Centrale Raad van Beroep, 11-03-2020, ECLI:NL:CRVB:2020:667, 18-4263 WMO15

1.1.

Het college heeft op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo 2015) aan de broer (betrokkene) van appellante vanaf 1 januari 2015 maatwerkvoorzieningen huishoudelijke ondersteuning en beschermd wonen verstrekt in de vorm van een persoonsgebonden budget (pgb). Betrokkene heeft deze ondersteuning ingekocht bij de eenmanszaak [eenmanszaak] , waarvan appellante eigenaresse is.

1.2.

Het college heeft de besluiten waarbij aan betrokkene voor de periode van 1 januari 2015 tot 4 mei 2017 voor de hiervoor vermelde maatwerkvoorzieningen pgb’s zijn verstrekt, ingetrokken en de geldswaarde van het in deze periode ten onrechte genoten pgb tot een bedrag van € 115.843,58 van hem teruggevorderd. Hieraan heeft het college ten grondslag gelegd dat betrokkene opzettelijk onjuiste gegevens heeft verstrekt en de verstrekking van juiste gegevens tot een andere beslissing zou hebben geleid. Volgens het college blijkt uit onderzoek van de sociale recherche, neergelegd in een rapport van 8 mei 2017, dat betrokkene ondersteuning door [eenmanszaak] heeft gedeclareerd terwijl hij wist dat hij deze niet heeft ontvangen. Omdat betrokkene onder sterke druk en dwang van appellante heeft gehandeld, wordt de geldswaarde van het ten onrechte genoten pgb niet bij hem ingevorderd.

1.3.

Het college heeft bij besluit van 25 juli 2017, gehandhaafd bij besluit van 31 oktober 2017 (bestreden besluit), op grond van artikel 2.4.1, eerste lid, van de Wmo 2015, de geldswaarde van het ten onrechte door betrokkene genoten pgb van appellante gevorderd tot een bedrag van € 115.843,58. Het college heeft zich hierbij op het standpunt gesteld dat appellante betrokkene heeft gedwongen onjuiste opgave te doen van de verantwoording van het pgb, en dat zij hiermee opzettelijk haar medewerking heeft verleend aan de opzettelijke verstrekking van onjuiste gegevens door betrokkene.

2. De rechtbank heeft in de aangevallen uitspraak het beroep van appellante tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard. De rechtbank heeft, voor zover van belang, overwogen dat in de beroepsprocedure van betrokkene tegen de onder 1.2 vermelde besluiten is komen vast te staan dat hij opzettelijk onjuiste en onvolledige gegevens heeft verstrekt. In de uitspraak van 3 juli 2018, ECLI:NL:RBOVE:2018:2310, in die procedure heeft de rechtbank overwogen dat appellante voor betrokkene de formulieren invulde en hem deze ter tekening voorlegde. Na uitleg over de opgave tekende betrokkene. Op deze formulieren stond in strijd met de werkelijkheid dat hele dagen hulpverleners aanwezig zijn geweest. Betrokkene heeft ter zitting verklaard dat hij wist dat de verklaring op de formulieren een onjuiste weergave van de feiten was. Betrokkene heeft met zijn keus tot tekening over te gaan willens en wetens getekend voor een onjuiste opgave en aldus opzettelijk onjuiste informatie verstrekt. Appellante moet hiervan hebben geweten, omdat betrokkene immers tijdens de zitting in beroep heeft verklaard dat zij de gegevens heeft ingevuld en hem uitleg heeft gegeven over de ingevulde declaratieformulieren. Bovendien moet zij als eigenaar van [eenmanszaak] hebben geweten dat de gedeclareerde ondersteuning niet is verstrekt. Appellante heeft hiermee opzettelijk hulp en assistentie verleend bij het opzettelijk verstrekken van onjuiste gegevens door betrokkene. Het college heeft daarom de geldswaarde van het ten onrechte door betrokkene genoten pgb van appellante kunnen vorderen.

