Centrale Raad van Beroep, 14-06-2022, ECLI:NL:CRVB:2022:1432, 21/3593 PW-T

1.1.

Appellante ontvangt bijstand naar de norm voor een alleenstaande op grond van de Participatiewet (PW).

1.2.

Het college heeft naar aanleiding van een door appellante ontvangen dwangsom van € 1.260,- bij besluit van 23 oktober 2017 vastgesteld dat zij nog een vermogensruimte heeft van € 1.900,-. De rechtbank Rotterdam heeft bij uitspraak van 15 januari 2018 twee dwangsommen van in totaal € 2.320,- toegekend aan appellante voor het niet tijdig beslissen op de bezwaren door het college. Het college heeft de dwangsommen op 21 maart 2018 betaald aan appellante. Het college heeft naar aanleiding van de ontvangst van € 2.320,- bij besluit van 24 oktober 2018, zoals na bezwaar gewijzigd bij besluit van 1 april 2019, het vermogen van appellante opnieuw vastgesteld. Door de ontvangst van € 2.320,- is het vrij te laten vermogen overschreden met € 340,-. Het college heeft de bijstand van appellante over de periode van 21 maart 2018 tot en met 7 april 2018 ingetrokken en een bedrag van € 340,- van appellante teruggevorderd. De rechtbank heeft het beroep tegen het besluit van 1 april 2019 ongegrond verklaard en de Raad heeft deze uitspraak bevestigd bij uitspraak van 25 januari 2022, ECLI:NL:CRVB:2022:156.

1.3.

Uit de door appellante verstrekte mutatieformulieren is gebleken dat appellante naast de in 1.2 genoemde dwangsommen nog een aantal andere betalingen heeft ontvangen in 2018. Het gaat om de betaling van een tweetal immateriële schadevergoedingen door de Staat der Nederlanden op 17 mei 2018 van in totaal € 1.500,- en om een drietal dwangsommen van € 1.260,- die appellante op 17 juli 2018, 6 september 2018 en 2 november 2018 heeft ontvangen. Op 17 juli 2018 heeft appellante, naast het bedrag van € 1.260,-, een bedrag van € 3,54 aan wettelijke rente ontvangen.

1.4.

Bij besluit van 5 november 2018 (besluit 1), na bezwaar gehandhaafd bij besluit van 23 juli 2019 (bestreden besluit 1), heeft het college de bijstand van appellante ingetrokken over de periode van 17 mei 2018 tot en met 1 juli 2018 (46 dagen) en een bedrag van € 1.500,- van haar teruggevorderd.

1.5.

Bij besluit van 3 december 2018 (besluit 2), na bezwaar gehandhaafd bij besluit van 23 juli 2019 (bestreden besluit 2), heeft het college de bijstand van appellante ingetrokken over de periode van 17 juli 2018 tot en met 24 augustus 2018 (39 dagen) en een bedrag van € 1.263,54 van haar teruggevorderd.

1.6.

Bij besluit van 3 december 2018 (besluit 3), na bezwaar gehandhaafd bij besluit van 23 juli 2019 (bestreden besluit 3), heeft het college de bijstand van appellante ingetrokken over de periode van 6 september 2018 tot en met 14 oktober 2018 (39 dagen) en een bedrag van € 1.260,- van haar teruggevorderd.

1.7.

Bij besluit van 19 december 2018 (besluit 4), na bezwaar gehandhaafd bij besluit van 23 juli 2019 (bestreden besluit 4), heeft het college de bijstand van appellante ingetrokken over de periode van 2 november 2018 tot en met 10 december 2018 (39 dagen) en een bedrag van € 1.260,- van haar teruggevorderd.

1.9.

Tegen besluit 4 heeft appellante op 27 januari 2019 bezwaar gemaakt. Op 29 april 2019 heeft appellante het college per e-mailbericht in gebreke gesteld wegens het niet tijdig nemen van een beslissing op haar bezwaar van 27 januari 2019.

1.10.

Bij besluit van 3 mei 2019 (besluit 5), na bezwaar gehandhaafd bij besluit van 6 augustus 2019 (bestreden besluit 5), heeft het college zich op het standpunt gesteld dat hij geen dwangsom wegens niet tijdig beslissen is verschuldigd omdat appellante het college vóór het einde van de beslistermijn in gebreke heeft gesteld.

2. Bij de aangevallen uitspraken, voor zover van belang, heeft de rechtbank de beroepen ongegrond verklaard.

3. In hoger beroep heeft appellante zich op de hierna te bespreken gronden tegen de aangevallen uitspraken gekeerd voor zover daarbij de beroepen ongegrond zijn verklaard.

4. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

4.1.

In de bestreden besluiten 1 tot en met 4 gaat het om de intrekking en terugvordering van de bijstand over een viertal perioden in 2018 in verband met het door appellante ontvangen vermogen in de vorm van schadevergoeding en dwangsommen.

4.2.

Appellante heeft aangevoerd dat de bestreden besluiten op een onjuiste feitelijke en juridische grondslag berusten en dat het college daarbij geen rekening heeft gehouden met haar schulden. Deze beroepsgrond slaagt. Daartoe wordt het volgende overwogen.

4.4.

4.6.

