Centrale Raad van Beroep, 12-09-2017, ECLI:NL:CRVB:2017:3245, 16/6173 PW

1.1.

Appellant heeft op 4 mei 2016 een aanvraag om bijstand ingevolge de Participatiewet (PW) ingediend. Op het aanvraagformulier heeft appellant opgegeven alleenwonend te zijn op het [opgegeven adres] te [woonplaats] (opgegeven adres). Op dit adres stonden in de basisregistratie personen (BRP) tot 1 juni 2016 ook nog de (ex-)partner en de (drie) kinderen van appellant (gezinsleden) ingeschreven. Volgens een rapportage van 12 mei 2016 is appellant telefonisch met dit gegeven geconfronteerd en heeft appellant bij die gelegenheid verklaard dat zijn gezinsleden uit zijn woning zijn vertrokken en dat hij niet weet waar zij wonen.

1.3.

Bij besluit van 23 juni 2016, na bezwaar gehandhaafd bij besluit van 8 augustus 2016 (bestreden besluit), heeft het college de aanvraag afgewezen. Het college heeft aan de besluitvorming ten grondslag gelegd dat appellant op 20 juni 2016 geen medewerking heeft verleend aan een onmiddellijk af te leggen huisbezoek en daarom de medewerkingsverplichting heeft geschonden, met als gevolg dat het recht op bijstand niet kan worden vastgesteld.

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de voorzieningenrechter van de rechtbank (rechtbank) het beroep tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard.

3. Appellant heeft zich op de hierna te bespreken gronden tegen de aangevallen uitspraak gekeerd.

4. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

4.1.

Indien de belanghebbende de wettelijke inlichtingen- of medewerkingsverplichting niet in voldoende mate nakomt en als gevolg daarvan niet kan worden vastgesteld of de belanghebbende verkeert in bijstandbehoevende omstandigheden als bedoeld in artikel 11, eerste lid, van de PW, kan de bijstand worden geweigerd, beëindigd of ingetrokken.

4.2.

4.3.

Van een redelijke grond voor een huisbezoek is sprake als voorafgaand aan - dat wil zeggen: vóór of uiterlijk bij aanvang van - het huisbezoek duidelijk is dát en op grond van welke concrete en objectieve feiten en omstandigheden redelijkerwijs kan worden getwijfeld aan de juistheid of de volledigheid van de door de betrokkene verstrekte gegevens, voor zover deze van belang zijn voor het vaststellen van het recht op bijstand en deze niet op een andere effectieve en voor betrokkene minder belastende wijze kunnen worden geverifieerd.

4.4.

Appellant heeft aangevoerd dat geen redelijke grond bestond voor het afleggen van een huisbezoek. Het college was vóór of uiterlijk bij aanvang van het huisbezoek ervan op de hoogte dat de ex-partner en de kinderen van appellant waren verhuisd naar een ander adres. Het onderzoek vond plaats in de periode van 16 tot en met 21 juni 2016 en het college was in die periode, door raadpleging van de BRP, bekend met het feit dat dat de gezinsleden met ingang van 1 juni 2016, dus ruim vóór het afleggen van het huisbezoek, op een ander adres waren ingeschreven. Gelet hierop is de door het college genoemde aanleiding voor het afleggen van het huisbezoek niet relevant. Er was geen enkele aanleiding om te twijfelen aan de door appellant opgegeven woon- en leefsituatie.

4.5.

4.6.

