Centrale Raad van Beroep, 28-10-2015, ECLI:NL:CRVB:2015:3781, 14/3765 WSF

1.1.

De minister heeft aan appellante voor het eerst per 1 september 2001 een prestatiebeurs hoger onderwijs toegekend. Appellante heeft de bachelor opleiding Bodem, water, atmosfeer aan de Wageningen University gevolgd. Op 20 maart 2012 heeft zij het diploma van deze opleiding behaald.

1.2.

1.3.

Bij besluit van 14 december 2012 heeft de minister het verzoek van appellante om verlenging van de diplomatermijn afgewezen, omdat het niet wordt ondersteund door de onderwijsinstelling.

1.4.

Appellante heeft tegen dat besluit bezwaar gemaakt. Gedurende de bezwaarprocedure heeft zij zich opnieuw tot de onderwijsinstelling gewend. Zij heeft de onderwijsinstelling gevraagd het verzoek alsnog te ondersteunen dan wel schriftelijk te motiveren waarom de onderwijsinstelling het verzoek niet wil ondersteunen. De decaan van de onderwijsinstelling heeft appellante daarop te kennen gegeven dat de weigering het verzoek te ondersteunen volstaat en dat het geven van een schriftelijke motivering voor die weigering geen toegevoegde waarde heeft.

1.5.

De minister heeft bij besluit van 28 mei 2013 (bestreden besluit) het bezwaar ongegrond verklaard. Hieraan heeft de minister ten grondslag gelegd dat door het ontbreken van een ondersteunende verklaring van de onderwijsinstelling niet wordt voldaan aan de wettelijke voorwaarden voor het verlengen van de diplomatermijn.

2. De rechtbank heeft het beroep tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard. Daartoe heeft de rechtbank het volgende overwogen. Gelet op artikel 5.16 van de Wet studiefinanciering 2000 (Wsf 2000) is het in ieder geval noodzakelijk dat het verzoek om verlenging van de diplomatermijn door de onderwijsinstelling, en een arts, wordt ondersteund. Nu decaan J. Hermans namens de onderwijsinstelling te kennen heeft gegeven dat het verzoek van appellante niet wordt ondersteund omdat de studievertraging geen direct gevolg is van de door appellante naar voren gebrachte medische omstandigheden, heeft de minister het verzoek van appellante terecht afgewezen. Van een leemte in de rechtsbescherming is derhalve geen sprake. Evenmin diende de minister zelfstandig te onderzoeken of sprake is van bijzondere omstandigheden nu deze mogelijkheid niet door de wetgever is gegeven.

3. Appellante heeft zich tegen de aangevallen uitspraak gekeerd onder aanvoering van het volgende. Indien de aangevallen uitspraak zo moet worden gelezen dat de rechtbank, na rechterlijke toetsing, het standpunt van de onderwijsinstelling dat geen sprake is van een bijzonder geval als bedoeld in artikel 5.16 van de Wsf 2000 akkoord heeft bevonden, dan is dat oordeel onjuist. Voor zover de aangevallen uitspraak evenwel zo moet worden gelezen dat de rechtbank volstaan heeft met de vaststelling dat het verzoek terecht is afgewezen omdat niet is voldaan aan het formeel wettelijke vereiste dat de onderwijsinstelling het verzoek ondersteunt, dan is er sprake van een leemte in de rechtsbescherming omdat de kernvraag of sprake is van bijzondere omstandigheden als bedoeld in artikel 5.16 van de Wsf 2000 dan niet door de rechter kan worden getoetst. Indien dat artikel in die zin moet worden uitgelegd, dan dient deze bepaling buiten toepassing te worden gelaten wegens strijd met artikel 6, eerste lid, van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden.

4. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

4.2.

4.5.

De Raad is van oordeel dat het vermelde onder 4.3.2 niet wegneemt dat de minister, mede gelet op artikel 3:2 van de Awb, gehouden is - zonder zelfstandig te beoordelen of aan de toepassingsvoorwaarden van artikel 5.16 van de Wsf 2000 is voldaan - te bezien of de verklaring van de onderwijsinstelling op zorgvuldige wijze tot stand is gekomen, inzichtelijk en consistent is. De in artikel 5.16 van de Wsf 2000 neergelegde taakverdeling brengt immers met zich dat de minister eerst op een door de wetgever voorgestane wijze uitvoering kan geven aan artikel 5.16 van de Wsf 2000 indien het inhoudelijke standpunt van de onderwijsinstelling ten aanzien van het verzoek van de student kenbaar is gemaakt. De minister kan dan ook eerst voor de juistheid van zijn beslissing instaan indien hem duidelijk is dat de in artikel 5.16, vijfde lid, van de Wsf 2000 voorgeschreven bewijsmiddelen van deugdelijke kwaliteit zijn. Indien geen sprake is van een zorgvuldig tot stand gekomen, inzichtelijke en consistente verklaring dient de minister de onderwijsinstelling (nader) te bevragen naar haar opvatting over het oorzakelijke verband tussen de ziekte en de studievertraging om op deze wijze voldoende basis voor zijn besluit te krijgen.

4.6.

De verklaring van de onderwijsinstelling waarop het bestreden besluit rust is niet deugdelijk. De verklaring bevat slechts een oordeel, inhoudende dat het verzoek niet wordt ondersteund. Inzicht in de overwegingen waarop dit oordeel rust is, mogelijk (mede) ingegeven door de inrichting van het formulier Verzoek Voorziening prestatiebeurs, niet gegeven. Nu de minister zijn bestreden besluit heeft gebaseerd op deze gebrekkige verklaring en heeft nagelaten het onderzoek te verrichten als bedoeld in 4.5, is het bestreden besluit genomen in strijd met artikel 3:2 van de Awb.

4.7.

Appellante heeft in beroep een rapport van de ombudspersoon van de onderwijsinstelling van 7 november 2013 overgelegd. Dit rapport is opgesteld naar aanleiding van een door appellante ingediende klacht tegen de handelwijze van de onderwijsinstelling ten aanzien van haar verzoek om een verklaring als bedoeld in artikel 5.16 van de Wsf 2000 te verstrekken. In dit rapport staat beschreven dat de onderwijsinstelling de aanvraag van appellante om verlenging van de diplomatermijn niet heeft willen ondersteunen omdat, en om welke redenen, er volgens de onderwijsinstelling geen causaal verband is tussen de psychische omstandigheden en de opgelopen studievertraging. Daarmee staat, achteraf bezien, naar het oordeel van de Raad genoegzaam vast dat en op welke wijze de onderwijsinstelling tot de opvatting is gekomen appellante niet als direct gevolg van bijzondere omstandigheden van medische aard niet in staat is geweest om binnen de diplomatermijn hoger onderwijs met goed gevolg het afsluitend examen te behalen.

4.8.

4.9.

Uit 4.3.2 en 4.5 tot en met 4.8 volgt dat niet aan de toepassingsvoorwaarden voor verlenging van de diplomatermijn is voldaan. De minister heeft de aanvraag van appellante dan ook terecht afgewezen.

4.10.

Uit het voorgaande volgt dat het bestreden besluit wegens strijd met artikel 3:2 van de Awb niet in stand kan blijven. De rechtbank heeft dat niet onderkend. De Raad zal daarom de aangevallen uitspraak vernietigen. Doende wat de rechtbank zou behoren te doen zal de Raad het beroep tegen het bestreden besluit gegrond verklaren, dat besluit vernietigen en tevens met toepassing van artikel 8:72, derde lid, aanhef en onder a, van de Awb bepalen dat de rechtsgevolgen van het vernietigde besluit geheel in stand worden gelaten.