Centrale Raad van Beroep, 17-06-2014, ECLI:NL:CRVB:2014:2130, 12-5959 WWB

Appellanten ontvingen sinds 20 januari 1998 bijstand, laatstelijk ingevolge de Wet werk en bijstand (WWB) naar de norm voor gehuwden.

Bij de Afdeling Handhaving van de gemeente Leeuwarden is in oktober 2008 een melding binnengekomen, onder meer inhoudende dat appellant de woning aan de [adres] bezit en aldaar kamers verhuurt. Uit onderzoek van de Afdeling Handhaving is vervolgens naar voren gekomen dat niet appellant, maar diens zoon, [zoon appellant], de eigenaar is van de woning aan de [adres]. Naar aanleiding hiervan heeft de Sociale Recherche Fryslân (sociale recherche) een onderzoek ingesteld naar de rechtmatigheid van de aan appellanten verleende bijstand. In dat kader heeft de sociale recherche onder meer dossieronderzoek gedaan, via de Officier van Justitie bankgegevens gevorderd en appellant verhoord. De bevindingen van dat onderzoek zijn neergelegd in een rapport van 9 juni 2010.

De beroepsgrond van appellanten dat zij de inlichtingenverplichting niet hebben geschonden omdat het om marginale activiteiten gaat, die appellant bij wijze van familiedienst voor zijn zoon deed, slaagt niet. Uit het hoger beroepschrift en uit de door appellant tegenover de sociale recherche afgelegde verklaring blijkt dat hij ten behoeve van de kamerverhuur door zijn zoon de vuilcontainers buitenzette, de timmerman of cv-installateur voor onderhoudswerkzaamheden binnenliet, correspondentieadres was voor de nutsvoorzieningen, gesprekken voerde met aspirant huurders en hun ouders, nieuwe huurders rondleidde in de woning, mee ging naar het gemeentekantoor om nieuwe huurders in te laten schrijven in de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens, elke maand controleerde of de huurpenningen waren betaald, een oogje in het zeil hield of alles netjes bleef, herstelwerkzaamheden liet doen en de brievenbus leegde. Bovendien konden huurders bij hem terecht bijvoorbeeld als zij de huissleutel kwijt waren of niet bij zich hadden. Dit zijn zonder meer op geld waardeerbare activiteiten, die verder gaan dan een familiedienst van een vader voor zijn zoon.

Schending van de inlichtingenverplichting levert een rechtsgrond op voor intrekking van de bijstand indien als gevolg daarvan niet kan worden vastgesteld of en, zo ja, in hoeverre de betrokkene verkeert in bijstandbehoevende omstandigheden. Het is dan aan de betrokkene aannemelijk te maken dat hij, indien hij destijds wel aan de inlichtingenverplichting zou hebben voldaan, over de betreffende periode recht op volledige dan wel aanvullende bijstand zou hebben gehad.

Indien na een schending van de inlichtingenverplichting de door de betrokkene achteraf gestelde en aannemelijk gemaakte feiten geen grondslag bieden voor een precieze vaststelling van het recht op bijstand, dan is het bijstandverlenend orgaan gehouden schattenderwijs vast te stellen tot welk bedrag de betrokkene in ieder geval wel recht op bijstand zou hebben, op basis van de vaststaande feiten. Het eventuele nadeel voor de betrokkene voortvloeiende uit de resterende onzekerheden, mag daarbij wegens schending van de inlichtingenverplichting voor diens rekening worden gelaten. Vergelijk de uitspraak van de Raad van 27 september 2011, ECLI:NL:CRVB:2011:BT5852.

Het college heeft ter zitting van de Raad erkend dat het niet kan volhouden dat het recht op bijstand van appellanten over de gehele periode in geding, namelijk vanaf 1 januari 2005 tot en met 31 maart 2011, niet schattenderwijs is vast te stellen met de onder 4.1 genoemde werkzaamheden. Het college heeft ter zitting van de Raad het standpunt ingenomen dat appellant naar schatting 15 uur per maand bezig is geweest met zijn werkzaamheden. Geen aanleiding bestaat om dit aantal uren op minder dan 15 per maand vast te stellen. Appellant had voor zijn werkzaamheden het toentertijd geldende minimumloon kunnen bedingen. Hieruit volgt dat het college de aanvullende bijstand van appellanten had kunnen en dus had moeten vaststellen op basis van de voor hen geldende norm minus het voor appellant destijds geldende minimumloon voor 15 uur per maand. Dit betekent dat het bestreden besluit voor zover dat betrekking heeft op het primaire standpunt in zoverre niet in stand kan blijven.

Subsidiair heeft het college zich op het standpunt gesteld dat over de twee in 1.4 genoemde perioden appellanten geen recht op bijstand hebben, omdat het tegoed op de spaarrekeningen van de en/of-rekening in die perioden de voor appellanten geldende grens van het vrij te laten vermogen overschreed.

Niet in geschil is dat appellant met zijn zoon een en/of-rekening had en dat hij daarvan geen melding heeft gemaakt aan het college. Het gegeven dat een bankrekening op naam van een betrokkene staat, rechtvaardigt de vooronderstelling dat het op die rekening staande tegoed een bestanddeel vormt van het vermogen waarover hij beschikt of redelijkerwijs kan beschikken. In een dergelijke situatie is het aan de betrokkene om aannemelijk te maken dat het tegendeel het geval is. Dit is niet anders bij een zogeheten “en/of”-rekening, aangezien daarmee slechts wordt aangeduid dat de rekeninghouders zowel gezamenlijk als ieder afzonderlijk over het tegoed kunnen beschikken.

Het beroep van appellanten in het kader van de terugvordering op de zogeheten zesmaandenjurisprudentie gaat niet op, omdat voor toepassing daarvan in WWB-zaken in beginsel geen plaats is indien, zoals in dit geval, sprake is geweest van het niet tijdig, niet juist of onvolledig verstrekken van voor de beoordeling van het recht op bijstand relevante informatie.