De handhavingsspecialisten wisten op 16 juni 2016 dat per 1 juni 2016 de gezinsleden stonden ingeschreven op een ander adres dan het opgegeven adres. Blijkens de onder 1.2.4 geciteerde passage uit het rapport van 21 juni 2016 gingen de handhavingsspecialisten er ook van uit dat de gezinsleden daadwerkelijk naar dat andere adres waren verhuisd. Aldus viel uit de op 20 juni 2016 bekende gegevens niet op te maken dat de feitelijke woon- en leefsituatie van appellant op dat moment niet in overeenstemming was met de verstrekte gegevens daarover bij de aanvraag op 4 mei 2016. Verder is het, indien na beëindiging van een relatie één van de ex-partners met de kinderen uit de gezamenlijke woning vertrekt op zichzelf niet vreemd dat de naschrijving in de BRP niet op diezelfde dag wordt aangepast. De omstandigheid dat de gezinsleden tot 1 juni 2016 nog stonden ingeschreven op het uitkeringsadres kan in dit geval dan ook noch op zichzelf, noch in samenhang bezien met het gegeven dat het per die datum in de BPR geregistreerde adres van de gezinsleden is gelegen in de nabije omgeving van het opgegeven adres, worden beschouwd als een feit of omstandigheid op grond waarvan redelijkerwijs kon worden getwijfeld aan de door appellant verstrekte gegevens over zijn woon- en leefsituatie. Daarnaast valt niet in te zien waarom de handhavingsspecialisten op 20 juni 2016 niet eerst het geplande gesprek met appellant hadden kunnen voeren. De conclusie moet dan ook zijn dat op 20 juni 2016 geen redelijke grond bestond voor het afleggen van een huisbezoek aan het uitkeringsadres.

4.7.

De vertegenwoordiger van het college heeft ter zitting nog betoogd dat de omstandigheid dat appellant niet wilde meewerken aan een onverwijld af te leggen huisbezoek, terwijl appellant op dat moment geacht werd een gesprek te voeren en de door hem opgegeven redenen om niet mee te werken niet bleken te kloppen, een extra reden is om te twijfelen aan de juistheid van de door appellant verstrekte gegevens over zijn woon- en leefsituatie en de noodzaak om eerst een huisbezoek af te leggen versterkt. Dit betoog wordt niet gevolgd. In dit verband zij erop gewezen dat pas bij het bestaan van een redelijke grond in de hiervoor bedoelde zin de betrokkene verplicht is mee te werken aan het beoogde, onverwijld af te leggen huisbezoek. Eerst indien sprake is van zo’n verplicht huisbezoek en de betrokkene maakt kenbaar daaraan niet mee te werken, zal aan de orde kunnen komen of in de betrokkene opgegeven redenen om niet mee te werken een zwaarwegend belang is gelegen waarvoor het belang van het bestuursorgaan om onverwijld een huisbezoek af te leggen moet wijken. Indien echter, zoals in dit geval, sprake is van een onverplicht huisbezoek, omdat een redelijke grond daarvoor ontbreekt, dan kunnen aan de weigering om daaraan mee te werken geen gevolgen worden verbonden, wat er verder ook zij van de opgegeven redenen om niet mee te werken. Dit brengt tevens mee dat de weigering van appellant om mee te werken aan een onverwijld af te leggen huisbezoek niet kan leiden tot een verplicht huisbezoek waaraan appellant wel moet meewerken.

4.8.

Aldus kan appellant niet worden tegengeworpen dat hij niet heeft meegewerkt aan het op 20 juni 2016 beoogde, onverwijld af te leggen huisbezoek. Van schending van de op appellant rustende medewerkingsverplichting is dus geen sprake.

4.9.

De rechtbank heeft wat in 4.6 tot en met 4.8 is overwogen niet onderkend. Hieruit volgt dat het hoger beroep slaagt en de aangevallen uitspraak moet worden vernietigd. Doende wat de rechtbank zou behoren te doen, zal de Raad het beroep gegrond verklaren en het bestreden besluit vernietigen wegens strijd met artikel 7:12, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Gelet hierop behoeven de overige beroepsgronden geen bespreking meer.

4.10.

Aansluitend dient te worden bezien welk vervolg aan deze uitkomst wordt gegeven. In dit geval kunnen de rechtsgevolgen van bestreden besluit niet in stand worden gelaten en kan de Raad evenmin zelf in de zaak voorzien, omdat het college, afgezien van het - beperkte - onderzoek naar de woon- en leefsituatie van appellant, geen onderzoek heeft gedaan naar het recht op bijstand van appellant. Voor toepassing van de zogenoemde bestuurlijke lus bestaat onder die omstandigheden geen aanleiding. Het college zal daarom worden opgedragen een nieuwe beslissing te nemen op het bezwaar van appellante met inachtneming van wat in deze uitspraak is overwogen. Met het oog op een voortvarende afdoening van het geschil bestaat aanleiding met toepassing van artikel 8:113, tweede lid, van de Awb te bepalen dat tegen het nieuwe besluit slechts bij de Raad beroep kan worden ingesteld.