Centrale Raad van Beroep, 12-04-2022, ECLI:NL:CRVB:2022:637, 21/1555 PW

Bij beschikking van 29 januari 2018 heeft de kantonrechter vanwege verkwisting of het hebben van problematische schulden van appellante bewind ingesteld over alle goederen en gelden die haar toebehoren of zullen toebehoren. De kantonrechter heeft [X] B.V., gevestigd te [vestigingsplaats], tot bewindvoerder benoemd. Appellante ontving sinds 28 februari 2018 bijzondere bijstand op grond van de Participatiewet (PW) voor de kosten van bewindvoering tot een bedrag van € 150,44 per maand.

Bij besluit van 20 februari 2020, gehandhaafd bij besluit van 17 juli 2020 (bestreden besluit), heeft het college de bijzondere bijstand voor de kosten van bewindvoering van appellante beëindigd met toepassing van de Beleidsregels bijzondere bijstand beschermingsbewind (Beleidsregels). Daarbij is het volgende bepaald. Appellante houdt toch recht op bijzondere bijstand als zij de kantonrechter vóór 20 mei 2020 verzoekt om haar bewindvoerder te ontslaan en de gemeente Groningen, afdeling Groningse Kredietbank (GKB), als haar bewindvoerder te benoemen. Zodra de kantonrechter uitspraak heeft gedaan, stopt het recht op bijzondere bijstand. Als appellante het verzoek niet vóór 20 mei 2020 heeft ingediend, stopt het recht op bijzondere bijstand zes maanden na dagtekening van het besluit, dus op 20 augustus 2020.

Appellante heeft de kantonrechter in maart 2020 wel verzocht om ontslag van haar bewindvoerder, maar tegelijk uitgelegd dat zij vertrouwd is met haar huidige bewindvoerder en deze wil behouden. Bij beschikking van 23 november 2020 heeft de kantonrechter het verzoek om de bewindvoerder te ontslaan afgewezen.

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank het beroep tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard.

3. In hoger beroep heeft appellante zich op de hierna te bespreken gronden tegen de aangevallen uitspraak gekeerd.

4. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

Wettelijk kader en beleid

In artikel 35, eerste lid, van de PW is , voor zover hier van belang, bepaald dat recht bestaat op bijzondere bijstand voor zover de alleenstaande of het gezin niet beschikt over de middelen om te voorzien in de uit bijzondere omstandigheden voortvloeiende noodzakelijke kosten van het bestaan en deze kosten naar het oordeel van het college niet kunnen worden voldaan uit de bijstandsnorm, de individuele inkomenstoeslag, de individuele studietoeslag, het vermogen en het inkomen voor zover dit meer bedraagt dan de bijstandsnorm.

Geen recht op bijstand bestaat voor zover een beroep kan worden gedaan op een voorliggende voorziening die, gezien haar aard en doel, wordt geacht voor de belanghebbende toereikend en passend te zijn. Dat staat in artikel 15, eerste lid, eerste volzin, van de PW.

Een voorliggende voorziening is volgens artikel 5, aanhef en onder e, van de PW elke voorziening buiten de PW waarop de belanghebbende of het gezin aanspraak kan maken, dan wel een beroep kan doen, ter verwerving van middelen ter bekostiging van specifieke uitgaven.

Tot 1 maart 2018 verleende het college voor de kosten van bewindvoering bijzondere bijstand als het bewind door de kantonrechter was ingesteld. Het college heeft met ingang van 1 maart 2018 zijn beleid gewijzigd. Sindsdien verleent hij overeenkomstig artikel 2, in samenhang met artikel 7, van de Beleidsregels alleen bijzondere bijstand voor kosten van bewindvoering in geval van ernstige onbillijkheid of onredelijkheid. In de toelichting op deze beleidsregels heeft het college deze zo gemotiveerd: de gemeente Groningen verstrekt de dienst beschermingsbewind gratis aan de doelgroep van inwoners met een inkomen van niet hoger dan 120 procent van de bijstandsnorm. Daarom is dit een passende en toereikende voorliggende voorziening voor bijzondere bijstand voor kosten van bewindvoering door anderen. Ter zitting heeft het college uitgelegd dat de onder bewind gestelde voor bewindvoering dus kosteloos terecht kan bij de GKB en dat dit als een voorliggende voorziening in de zin van de PW wordt gezien. Met deze beleidswijziging is niet alleen een kostenbeperking beoogd, maar ook een betere, integrale dienstverlening aan de doelgroep, waaronder het tijdig beëindigen van de bewindvoering en de overschakeling naar een lichter regiem.

Appellante heeft in hoger beroep aangevoerd dat zij geen beroep kon doen op een voorliggende voorziening in de zin de PW, omdat de kantonrechter de benoeming van [X] B.V. als bewindvoerder niet ongedaan heeft gemaakt. Deze beroepsgrond slaagt.

Het bestreden besluit is gebaseerd op het onjuiste standpunt dat artikel 15, eerste lid, van de PW aan de verlening van bijzondere bijstand in de weg stond en dat appellante alleen op grond van de Beleidsregels daarop aanspraak kon maken. Het besluit berust dus niet op een juiste wetstoepassing en daarmee niet op een deugdelijke onderbouwing. Het kan daarom niet in stand blijven.

Wat onder 4.8 is overwogen heeft de rechtbank niet onderkend. De aangevallen uitspraak moet daarom worden vernietigd. Doende wat de rechtbank zou behoren te doen zal de Raad het beroep gegrond verklaren, het bestreden besluit vernietigen wegens strijd met artikel 7:12, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht en het besluit van 20 februari 2020 herroepen. Dit betekent dat het recht op bijzondere bijstand vanaf 20 augustus 2020 herleeft voor zover appellante daarop recht heeft op grond van artikel 35, eerste lid, van de PW. Het college zal in zover de over de periode vanaf 20 augustus 2020 niet verstrekte bijzondere bijstand moeten nabetalen en de maandelijks uitbetaling van bijzondere bijstand moeten hervatten.