3. Appellante heeft zich tegen de aangevallen uitspraak gekeerd. Zij heeft aangevoerd dat artikel 2.4.1, eerste lid, van de Wmo 2015 niet op haar van toepassing is. Zij ontvangt zelf geen pgb en heeft derhalve geen relatie met het college. Ten tijde van het bestreden besluit bestond nog geen mogelijkheid om een derdenbeding in de zorgovereenkomst op te nemen. Verder rust op haar geen inlichtingenplicht, zodat zij niet op grond van artikel 2.4.1, eerste lid, van de Wmo 2015 kan worden aangesproken. Daarnaast mag niet van de getuigenverklaringen worden uitgegaan en zien de waarnemingen slechts op een beperkte periode, zodat er onvoldoende grondslag is voor het standpunt van het college. Tevens heeft appellante betoogd dat de rechtbank een onjuiste invulling heeft gegeven aan het begrip ‘opzettelijk’ en het college niet aannemelijk heeft gemaakt dat betrokkene opzettelijk onjuiste gegevens heeft verstrekt. Nu het college bovendien niet bij hem invordert, handhaaft volgens appellante het college niet langer het standpunt dat hij opzettelijk onjuiste gegevens heeft verstrekt.

4. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

4.1.

In artikel 2.4.1, eerste lid, van de Wmo 2015 is bepaald dat indien het college een beslissing als bedoeld in artikel 2.3.5 of 2.3.6 met toepassing van artikel 2.3.10, onderdeel a, heeft ingetrokken en de verstrekking van de onjuiste of onvolledige gegevens door de cliënt opzettelijk heeft plaatsgevonden, het college van de cliënt en van degene die daaraan opzettelijk zijn medewerking heeft verleend, geheel of gedeeltelijk de geldswaarde kan vorderen van de ten onrechte genoten maatwerkvoorziening of het ten onrechte genoten pgb. Aan de zinsnede “van degene die daaraan opzettelijk zijn medewerking heeft verleend”, ontleent het college de bevoegdheid om, indien aan de overige toepassingsvoorwaarden is voldaan, de geldswaarde van een maatwerkvoorziening of pgb te vorderen van een ander persoon dan degene aan wie deze voorziening of dit pgb is verstrekt. Aan deze bevoegdheid doet niet af dat ten tijde van het bestreden besluit nog geen mogelijkheid bestond om een derdenbeding in een zorgovereenkomst op te nemen. Het betoog dat artikel 2.4.1, eerste lid, van de Wmo 2015 niet op appellante van toepassing is, slaagt daarom niet.

4.2.

De beroepsgrond dat op appellante geen inlichtingenplicht rust gaat er aan voorbij dat artikel 2.4.1, eerste lid, van de Wmo 2015 niet vereist dat degene die opzettelijk zijn medewerking heeft verleend aan de verstrekking van de onjuiste of onvolledige gegevens door de cliënt, zelf onjuiste of onvolledige gegevens aan het college heeft verstrekt.

4.3.

Van een effectieve rechtsbescherming kan geen sprake zijn als een derde van wie de geldswaarde van een met toepassing van artikel 2.3.10, eerste lid, aanhef en onder a, van de Wmo 2015 ingetrokken maatwerkvoorziening of pgb wordt gevorderd, in de bestuursrechtelijke procedure over een op grond van artikel 2.4.1 van de Wmo 2015 jegens hem genomen vorderingsbesluit niet aan de orde kan stellen of de cliënt opzettelijk onjuiste of onvolledige gegevens heeft verstrekt.

4.4.

Uit 4.3 volgt dat in dit geval, gelet op de daarover opgeworpen beroepsgrond, allereerst de vraag voorligt of de bevindingen uit het onder 1.2 vermelde onderzoek voldoende grondslag bieden voor het standpunt van het college dat betrokkene onjuiste of onvolledige gegevens heeft verstrekt. De Raad beantwoordt deze vraag bevestigend. Hoewel de waarnemingen alleen zien op een afgebakende periode, volgt uit deze waarnemingen, in onderlinge samenhang bezien met de getuigenverklaringen, het lesrooster van een van de zorgverleners en de overige bevindingen in het onderzoeksrapport van 8 mei 2017, dat aan betrokkene niet de ondersteuning is verstrekt die hij heeft gedeclareerd. Wat appellante heeft aangevoerd over de getuigenverklaringen doet aan dit oordeel niet af. De afgelegde verklaringen zijn namelijk voldoende concreet en specifiek en bieden geen aanknopingspunten voor het standpunt van appellante dat deze geen waarneming maar een mening omvatten en dat de getuigen ongeoorloofd zijn bijgestuurd.

4.6.

Uit 4.1 tot en met 4.5.5 volgt dat het hoger beroep niet slaagt en dat de aangevallen uitspraak moet worden bevestigd.