitelijke aard voldoende gemotiveerd wordt bestreden of indien de rechter zelf aan de juistheid van die gegevens twijfelt, kan door de rechter onder toepassing van artikel 8:45 van de Awb van het uitvoeringsorgaan worden verlangd dat het door overlegging van de betreffende gegevens de verificatie daarvan mogelijk maakt.

Op grond van het bovenstaande is de Raad van oordeel dat de rechtbank aan de weigering van appellant de betreffende stukken in te zenden terecht, gelet op het bepaalde in artikel 8:31 van de Awb, het gevolg van vernietiging van het besluit van 18 juni 1996 heeft verbonden.

Uit het hiervoor overwogene volgt dat de aangevallen uitspraak dient te worden bevestigd.

De Raad acht in verband met het voorafgaande termen aanwezig appellant te veroordelen in de aan de zijde van gedaagde in hoger beroep gevallen kosten, begroot op f. 1.420,wegens verleende rechtsbijstand.

Gelet op het bovenstaande alsmede op het bepaalde in artikel 22, derde lid, van de Beroepswet, stelt de Raad ten slotte vast dat van appellant een recht van f. 630,dient te worden geheven.

Derhalve dient te worden beslist als volgt.

III. BESLISSING

De Centrale Raad van Beroep,

Recht doende:

(get.) H. van Leeuwen.

(get.) T.W.J.M. Weijers.

IS