Indien de vermogenstoeval tot gevolg heeft dat de bijstand gedurende een periode van ten minste 30 dagen wordt onderbroken, heeft de intrekking de werking van een beëindiging. In die situatie moet met ingang van de 31ste dag, uitgaande van een negatief saldo van de bezittingen en schulden op dat tijdstip, opnieuw bijstand worden verleend met een nieuwe vaststelling van het vermogen en een nieuwe bepaling van het vrij te laten vermogen. Indien de bijstand gedurende een kortere periode wordt onderbroken – bijvoorbeeld wegens besteding van het vermogen –, zal geen nieuwe vermogensvaststelling plaatsvinden en zal de bijstandsverlening na die kortere periode moeten worden voortgezet. Dit is tot uitdrukking gebracht in de uitspraak van 20 februari 2018, ECLI:NL:CRVB:2018:792.”

4.5.

In de uitspraak van 25 januari 2022 in de eerdere zaak tussen partijen ging het om een vermogenstoeval op 21 maart 2018, die leidde tot een tijdelijke onderbreking van de bijstand over de periode van 21 maart 2018 tot en met 7 april 2018, een periode korter dan 30 dagen. Uit de uitspraak van 20 februari 2018, ECLI:NL:CRVB:2018:792 (rechtsoverweging 4.11.3) volgt dat deze voortzetting van de bijstandsverlening per 8 april 2018 betekent dat het daarna vrij te laten vermogen op nihil moet worden vastgesteld, aangezien gedurende een periode van aaneengesloten bijstandsverlening maar éénmaal een vermogenstoeval tot de grens van het vrij te laten vermogen wordt vrijgelaten.

4.6.

Met de daaropvolgende vermogenstoeval op 17 mei 2018 werd de grens van het vrij te laten vermogen met € 1500,- overschreden en had appellante vanaf die datum geen recht meer op bijstand. Appellante heeft deze vermogenstoeval niet tijdig gemeld en appellante heeft daardoor de op haar rustende inlichtingenverplichting geschonden. Het college was daarom gehouden de bijstand van appellante in te trekken met ingang van 17 mei 2018. Gelet op de hoogte van de overschrijding van de grens van het vrij te laten vermogen op 17 mei 2018, afgezet tegenover het bedrag dat appellante maandelijks aan bijstand ontving, staat vast dat de bijstandsverlening aan appellante vanaf 17 mei 2018 in verband met de mogelijkheid van intering op die overschrijding gedurende een periode van ten minste dertig dagen zou zijn onderbroken. Opmerking verdient dat bij de vaststelling van deze periode er rekening mee moet worden gehouden dat appellante in de maanden mei, juni en juli 2018 wegens haar inkomen slechts aanvullende bijstand ontving.

4.7.

Aangezien door de vermogenstoeval op 17 mei 2018 de bijstandsverlening gedurende een periode van ten minste dertig dagen zou zijn onderbroken, moet aan de intrekking per 17 mei 2018 de werking van een beëindiging worden toegekend. Het college had daarom moeten onderzoeken en beoordelen of de vermogenssituatie van appellante vanaf de 31ste dag van de onderbreking van de bijstand, te weten vanaf 16 juni 2018, leidt tot hernieuwde bijstandsverlening met een nieuwe vaststelling van het vermogen en een nieuwe bepaling van het vrij te laten vermogen. Het college heeft dat, zoals in 1.8.2 naar voren is gekomen, niet gedaan. Het bestreden besluit 1 berust dan ook niet op een deugdelijke grondslag. Dat heeft niet alleen gevolgen voor bestreden besluit 1, maar ook voor de bestreden besluiten 2 tot en met 4. Ook deze besluiten ontberen een deugdelijke grondslag, reeds omdat bij de beoordeling van de gevolgen van de vermogenstoevallen van 17 juli 2018, 6 september 2018 en 2 november 2018 voor de bijstand van appellante van belang is of de vermogenstoeval van 17 mei 2018 leidt tot hernieuwde bijstandsverlening met een nieuwe vaststelling van het vermogen en een nieuwe bepaling van het vrij te laten vermogen.

4.8.

Gelet op 4.7 en omdat de Raad onvoldoende gegevens heeft om zelf in de zaak te voorzien en het geschil definitief te beslechten, bestaat aanleiding om met toepassing van artikel 8:51d van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) het college op te dragen de gebreken in de bestreden besluiten te herstellen. De Raad wijst er op dat het herstel van de gebreken in de bestreden besluiten niet mag leiden tot een verslechtering van de positie van appellante.

4.9.

Appellante zal aan het onderzoek van het college moeten meewerken door gegevens te verschaffen die het college haar vraagt. Hierbij is van belang dat de Raad appellante in de brief van 13 april 2022, waarbij zij is opgeroepen om naar de zitting te komen, heeft meegedeeld dat hij bij haar bij afzonderlijke brief nog stukken zal opvragen die zien op haar financiële situatie in de periode van 7 april 2018 tot en met 31 december 2018. Bij brief van 12 april 2022 heeft de Raad appellante verzocht om de volgende gegevens:

a. een onderbouwde berekening van de stand, dus het saldo van het vermogen op 8 april 2018;

b. een onderbouwde lijst van vermogensmutaties, met bedrag en datum, vanaf 8 april 2018. Hierbij is gevraagd of er nadien schulden zijn afgelost of kwijtgescholden, of er nieuwe schulden zijn ontstaan en/of er anderszins vermogen is ontvangen.

c. een onderbouwde lijst van inkomsten, met bedrag en datum, vanaf 1 april 2018, met uitzondering van de door het college verstrekte bijstand.

4.10.

Gelet op artikel 4:19 van de Awb zal de Raad in de einduitspraak beslissen op het hoger beroep inzake het bestreden besluit 5.