Centrale Raad van Beroep, 18-10-2016, ECLI:NL:CRVB:2016:4445, 14/6294 WWB

1.1.

Appellante ontving sinds 1 september 1988 bijstand, laatstelijk ingevolge de Wet werk en bijstand (WWB).

1.2.

1.3.

1.4.

1.5.

1.6.

Bij besluit van 3 juli 2014 heeft het college de aanvraag van appellante om algemene bijstand afgewezen op de grond dat appellante onvoldoende informatie heeft verstrekt om het recht op bijstand te kunnen vaststellen. Tevens heeft het college de aan appellante tijdens de aanvraagperiode verstrekte voorschotten van € 1.600,- van appellante teruggevorderd. Bij afzonderlijk besluit van 3 juli 2014, voor zover van belang, heeft het college de aanvraag om bijzondere bijstand voor de kosten van nota 01143 om dezelfde reden afgewezen.

1.7.

Bij besluit van 13 oktober 2014 (bestreden besluit 2) heeft het college de tegen de besluiten van 3 juli 2014 gemaakte bezwaren ongegrond verklaard. Aan de besluitvorming ligt ten grondslag dat nog altijd objectief en verifieerbaar bewijs ontbreekt dat appellante het totaalbedrag van € 30.000,-, dat in augustus en december 2011 en in januari 2012 op haar rekening was bijgeschreven, contant aan haar moeder heeft terugbetaald. Appellante heeft de beschikkingsmacht over de Ford Fiesta gehouden, zodat deze ook nog tot het vermogen van appellante behoort. Verder stort appellante contante bedragen op haar bankrekening waarvan de herkomst niet met objectief en verifieerbaar bewijs is onderbouwd. Bovendien heeft appellante niet duidelijk gemaakt op welke wijze zij in haar overige kosten van levensonderhoud heeft voorzien.

2.1.

Bij aangevallen uitspraak 1 heeft de rechtbank het beroep van appellante tegen bestreden besluit 1 ongegrond verklaard.

2.2.

Bij aangevallen uitspraak 2 heeft de rechtbank het beroep van appellante tegen bestreden besluit 2 ongegrond verklaard.

3. Appellante heeft zich in hoger beroep op de hierna te bespreken gronden tegen aangevallen uitspraak 1 in zijn geheel gekeerd en tegen aangevallen uitspraak 2 voor zover deze betreft de afwijzing van de aanvraag om bijstand, de terugvordering van verstrekte voorschotten en de afwijzing van de aanvraag om bijzondere bijstand voor zover het de kosten van nota 01143 betreft.

4. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

4.1.

De door de bestuursrechter te beoordelen periode loopt hier van 25 augustus 2011, de datum met ingang waarvan de bijstand is ingetrokken, tot en met 18 december 2013, de datum van het intrekkingsbesluit.

4.2.

Het besluit tot intrekking van bijstand is een voor de betrokkene belastend besluit, waarbij het aan het bijstandverlenend orgaan is om de nodige kennis over de relevante feiten te vergaren. Dat betekent dat de last om aannemelijk te maken dat aan de voorwaarden voor intrekking is voldaan in beginsel op het bijstandverlenend orgaan rust.

4.3.

Het gegeven dat het kentekenbewijs van een auto op naam van een betrokkene staat, rechtvaardigt de vooronderstelling dat deze auto een bestanddeel vormt van het vermogen waarover hij beschikt of redelijkerwijs kan beschikken. In een dergelijke situatie is het aan de betrokkene om aannemelijk te maken dat het tegendeel het geval is. Appellante is daarin niet geslaagd. Appellante heeft haar stelling dat zij de Ford Fiesta enkel in gebruik had, maar dat Z de auto in eigendom had, niet met verifieerbare gegevens onderbouwd. Weliswaar betaalde Z de wegenbelasting en verzekering voor deze auto en heeft hij een deel van het aankoopbedrag betaald, maar appellante heeft bij de aankoop van de Ford Fiesta haar oude Ford Ka bij de garage ingeruild, waardoor zij zelf ook heeft bijgedragen aan de aankoop. Verder blijkt uit de door appellante overgelegde verklaring van Z van 18 mei 2011 dat hij de Ford Fiesta aan appellante cadeau heeft gedaan. Dat dit alleen zag op het gebruik van de auto blijkt niet uit die verklaring en heeft appellante ook niet anderszins onderbouwd. De omstandigheid dat appellante de Toyota Aygo heeft gewonnen in een loterij en slechts drie dagen op haar naam heeft gehad, maakt niet, zoals appellante in hoger beroep heeft aangevoerd, dat de auto ten tijde van de verkrijging ervan geen bestanddeel van haar vermogen vormde. De stelling dat de waarde van de Toyota Aygo te hoog is vastgesteld, omdat appellante bij verkoop van de auto bij een garage slechts € 5.500,- zou hebben ontvangen in plaats van de door het college gehanteerde waarde van € 9.654,-, gaat eraan voorbij dat het college de waarde van de Toyota Aygo heeft bepaald op basis van de ANWB-BOVAG koerslijst, te weten de richtprijs bij verkoop tussen particulieren. Zoals de Raad eerder heeft overwogen (uitspraak van 31 juli 2012, ECLI:NL:CRVB:2012:BX3215) is het college in beginsel gerechtigd om uit te gaan van de waarde volgens deze koerslijst. Dat de waarde op een lager bedrag zou moeten worden vastgesteld, heeft appellante niet met objectieve en verifieerbare gegevens onderbouwd, zodat de Raad daaraan voorbijgaat.

