Centrale Raad van Beroep, 09-01-2015, ECLI:NL:CRVB:2015:8, 13-405 WAO-T

Appellant is op 1 april 1983 werkloos geworden. Met ingang van 1 oktober 1986 is hij wegens psychische problematiek in aanmerking gebracht voor een uitkering op grond van de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO), berekend naar een mate van arbeidsongeschiktheid van 80 tot 100%.

Naar aanleiding van het strafrechtelijk onderzoek [naam] heeft het Uwv in 2011 heronderzoek verricht naar de gezondheidstoestand van appellant. Op verzoek van een verzekeringsarts van het Uwv heeft psychiater dr. A.J.W.M. Trompenaars bij appellant een psychiatrisch consult verricht. In zijn rapport van 17 mei 2011 heeft Trompenaars te kennen gegeven dat op basis van dit consult niet goed is in te schatten of bij appellant sprake is van psychiatrische problemen. Wel is naar alle waarschijnlijkheid geen sprake van een ernstig en chronisch vitaal toestandsbeeld. Ook heeft hij bij appellant geen aanwijzingen gevonden voor de aanwezigheid van duidelijke schizoïde persoonlijkheidstrekken. Trompenaars concludeert dat er een zeer duidelijke discrepantie bestaat tussen de klachten zoals weergegeven in het medische dossier van appellant en diens feitelijke presentatie. Hij adviseert daarom een uitgebreide psychiatrische expertise.

Vervolgens heeft psychiater dr. J.J. van Egmond bij appellant een psychiatrisch onderzoek verricht en van zijn bevindingen op 3 oktober 2011 verslag gedaan. Op grond van zijn onderzoek heeft Van Egmond gesteld dat bij appellant sprake is van een chronische of recidiverende depressie, deels in remissie. Tevens heeft appellant trekken van een afhankelijke en ontwijkende persoonlijkheidsstoornis. Ook is sprake van doofheid en klachten van oorsuizen. Als specifieke voorwaarden voor het persoonlijk en sociaal functioneren in arbeid heeft Van Egmond te kennen gegeven dat appellant bij re-integratie in het arbeidsproces de gelegenheid moet worden gegeven te wennen aan het verrichten van werkzaamheden. Als toelichting is gegeven dat appellant op grond van depressieve klachten en/of persoonlijkheidsstoornis heeft vermeden de afgelopen 25 jaar te werken.

In zijn rapport van 12 oktober 2011 heeft de verzekeringsarts op grond van alle beschikbare informatie geconcludeerd dat appellant belastbaar is volgens de door hem in een Functionele Mogelijkhedenlijst (FML) van 20 april 2011 vastgelegde mogelijkheden en beperkingen. Volgens deze FML is appellant aangewezen op een voorspelbare werksituatie. Daarnaast is zijn horen beperkt, kan hij ongeveer 15 kg tillen of dragen en kan hij niet ruim boven normaal frequent zware lasten hanteren tijdens het werk.

In bezwaar heeft de verzekeringsarts bezwaar en beroep een aantal beperkingen toegevoegd aan de FML. Naast de reeds door de verzekeringsarts vastgelegde beperkingen is appellant ook aangewezen op werk waarin geen hoog handelingstempo vereist is. Als (overige) specifieke voorwaarden voor het persoonlijk en sociaal functioneren in arbeid heeft de verzekeringsarts bezwaar en beroep toegevoegd: “cliënt heeft nood aan een jobcoach om zijn werkzaamheden naar behoren te kunnen verrichten vanwege vermijdend en ontwijkend gedrag en een afhankelijke opstelling.”

Bij besluit van 25 mei 2012 (bestreden besluit) heeft het Uwv het bezwaar van appellant tegen het besluit van 10 november 2011 ongegrond verklaard.

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank het beroep van appellant tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard. Onder verwijzing naar de uitspraak van de Raad van

4 februari 2009 (ECLI:NL:CRVB:2009:BH2445) heeft de rechtbank vooropgesteld dat het Uwv op grond van artikel 23, eerste lid, van de WAO bevoegd is zo vaak hij dat nodig oordeelt degene die in het genot is van een arbeidsongeschiktheidsuitkering op te roepen in verband met de aanspraak op of het genot van die uitkering. Nu van misbruik van die bevoegdheid niet is gebleken, kan de rechtbank niet inzien dat het aan het Uwv niet vrijstond de mate van arbeidsongeschiktheid van appellant te beoordelen. Daaraan doet niet af dat de herbeoordeling heeft plaatsgevonden naar aanleiding van een fraudeonderzoek. Voorts heeft de rechtbank geoordeeld dat het Uwv, met inachtneming van alle beschikbare medische gegevens, waaronder die van de behandelend psychiater, de gezondheidstoestand van appellant en de daaruit voortvloeiende beperkingen ten aanzien van zijn arbeidsvermogen op de datum in geding zorgvuldig heeft onderzocht en niet onjuist heeft ingeschat. Vervolgens heeft de rechtbank geoordeeld dat de aan het bestreden besluit ten grondslag gelegde functies voor appellant geschikt moeten worden geacht. Ervan uitgaande dat appellant eerst in aanmerking komt voor een jobcoach als hij daadwerkelijk (betaalde) werkzaamheden gaat verrichten, is de rechtbank ten slotte van oordeel dat binnen de geselecteerde functies voldoende ruimte is voor een jobcoach.

