Centrale Raad van Beroep, 22-03-2017, ECLI:NL:CRVB:2017:1123, 15/7874 AWBZ-T

1.1.

Appellante, geboren in 1948, heeft een chronische psychiatrische aandoening. Het Centrum Indicatiestelling Zorg heeft haar in verband daarmee op grond van het bepaalde bij en krachtens de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) geïndiceerd voor de zorgfunctie Begeleiding. Voor de realisering van die zorg heeft het Zorgkantoor aan appellante op grond van de Regeling subsidies AWBZ (Rsa) voor het jaar 2013 een netto persoonsgebonden budget (pgb) verleend van € 15.179,18.

1.2.

1.3.

Het Zorgkantoor heeft het pgb van appellante voor het jaar 2013 bij besluit van 2 februari 2015 (nader besluit) vastgesteld op € 7.944,96 en beslist dat van appellante € 7.234,22 wordt teruggevorderd wegens te veel verstrekte voorschotten. Tegen dit besluit is met toepassing van art 7:1a van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) rechtstreeks beroep ingesteld bij de rechtbank.

1.4.

3.1.

Appellante heeft in hoger beroep aangevoerd dat het Zorgkantoor de beoordeling niet mag doen steunen op verantwoordingsformulieren die niet door de bewindvoerder voor akkoord zijn ondertekend. Nu het Zorgkantoor bekend was met de bewindvoering had het hierop moeten toezien. Het Zorgkantoor had in het bestreden besluit niet alleen coulance moeten betrachten door de kosten van zorg door [naam 2] te aanvaarden, maar had dit ook moeten doen bij de kosten van zorg door [naam 4] en [naam 5] . Dit temeer nu de kosten van zorg door [naam 5] in 2014 wel zijn geaccepteerd zonder dat de door hem verrichte activiteiten waren veranderd. Het Zorgkantoor had de kosten van het vervoer naar zorgverlener [naam 6] in [plaatsnaam] moeten accepteren, omdat zij deze kosten, die noodzakelijk zijn om deze zorgverlener te bereiken, zelf niet kan opbrengen. Verder is aangevoerd dat de aan het bestreden besluit en het nadere besluit ten grondslag liggende belangenafweging onevenredig is, omdat zij het teruggevorderde bedrag niet zal kunnen terugbetalen.

3.2.

Het Zorgkantoor heeft in hoger beroep verklaard dat de verantwoordingsformulieren steeds naar de bewindvoerder zijn gestuurd. Vervolgens zijn deze ingevuld en door appellante ondertekend geretourneerd. De bewindvoerder heeft verklaard dat hij de voorschotten van het pgb aan appellante overmaakt en dat hij de besteding ervan geheel aan haar overlaat. De verantwoording van de besteding die door appellante is gedaan heeft hij niet betwist. Indien de bewindvoerder voor de besteding en verantwoording zelf geen verantwoordelijkheid neemt, kan de budgethouder worden gevraagd zelf aan de verplichting tot verantwoording te voldoen. De budgethouder kan de bewindvoerder in een civiele procedure verantwoordelijk houden voor de ontstane schade. Het zorgkantoor stelt in redelijkheid te hebben kunnen besluiten tot het lager vaststellen van het pgb en tot het terugvorderen van te veel betaalde voorschotten ten bedrage van € 7.234,22. Daarbij is een afweging gemaakt tussen het belang van handhaving van de opgelegde verplichtingen en de gevolgen van de verlaging van het pgb en de terugvordering van € 7.234,22 voor appellante. De ernst van de tekortkoming en de mate waarin deze aan appellante kan worden verweten is daarbij meegewogen. Voorts is daarbij meegewogen dat het Zorgkantoor ervoor moet zorgen dat er een draagvlak blijft bestaan voor het voortbestaan van het systeem van persoonsgebonden budgetten. Appellante heeft bewust zonder tussenkomst van de bewindvoerder bij de verantwoording van het pgb kosten opgevoerd die in afwijking van de zorgovereenkomsten gemaakt zijn voor activiteiten waarvan bekend was dat deze niet uit het pgb betaald mochten worden.