4.4.

Volgens vaste rechtspraak (uitspraak van 7 mei 2015, ECLI:NL:CRVB:2015:1450) worden kasstortingen en bijschrijvingen op een bankrekening van een bijstandontvanger in beginsel als in aanmerking te nemen middelen in de zin van artikel 31, eerste lid, van de WWB beschouwd. Anders dan appellante heeft aangevoerd, betekent de gestelde omstandigheid dat haar moeder abusievelijk tot drie keer toe € 10.000,- in plaats van € 100,- aan appellante heeft overgemaakt, omdat zij de punt van het bedrag verkeerd heeft geplaatst, niet dat appellante niet over de bijgeschreven bedragen heeft kunnen beschikken. Appellante heeft de bedragen kort na de bijschrijvingen contant van haar rekening opgenomen. Zij heeft niet met verifieerbare stukken onderbouwd dat zij de bedragen op dat moment aan haar moeder heeft terugbetaald. De door appellante overgelegde ongedateerde verklaring van haar moeder dat appellante het totaalbedrag van € 30.000,- contant aan haar heeft terugbetaald is niet verifieerbaar. De omstandigheid dat het college in de latere aanvraagprocedure uiteindelijk genoegen heeft genomen met een verklaring van haar moeder van 20 februari 2015 met een notarislegalisatie, waarin is vermeld dat appellante alles aan haar heeft terugbetaald, maakt niet dat het college de bijschrijvingen van in totaal € 30.000,- bij het intrekkingsbesluit niet tot het vermogen van appellante heeft kunnen rekenen. Het college heeft zich terecht op het standpunt gesteld dat in de verklaring van de moeder met notarislegalisatie niet staat vermeld wanneer appellante de bedragen aan haar heeft terugbetaald, zodat appellante niet aannemelijk heeft gemaakt dat dit al was gebeurd in de hier te beoordelen periode.

4.5.

4.6.

Wat is overwogen in 4.3 tot en met 4.5 leidt tot de conclusie dat appellante gedurende de gehele te beoordelen periode beschikte of redelijkerwijs kon beschikken over vermogen dat lag boven de in die periode van toepassing zijnde vermogensgrens, zodat daarin een beletsel voor bijstandsverlening is gelegen.

4.7.

4.8.

Uit 4.1 tot en met 4.7 volgt dat het hoger beroep tegen aangevallen uitspraak 1 niet slaagt, zodat deze uitspraak moet worden bevestigd.

4.9.

De door de bestuursrechter te beoordelen periode loopt hier van 28 februari 2014, de datum waarop appellante zich heeft gemeld om bijstand aan te vragen, tot en met 3 juli 2014, de datum van het afwijzingsbesluit.

4.10.

Het gaat in dit geding om een besluit tot afwijzing van een aanvraag om bijstand. Een aanvrager moet in het algemeen de feiten en omstandigheden aannemelijk maken die nopen tot inwilliging van die aanvraag. In dat kader dient de aanvrager de nodige duidelijkheid te verschaffen en volledige openheid van zaken te geven. Vervolgens is het aan het bijstandverlenend orgaan om in het kader van de onderzoeksplicht deze inlichtingen op juistheid en volledigheid te controleren. Indien de betrokkene niet aan de wettelijke inlichtingen- of medewerkingsverplichting voldoet, is dit een grond voor weigering van de bijstand indien als gevolg daarvan het recht op bijstand niet kan worden vastgesteld.

4.11.

