Centrale Raad van Beroep, 26-08-2020, ECLI:NL:CRVB:2020:2012, 17/6701 WSF

2.1.

Appellant, geboren in 1999, volgt vanaf augustus 2015 een mbo-opleiding, eerst in Zwolle daarna in Apeldoorn. Hij heeft op 21 juni 2016 de minister verzocht de reiskosten naar de onderwijsinstelling te vergoeden tot een bedrag van € 4.800,-.

2.2.

De minister heeft bij besluit van 9 augustus 2016, gehandhaafd bij besluit van 1 november 2016 (bestreden besluit), deze aanvraag afgewezen. De minister heeft hieraan ten grondslag gelegd dat appellant vanaf de eerste dag van het kwartaal waarop hij de 18-jarige leeftijd bereikt, recht op studiefinanciering heeft. Als gevolg hiervan kan hij voor die datum geen aanspraak maken op een vergoeding van de door hem gemaakte reiskosten.

3. De rechtbank heeft het beroep tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard. Daartoe heeft zij het volgende overwogen. Het recht op een reisvoorziening valt onder de werking van artikel 2 van het Eerste Protocol (EP) bij het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM). Dit impliceert dat appellant ook een beroep toekomt op het discriminatieverbod van artikel 14 van het EVRM. Appellant heeft het beroep op artikel 2 van het EP niet onderbouwd. Dat zijn recht op onderwijs in de kern is aangetast, is gesteld noch gebleken, zodat deze beroepsgrond faalt. De stelling van appellant dat sprake is van ongerechtvaardigd onderscheid betreft twee situaties. Deelnemers ouder dan achttien jaar hebben wel recht op een reisvoorziening en deelnemers jonger dan achttien jaar niet; het onderscheid op grond van leeftijd. Daarnaast hebben studenten jonger dan achttien jaar wel recht op een reisvoorziening en deelnemers jonger dan achttien jaar niet; het onderscheid op grond van onderwijsniveau. Het onderscheid naar leeftijd en opleidingsniveau bij het toekennen van een reisvoorziening heeft betrekking heeft op een onderwerp dat sociaal economisch van aard is en is geen verdacht onderscheid, zodat de ‘very weighty reasons-toets’ niet van toepassing is en aan de Staat ter zake van dit onderscheid een ruime beoordelingsmarge toekomt. De rechtbank is van oordeel dat het onderscheid op grond van leeftijd geen schending van artikel 14 van het EVRM oplevert. Uit de geschiedenis van de totstandkoming van de Wet studiefinanciering 2000 (Wsf 2000) blijkt dat de wetgever dit onderscheid heeft gebaseerd op budgettaire overwegingen, dereguleringsmotieven en de ouderlijke onderhoudsplicht. Deze overwegingen vormen een redelijke en objectieve rechtvaardiging voor het gemaakte onderscheid. Daarbij is ook in aanmerking genomen dat voor minderjarige deelnemers recht bestond op kinderbijslag en dat voor hen een beroep kon worden gedaan op de Wet tegemoetkoming in de studiekosten van deelnemers, de Wet tegemoetkoming onderwijsbijdrage en schoolkosten en het (verhoogde) kindgebonden budget. Volgens de rechtbank is geen sprake van een in aanmerking te nemen disproportionaliteit. De rechtbank is verder van oordeel dat het onderscheid op grond van onderwijsniveau evenmin een schending van artikel 14 van het EVRM oplevert. De wetgever heeft dit onderscheid gebaseerd op de geringe spreiding van de onderwijsinstellingen in het hoger onderwijs. Voor deelnemers is door de wetgever een reisvoorziening minder noodzakelijk geacht omdat de onderwijsinstellingen voor deelnemers meer en beter waren verspreid in Nederland en op kortere afstand van de woonplaats waren gelegen. Voor dit onderscheid is daarom een redelijke en objectieve rechtvaardiging gegeven. Dat de Wsf 2000 vanaf 1 januari 2017 in een reisvoorziening voor minderjarige deelnemers voorziet, maakt het voorgaande niet anders. Die wijziging heeft namelijk te maken met de doelstelling van de wetgever dat deelnemers een opleiding naar hun keuze moeten kunnen volgen. Dat is een andere doelstelling dan het in staat stellen van een deelnemer of student tot het volgen van een opleiding naar het niveau van de deelnemer en student. Dit laatste was de doelstelling van de Wsf 2000 voor 1 januari 2017. Dat de doelstelling sinds 1 januari 2017 is gewijzigd, maakt niet dat voor het vóór 1 januari 2017 gemaakte onderscheid, achteraf geen rechtvaardiging meer is te geven.

4. Appellant heeft zich in hoger beroep tegen de aangevallen uitspraak gekeerd. Volgens appellant heeft de rechtbank ten onrechte overwogen dat appellant het beroep op artikel 2 van het EP niet heeft onderbouwd. Er is sprake van schending van artikel 2 van het EP omdat hij zijn eigen reisvoorziening heeft moeten financieren, terwijl hbo- en wo-studenten wel aanspraak maken op een reisvoorziening. De wetgever heeft deze belemmering inmiddels ook erkend en daarom de Wsf 2000 per 1 januari 2017 gewijzigd. Appellant heeft zich daarbij op het standpunt gesteld dat in dit geval weliswaar geen sprake is van een verdacht onderscheid, maar dat dit niet betekent dat de ‘very weighty reasons-toets’ niet van toepassing is. In dat kader heeft appellant aangevoerd dat er geen zwaarwichtige redenen bestaan voor het gemaakte onderscheid. Volgens appellant heeft de rechtbank niet onderkend dat er geen redelijke en objectieve rechtvaardiging bestaat voor het onderscheid. Juist uit de aanpassing van de Wsf 2000 per 1 januari 2017 volgt dat deze rechtvaardiging niet bestaat. Verder heeft appellant zich op het standpunt gesteld dat de minister het bestreden besluit onvoldoende heeft gemotiveerd en onzorgvuldig heeft voorbereid.

5. De Raad oordeelt als volgt.

5.1.

Voor het van toepassing zijnde wettelijk kader wordt verwezen naar de aangevallen uitspraak.

5.4.

Uit het voorgaande volgt dat de rechtbank het beroep van appellant terecht ongegrond heeft verklaard. Het feit dat de minister de door de rechtbank vermelde verwijzingen niet heeft opgenomen, betekent niet zonder meer dat de minister geen oog heeft gehad voor de bedoeling van de wetgever en dat met deze bedoeling geen rekening zou zijn gehouden. De beslissing van de minister, bezien in het licht van de desbetreffende delen van de geschiedenis van de totstandkoming van de Wsf 2000, geeft daarvoor in dit geval ook geen aanknopingspunt. Dit betekent dat de beroepsgronden over de zorgvuldige voorbereiding en motivering van het bestreden besluit niet slagen.

5.5.

Uit 5.1 tot en met 5.4 volgt dat het hoger beroep niet slaagt en dat de aangevallen uitspraak moet worden bevestigd.