4.1.

De beroepsgrond dat het Zorgkantoor de verantwoordingsformulieren niet in behandeling had mogen nemen zonder zich ervan vergewist te hebben dat de bewindvoerder met de inhoud van de verantwoording instemde, slaagt. De kantonrechter heeft bij beschikking van 19 september 1996 bewind ingesteld over de goederen en gelden die appellante (zullen) toebehoren. Tussen partijen is niet in geschil dat [naam bewindvoerder] tot bewindvoerder is benoemd en dat het Zorgkantoor daarmee ten tijde van de verantwoording van het pgb bekend was. Het aan appellante verleende pgb is een aan haar toebehorend vermogensbestanddeel dat onder het ingestelde bewind valt. Het beheren ervan behoort tot de taak van de bewindvoerder (Gerechtshof Leeuwarden 12 april 2011, ECLI:NL:GHLEE:2011:BQ2772). Dit betekent onder meer dat hij verantwoordelijk is voor de kosten, het sluiten van de contracten en het betaalbaar stellen van de declaraties. De bewindvoerder moet er voor zorgdragen dat tijdig en volledig verantwoording over de besteding van het pgb wordt afgelegd aan het zorgkantoor. De bewindvoerder dient immers te voorkomen dat nieuwe schulden ontstaan doordat een zorgkantoor tot terugvordering overgaat. (Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 15 juli 2014, ECLI:NL:GHARL:2014:5747). Uit artikel 1:438, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek (BW) volgt dat tijdens het bewind het beheer over de onder bewind staande goederen niet toekomt aan de rechthebbende, maar aan de bewindvoerder. Het stond de bewindvoerder van appellante daarom niet vrij om het beheer van het pgb geheel aan appellante over te laten zonder zich rekenschap te geven van de besteding en verantwoording ervan. Hieruit volgt verder dat een zorgkantoor zich ervan dient te vergewissen of de bewindvoerder van een onder bewind gestelde budgethouder met de verantwoording van de besteding van het pgb instemt. Nu het Zorgkantoor ermee bekend was dat de goederen en gelden van appellante onder bewind zijn gesteld, vloeit uit de artikelen 1:439, eerste lid, en 1:440 van het BW voort dat het Zorgkantoor de door appellante ingediende verantwoording van het pgb voor het jaar 2013 niet in behandeling had mogen nemen zonder zich ervan te vergewissen of de bewindvoerder daarmee instemde. Daaraan doet niet af wat de bewindvoerder van appellante op een later moment, bij een huisbezoek op 14 november 2014 heeft verklaard. Uit deze verklaring blijkt immers niet dat de bewindvoerder bekend was met de ingediende verantwoording en op grond van die wetenschap daarmee instemde. Eerst de handtekening van een bewindvoerder onder de verantwoording toont aan dat hij met de inhoud ervan bekend is, dan wel bekend mag worden verondersteld.

4.2.

Dit betekent dat het Zorgkantoor het vaststellingsbesluit ten onrechte heeft gebaseerd op de door appellante ingediende verantwoording. Dit gebrek in de besluitvorming kan alleen worden hersteld door de bewindvoerder alsnog in staat te stellen om de besteding van het pgb in 2013 op de voorgeschreven wijze te verantwoorden. Daarbij dient het Zorgkantoor de bewindvoerder in staat te stellen om de verrichte activiteiten zo te omschrijven en toe te lichten als nodig is om te kunnen beoordelen of deze activiteiten kunnen worden aangemerkt als zorg, bedoeld in artikel 2.6.9, eerste lid, aanhef en onder a, van de Rsa in verbinding met artikel 1.1.1, aanhef en onder j en k, van de Rsa (AWBZ-zorg).

4.3.

Voor de in 4.2 bedoelde beoordeling of als zorg aan een budgethouder aangeboden activiteiten kunnen worden aangemerkt als AWBZ-zorg, is het volgende wettelijke kader van belang.

4.4.