Centrale Raad van Beroep, 16-01-2023, ECLI:NL:CRVB:2023:134, 20 / 3418 PW

Appellanten ontvingen sinds 7 maart 2005 bijstand naar de gehuwdennorm, laatstelijk op grond van de Participatiewet (PW). In de periode waar het hier om gaat woonden appellanten op een adres in [woonplaats] . Daar woonde toen ook hun dochter, geboren in 1997. Zij was in 2016 begonnen met een mbo-opleiding tot schoonheidsspecialiste.

Op 15 juli 2019 is bij de afdeling werk en inkomen van de gemeente Rotterdam een zogeheten IB-signaal binnengekomen dat de dochter met ingang van 24 juni 2019 was gestopt met haar opleiding. Uit gegevens van Suwinet bleek het college dat de dochter op die datum was geslaagd voor haar opleiding tot schoonheidsspecialiste.

Bij besluit van 31 juli 2019 heeft het college de bijstand van appellanten met ingang van 24 juni 2019 herzien naar de kostendelersnorm op basis van een driepersoonshuishouden en bij afzonderlijk besluit van 31 juli 2019 de over de periode van 24 juni 2019 tot en met 31 juli 2019 de kosten van verleende bijstand tot een bedrag van € 229,76 van appellanten teruggevorderd.

Bij besluit van 4 september 2019 heeft het college aan appellanten een boete opgelegd van € 114,88.

Op 8 september 2019 heeft de dochter zich ingeschreven voor de mbo-opleiding ‘Verzorgende IG’ (nieuwe opleiding). Het inschrijfgeld voor deze opleiding heeft zij op 20 september 2019 betaald. Op 9 november 2019 heeft zij studiefinanciering aangevraagd op grond van de Wet op de studiefinanciering 2000 (Wsf 2000). Op 16 november 2019 is zij met de nieuwe opleiding begonnen en vanaf december 2019 ontving zij hiervoor studiefinanciering.

Bij besluit van 10 januari 2020 (bestreden besluit) heeft het college de bezwaren van appellanten tegen de besluiten van 31 juli en 4 september 2019 ongegrond verklaard. Daaraan ligt het volgende ten grondslag. De bijstand is herzien naar de kostendelersnorm, omdat de dochter met ingang van 24 juni 2019 geen studie meer volgde. Zij heeft zich weliswaar op 8 september 2019 weer voor een studie ingeschreven, maar zij is met die nieuwe opleiding pas gestart op 16 november 2019, meer dan vier maanden na de beëindiging van haar vorige opleiding. Daarom is van een studieovergang geen sprake. Hierbij heeft het college gewezen op artikel 2.7, derde lid, van de Wsf 2000. De boete is opgelegd op de grond dat appellanten geen melding hebben gemaakt van de wijziging in de situatie van de dochter, zodat zij de op hen rustende inlichtingenverplichting hebben geschonden.

Appellanten ontvingen met ingang van 16 november 2019 weer bijstand naar de gehuwdennorm, omdat volgens het college de dochter vanaf die datum weer onderwijs volgde.

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank het beroep tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard. De rechtbank heeft hierbij onder meer overwogen dat het bezwaar alleen was gericht tegen het terugvorderingsbesluit van 31 juli 2019 en tegen het boetebesluit van 4 september 2019. Maar omdat in het bestreden besluit ook het standpunt van het college is vervat over de vraag of de bijstand terecht is herzien naar de kostendelersnorm heeft de rechtbank dat standpunt beschouwd als onderdeel van het geschil en in zijn beoordeling van het bestreden besluit betrokken.

3. In hoger beroep hebben appellanten zich op de hierna te bespreken gronden tegen de aangevallen uitspraak gekeerd.

4. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

Appellanten hebben aangevoerd dat het bezwaar mede was gericht tegen het herzieningsbesluit van 31 juli 2019 en dat de rechtbank daarom de omvang van het geding niet juist heeft vastgesteld. Deze beroepsgrond behoeft geen bespreking.

Of het college terecht de kostendelersnorm heeft toegepast wordt beoordeeld voor de periode van 24 juni 2019 tot en met 31 juli 2019.

Voor die beoordeling zijn de volgende wettelijke bepalingen van betekenis.

Appellanten hebben aangevoerd dat hun dochter ten onrechte als kosten delende medebewoner is aangemerkt, omdat zij na het behalen van haar diploma tot schoonheidsspecialiste weer onderwijs is gaan volgen. Daarom bestond volgens hen nog steeds de situatie als bedoeld in artikel 19a, eerste lid, aanhef en onder d, van de PW. De dochter heeft zich namelijk op 8 september 2019 ingeschreven voor een nieuwe opleiding en op dat moment ook inschrijfgeld betaald. Vanaf dat moment was dus sprake van het volgen van onderwijs waarvoor aanspraak bestaat op studiefinanciering en ook nog binnen de termijn van vier maanden als bedoeld in artikel 2.7, derde lid, van de Wsf 2000. Deze beroepsgrond slaagt niet.

Bij het bestreden besluit heeft het college overeenkomstig zijn beleid aangesloten bij artikel 2.7, derde lid, van de Wsf 2000, door een overgangstermijn van vier maanden te hanteren voor de vaststelling of de dochter onderwijs volgde in de hiervoor bedoelde zin. Dit beleid moet worden beschouwd als buitenwettelijk begunstigend beleid, aangezien de PW – in het bijzonder artikel 19a – hiervoor geen grondslag biedt. Een dergelijk beleid wordt als gegeven aanvaard en de door de bestuursrechter te verrichten toetsing is beperkt tot de vraag, voor zover hier van belang, of het beleid op consistente wijze is toegepast. Dat is hier het geval. De dochter is immers na de beëindiging haar opleiding op 24 juni 2019 niet binnen vier maanden een andere opleiding gaan volgen.

Appellanten hebben over de terugvordering en de boete geen afzonderlijke beroepsgronden aangevoerd, zoals de gemachtigde van appellanten desgevraagd ter zitting heeft bevestigd. Deze besluiten hoeven hier dus niet te worden besproken.

Namens appellanten is ter zitting aangevoerd dat sprake is van onevenredige besluitvorming. In dit kader heeft hun gemachtigde een beroep gedaan op artikel 3:4 van de Algemene wet bestuursrecht en op de uitspraak van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State van 2 februari 2022, ECLI:NL:RVS:2022:285 over de toetsing van besluiten door de bestuursrechter. Ook deze beroepsgrond blijft buiten bespreking.

Uit 4.1 tot en met 4.8.1 volgt dat het hoger beroep niet slaagt, zodat de aangevallen uitspraak – met verbetering van gronden – moet worden bevestigd.