Het college heeft ter zitting toegelicht dat door de waardevermindering van de Ford Fiesta deze niet meer aan bijstandsverlening in de weg staat en dat op basis van de verklaring van de moeder van 20 februari 2015 met notarislegalisatie ervan wordt uitgegaan dat appellante ten tijde van de aanvraag het bedrag van € 30.000,- aan haar moeder had terugbetaald. Tevens gaat het college ervan uit dat de door appellante op haar rekening gestorte bedragen afkomstig zijn van haar moeder. Verder staat vast dat de en/of-rekeningen ten tijde van de aanvraag niet meer op naam van appellante stonden. De afwijzing is thans alleen nog gebaseerd op de grond dat appellante niet aannemelijk heeft gemaakt waarvan zij ten tijde van de aanvraag heeft geleefd.

4.12.

Niet in geschil is dat appellante op 16 december 2013 € 1.400,- van haar moeder heeft ontvangen en in januari 2014 € 800,-. Evenmin is in geschil dat appellante daarna maandelijks een bedrag van € 550,- van haar moeder heeft ontvangen, met uitzondering van mei en juli 2014, in welke maanden haar moeder haar € 600,- heeft gegeven. Op 11 juni 2014 heeft appellante van het college een voorschot ontvangen van € 1.600,-. Uitgaande van de berekening van het college in het verweerschrift, bedroegen de in de hier te beoordelen periode niet door huur- en zorgtoeslag gecompenseerde kosten aan huur en zorg € 353,45 per maand. Dit bedrag vermeerderd met kosten van energie (€ 50,-), abonnementskosten bij UPC (€ 60,70) en kosten van een telefoonabonnement (€ 44,71), bedroegen de vaste lasten van appellante in totaal € 508,86 per maand. Zelfs als ervan moet worden uitgegaan, zoals het college in het verweerschrift heeft gesteld, dat hierbij nog moet worden opgeteld de kosten van waterlevering, gemeentelijke belastingen en verzekeringen, kan niet zonder nadere motivering worden gezegd dat appellante met de hierboven vermelde ontvangen bedragen in de te beoordelen periode in redelijkheid niet heeft kunnen leven. Het college heeft ter zitting verklaard geen concrete aanwijzingen te hebben dat appellante inkomsten uit een andere bron heeft ontvangen. Nu het college voorts heeft nagelaten over de te beoordelen periode bankafschriften bij appellante op te vragen, is bestreden besluit 2, voor zover dat ziet op de afwijzing van de aanvraag om algemene bijstand en de terugvordering van de verstrekte voorschotten, onzorgvuldig voorbereid en berust het niet op een deugdelijke motivering.

4.13.

Nu de afwijzing van de aanvraag om bijzondere bijstand voor de kosten van nota 01143 is gebaseerd op dezelfde ondeugdelijke grondslag als de afwijzing van de aanvraag om algemene bijstand van appellante, is bestreden besluit 2 ook in zoverre onzorgvuldig voorbereid en niet deugdelijk gemotiveerd.

4.14.

Uit 4.12 en 4.13 volgt dat het hoger beroep tegen aangevallen uitspraak 2 slaagt, zodat deze uitspraak, voor zover aangevochten, moet worden vernietigd. Doende wat de rechtbank had behoren te doen, zal de Raad het beroep tegen bestreden besluit 2 gegrond verklaren voor zover dat ziet op de afwijzing van de aanvraag om algemene bijstand, de terugvordering van het voorschot en de afwijzing van de aanvraag om bijzondere bijstand voor de kosten van nota 01143 en bestreden besluit 2 in zoverre wegens strijd met de artikelen 3:2 en 7:12, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) vernietigen. De volgende vraag is welk vervolg hieraan moet worden gegeven. De rechtsgevolgen van de vernietigde gedeeltes van het bestreden besluit kunnen niet in stand worden gelaten en de Raad ziet evenmin mogelijkheden om in zoverre zelf in de zaak te voorzien. Het college zal immers nog onderzoek moeten verrichten naar de financiële situatie van appellante in de te beoordelen periode. Het college zal daarom met inachtneming van deze uitspraak een nieuwe beslissing op de bezwaren van appellante moeten nemen. De Raad wijst erop dat het college bij het nog te verrichten onderzoek rekening zal moeten houden met de opmerking van de handhavers in het verslag van het op 15 mei 2014 op het adres van appellante afgelegde huisbezoek, dat zij bij dit huisbezoek het beeld hadden gekregen van een alleenstaande vrouw die zeer zuinig leeft. Een bestuurlijke lus is, gelet op het nog te verrichten onderzoek door het college, niet aangewezen.

4.15.

Met het oog op een voortvarende afdoening van het geschil bestaat aanleiding om met toepassing van artikel 8:113, tweede lid, van de Awb te bepalen dat tegen de door het college te nemen nieuwe beslissing op bezwaar slechts bij de Raad beroep kan worden ingesteld.