3. In hoger beroep heeft appellant betoogd dat de intrekking van de WAO-uitkering - na

25 jaar - disproportioneel en in strijd is met het bepaalde in artikel 1 van het Eerste Protocol (EP) bij het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM). Verder heeft appellant aangevoerd dat de FML een onvolledig en onjuist beeld geeft van de beperkingen van appellant ten aanzien van het verrichten van werkzaamheden. Ter ondersteuning van dit standpunt heeft appellant een brief van psychiater B.H.M.J. Sonnenschein van 7 maart 2013 ingediend. Ten slotte heeft appellant naar voren gebracht dat het Uwv niet inzichtelijk heeft gemaakt op welke wijze de begeleiding door een jobcoach daadwerkelijke invulling krijgt in de geselecteerde functies en of in die functies wel ruimte is voor inschakeling van en begeleiding door een jobcoach. Appellant meent dan ook dat de geschiktheid van de aan het bestreden besluit ten grondslag gelegde functies niet toereikend is gemotiveerd. Door te oordelen dat de kwestie van de jobcoach pas aan de orde komt als appellant daadwerkelijk werk heeft gevonden, heeft de rechtbank volgens appellant de kwestie van de jobcoach tot een dode letter gemaakt.

4. De Raad oordeelt als volgt.

Evenals de rechtbank acht de Raad de medische grondslag van het bestreden besluit deugdelijk. De brief van psychiater Sonnenschein geeft geen aanleiding de medische grondslag van het bestreden besluit voor onjuist te houden. De verzekeringsarts bezwaar en beroep heeft in een rapport van 29 september 2014 inzichtelijk en overtuigend gemotiveerd dat in deze brief geen grond is gelegen de visie omtrent de belastbaarheid, zoals vastgelegd in de in bezwaar aangepaste FML, te wijzigen. Er is geen aanleiding dit standpunt onjuist te achten.

De Raad stelt voorop dat in de situatie van appellant de noodzakelijkheid van een jobcoach expliciet is vastgelegd in de FML. Dit betekent dat bij de selectie van functies rekening moet worden gehouden met de door de verzekeringsarts bezwaar en beroep geformuleerde voorwaarden, zoals vastgelegd in de FML. Vervolgens zal inzichtelijk moeten worden gemaakt dat de geselecteerde functies aan deze voorwaarden voldoen. Daar ligt hier het probleem. Appellant wordt gevolgd in zijn stelling dat het Uwv ter motivering van zijn standpunt dat de voor appellant geselecteerde functies voldoen aan de door de verzekeringsarts bezwaar en beroep in de FML noodzakelijk geachte specifieke voorwaarden voor het persoonlijk en sociaal functioneren in arbeid, te weten de inschakeling van een jobcoach, niet heeft kunnen volstaan met de daarvoor in het rapport van de arbeidsdeskundige bezwaar en beroep gegeven motivering, zoals hiervoor onder 1.7.2 en 1.7.3 weergegeven. Gelet op de door de verzekeringsarts bezwaar en beroep in zijn rapport van 16 april 2012 gegeven motivering van de noodzakelijke inschakeling van een jobcoach, had het op de weg van de arbeidsdeskundige bezwaar en beroep gelegen nader te onderzoeken of en te onderbouwen dat bij inschakeling van een jobcoach bij de concrete uitoefening van de geselecteerde functies ook een mate van begeleiding, stimulering, motivering, instructie en sturing mogelijk is die in voldoende mate tegemoetkomt aan de specifieke beperkingen van appellant. De arbeidsdeskundige bezwaar en beroep heeft dit niet gedaan. Evenmin blijkt uit de summiere functiespecifieke motivering of in de geselecteerde functies functionarissen als de meewerkend voorman, de productiecoördinator, de chef, de groepsleider of de assistent coördinator logistiek op de werkvloer in voldoende mate zijn toegerust en door de werkgever gefaciliteerd zijn of kunnen worden om op een regelmatige en zorgvuldige wijze te kunnen voldoen aan de door de verzekeringsarts bezwaar en beroep in de FML vastgelegde voorwaarden voor het persoonlijk en sociaal functioneren van appellant in arbeid. Ook daarnaar zal nader onderzoek moeten worden verricht en is nadere motivering van het standpunt van het Uwv onontbeerlijk. Dit betekent ook dat de Raad de rechtbank niet volgt in haar oordeel dat, ervan uitgaande dat appellant eerst in aanmerking komt voor een jobcoach als hij daadwerkelijk (betaalde) werkzaamheden gaat verrichten, binnen de geduide functies voldoende ruimte is voor een jobcoach.

Uit 4.3 vloeit voort dat het bestreden besluit wegens strijd met het zorgvuldigheids- en motiveringsbeginsel in rechte geen stand kan houden.

De Raad dient aansluitend te bezien welk vervolg aan bovenstaande uitkomst wordt gegeven. Daarbij stelt hij voorop dat de bestuursrechter bij een (te verwachten) vernietiging van een besluit op kenbare wijze de mogelijkheden tot definitieve beslechting van het geschil behoort te onderzoeken. Dit houdt in dat de bestuursrechter eerst dient na te gaan of de rechtsgevolgen van een te vernietigen besluit in stand kunnen worden gelaten dan wel of hij zelf in de zaak kan voorzien. Ligt een van deze mogelijkheden redelijkerwijs niet binnen bereik, dan dient de bestuursrechter na te gaan of een - formele dan wel informele - bestuurlijke lus een reële mogelijkheid is.

In dit geval leent de aard van de vastgestelde gebreken zich niet voor een andere wijze van herstel dan door het betrokken bestuursorgaan. De Raad ziet daarom aanleiding met toepassing van artikel 21, zesde lid, van de Beroepswet het Uwv op te dragen met inachtneming van wat in deze uitspraak is overwogen de in 4.3 en 4.4 gesignaleerde gebreken in het bestreden besluit te herstellen.