Centrale Raad van Beroep, 09-09-2020, ECLI:NL:CRVB:2020:2153, 19/2105 WSF

1.1.

Appellante staat vanaf 22 oktober 2014 in de basisregistratie personen (brp) ingeschreven onder het adres [brp-adres] in [Woonplaats] (brp-adres). Een oom en tante van appellante staan ten tijde hier van belang onder dit adres ingeschreven als hoofdbewoners.

1.2.

Appellante heeft op 29 juli 2016 aan de minister doorgegeven dat haar woonsituatie is gewijzigd van inwonend naar uitwonend. Naar aanleiding hiervan heeft de minister aan appellante vanaf 1 augustus 2016 studiefinanciering op grond van de Wet studiefinanciering 2000 (Wsf 2000) toegekend, berekend naar de norm die geldt voor een uitwonende studerende.

1.3.

Op 30 januari 2018 hebben twee controleurs in opdracht van de minister onderzoek gedaan naar de woonsituatie van appellante. Van de bevindingen van het onderzoek is een rapport opgemaakt.

1.4.

Bij besluit van 9 februari 2018 heeft de minister op basis van het onder 1.3 genoemde rapport de aan appellante toegekende studiefinanciering met ingang van 1 augustus 2016 herzien, in die zin dat zij vanaf die datum als thuiswonende studerende is aangemerkt. Daarbij is het teveel betaalde bedrag aan studiefinanciering van haar teruggevorderd.

1.5.

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank het beroep tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard. De rechtbank heeft overwogen dat niet in geschil is dat appellante niet woonde op het brp-adres. Ten aanzien van de hoogte van de opgelegde boete heeft de rechtbank, onder verwijzing naar de uitspraak van de Raad van 1 juni 2016, ECLI:NL:CRVB:2016:1877, geoordeeld dat de minister zich terecht op het standpunt heeft gesteld dat er geen grond bestaat voor aanpassing van de hoogte daarvan. De door appellante gestelde omstandigheden leveren geen verminderde verwijtbaarheid op.

3. Appellante heeft zich in hoger beroep tegen de aangevallen uitspraak gekeerd. Zij heeft aangevoerd dat de overtreding, gelet op bijzondere omstandigheden, niet verwijtbaar dan wel verminderd verwijtbaar is, zodat van boeteoplegging moet worden afgezien dan wel de boete moet worden verlaagd. In dit verband heeft appellante het volgende naar voren gebracht. In 2014 is zij in verband met een onveilige thuissituatie, veroorzaakt door haar stiefvader en stiefbroer, in huis genomen door haar oma. Korte tijd later zijn ook de moeder, het broertje en zusje van appellante verhuisd naar de seniorenflat van haar oma. Omdat inschrijving van minderjarigen op het adres van oma niet mocht heeft de moeder van appellante het gezin – appellante was op dat moment minderjarig – ingeschreven onder het adres van haar broer. In 2016 is de moeder van appellante, met haar beide andere kinderen, verhuisd naar een eigen woning. Appellante is onveranderd bij haar oma blijven wonen. Zij heeft te goeder trouw een uitwonendenbeurs aangevraagd omdat een studiebegeleider van school haar verteld had dat zij daar recht op had omdat haar moeder was verhuisd. Nadat haar bleek dat zij geen recht had op een uitwonendenbeurs heeft zij tegen de herziening en terugvordering van de beurs geen rechtsmiddelen aangewend.

4. De Raad oordeelt als volgt.

4.1.

Voor het toetsingskader bij een boete als de onderhavige verwijst de Raad naar zijn uitspraken van 1 juni 2016, ECLI:NL:CRVB:2016:1877 en ECLI:NL:CRVB:2016:1878.

4.2.

In zijn uitspraak van 2 april 2014, ECLI:NL:CRVB:2014:2107 en de onder 4.1 vermelde uitspraken heeft de Raad het door de minister bij de beboeting gehanteerde uitgangspunt dat in beginsel een boete wordt opgelegd van 50 procent van het bedrag dat als gevolg van de herziening van de studerende wordt teruggevorderd aanvaard. Dat uitgangspunt geldt niet alleen voor gevallen waarin moedwillig de regels voor de uitwonendenbeurs overtreden worden maar ook voor gevallen van administratieve nalatigheid. Van verminderde verwijtbaarheid zal slechts bij een (zeer) gering deel van de gevallen sprake zijn.

4.4.

Uit wat onder 4.3.2 is overwogen volgt dat het hoger beroep slaagt en dat de aangevallen uitspraak moet worden vernietigd. Doende wat de rechtbank zou behoren te doen, zal de Raad het beroep tegen het bestreden besluit gegrond verklaren en dat besluit wat betreft de hoogte van de boete wegens strijd met artikel 5:46, tweede lid, van de Algemene wet bestuursrecht vernietigen. De hoogte van de boete zal worden vastgesteld op € 100,-.

5. Aangezien aan appellante vrijstelling is verleend van de verplichting tot betaling van het griffierecht in hoger beroep bestaat er slechts aanleiding tot vergoeding van het door appellante in beroep betaalde griffierecht.

6. Aanleiding bestaat verder de minister te veroordelen in de proceskosten van appellante. Deze kosten worden begroot op € 1.050,- in beroep en op € 1.050,- in hoger beroep voor verleende rechtsbijstand, in totaal € 2.100,-.