Centrale Raad van Beroep, 23-11-2023, ECLI:NL:CRVB:2023:2203, 22/3483 NOW

Op 9 april 2020 heeft appellante, een praktijk voor podotherapie, een aanvraag ingediend voor een tegemoetkoming in de loonkosten op grond van de (eerste) Tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor behoud van werkgelegenheid (NOW-1) voor de maanden maart, april en mei 2020. Op het aanvraagformulier heeft appellante vermeld dat zij een omzetverlies van 85% verwacht. Bij besluit van 11 april 2020 heeft de minister aan appellante een tegemoetkoming in de loonkosten op grond van de NOW-1 verleend van € 16.627,- waarvan een bedrag van € 13.302,- (80%) als voorschot wordt uitbetaald.

Appellante heeft op 23 april 2020 bezwaar gemaakt tegen het toekenningsbesluit NOW-1 van 11 april 2020 en te kennen gegeven de toekenning per heden te willen beëindigen.

Namens appellante heeft Administratiekantoor [administratiekantoor] in een brief van 4 mei 2020 aan het Uwv bericht dat appellante met werkneemster op 30 april 2020 een beëindigingsovereenkomst heeft afgesloten. Daarnaast is verzocht om twee weken uitstel voordat het Uwv de ontslagaanvraag definitief in behandeling zal nemen in verband met de twee weken bedenktermijn van de werknemer.

Appellante heeft in een brief van 18 mei 2020 het Uwv bericht dat zij de ontslagaanvraag definitief wil intrekken omdat de werknemer de instemming met de beëindiging van de dienstbetrekking niet heeft herroepen.

Appellante heeft op 29 oktober 2020 de definitieve berekening van de tegemoetkoming op grond van de NOW-1 aangevraagd. Op het aanvraagformulier heeft appellante vermeld een omzetverlies van 52% te hebben geleden. Bij besluit van 12 januari 2021 heeft de minister de definitieve tegemoetkoming aan appellante op grond van de NOW-1 vastgesteld op € 1.101,-. De minister heeft het te veel betaalde voorschot ten bedrage van € 12.201,- van appellante teruggevorderd. Bij besluit van 19 januari 2021 heeft de minister bepaald dat appellante een bedrag van € 12.201,- moet betalen.

Appellante heeft in hoger beroep aangevoerd dat zij de ingediende ontslagaanvraag voor haar werkneemster niet eerder definitief kon intrekken dan na ommekomst van de bedenktermijn op 18 mei 2020. Appellante heeft verder aangevoerd dat tijdens het telefoongesprek op 3 juni 2020 met een medewerker van het Uwv wel degelijk is gesproken over de vraag of de beëindigingsovereenkomst, waarbij het loon tot september 2020 zou worden doorbetaald, eventuele negatieve gevolgen zou kunnen hebben voor de subsidie. Deze vraag werd ontkennend beantwoord door de medewerker van het Uwv. Deze medewerker was op de hoogte van het volledige dossier, dus ook van de (pas) op 18 mei 2020 ingetrokken ontslagaanvraag. Naar aanleiding daarvan heeft appellante haar bezwaar tegen de voorschotbeschikking NOW-1 ingetrokken. Appellante heeft zich op het standpunt gesteld dat zij in redelijkheid mocht uitgaan van de juistheid van de mededelingen van de betreffende medewerker en daardoor er gerechtvaardigd op mocht vertrouwen dat de ontslagaanvraag geen negatieve consequenties zou hebben voor de vaststelling van de NOW-subsidie. Nu de arbeidsovereenkomst met wederzijds goedvinden is opgezegd en het loon aan werkneemster is doorbetaald tot september 2020, is het vervolg exact verlopen zoals is besproken met de behandelend medewerker. Appellante heeft volledig te goeder trouw gehandeld en is in haar telefonische en schriftelijke communicatie richting het Uwv altijd transparant geweest.

De minister heeft bevestiging van de aangevallen uitspraak bepleit.

De toepasselijke bepalingen uit de NOW-1 zijn opgenomen in de bijlage bij deze uitspraak.

Het gaat in deze zaak om de vaststelling van NOW-subsidie. Uit artikel 14, vijfde lid, van de NOW-1 volgt dat de minister de subsidie vaststelt aan de hand van de berekeningswijze zoals opgenomen in artikel 7 van de NOW-1. Het eerste lid van artikel 7 NOW-1 geeft een formule voor de berekening van de hoogte van de subsidie. Is de loonsom over de maanden maart tot en met mei 2020 lager dan drie maal de referentieloonsom in – in dit geval – januari 2020, dan wordt de subsidie verlaagd overeenkomstig de formule van het tweede lid. Heeft de werkgever na 17 maart 2020 een verzoek om toestemming om de arbeidsovereenkomst op te zeggen op grond van artikel 7:669, derde lid, onderdeel a, van het BW, gedaan voor de betreffende werknemer, dan wordt de loonsom verminderd met het loon dat een werknemer heeft ontvangen in het gehanteerde aangiftetijdvak, vermenigvuldigd met 1,5, overeenkomstig de formule van het vijfde lid. Deze vermindering geldt niet als de werkgever het verzoek om toestemming heeft ingetrokken binnen vijf werkdagen. De minister heeft de definitieve subsidie vastgesteld overeenkomstig het eerste, tweede en het vijfde lid.

Allereerst ligt ter beoordeling voor de vraag of de rechtbank op goede gronden heeft geoordeeld dat het beroep van appellante op het vertrouwensbeginsel niet slaagt.

Bij uitspraak van 29 mei 2019¹ heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, in navolging van de conclusie van de staatsraad advocaat-generaal van 20 maart 2019², geoordeeld dat bij de beoordeling van een beroep op het vertrouwensbeginsel drie stappen moeten worden doorlopen. De Raad heeft de Afdeling in deze lijn gevolgd³ (zie de uitspraak van 31 december 2019, ECLI:NL:CRVB:2019:4351). Voor een geslaagd beroep op het vertrouwensbeginsel is in de eerste plaats vereist dat de betrokkene aannemelijk maakt dat van de zijde van de overheid toezeggingen of andere uitlatingen zijn gedaan of gedragingen zijn verricht waaruit de betrokkene in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs kon en mocht afleiden of en zo ja, hoe het bestuursorgaan in een concreet geval een bevoegdheid zou uitoefenen. Verder is vereist dat de toezegging, andere uitlating of gedraging aan het bevoegde bestuursorgaan kan worden toegerekend. Dat sprake is van gerechtvaardigde verwachtingen betekent niet dat daaraan altijd moet worden voldaan. Zwaarder wegende belangen, zoals het algemeen belang of de belangen van derden, kunnen daaraan in de weg staan. Bij deze belangenafweging kan ook een rol spelen of de betrokkene op basis van de gewekte verwachtingen handelingen heeft verricht of nagelaten als gevolg waarvan hij schade heeft geleden of nadeel heeft ondervonden. Indien er zwaarder wegende belangen in de weg staan aan honorering van het gewekte vertrouwen kan voor het bestuursorgaan de verplichting ontstaan om de geleden schade te vergoeden als onderdeel van de besluitvorming.

Ter zitting heeft de minister te kennen te geven, dat kan worden uitgegaan van de juistheid van de weergave van appellante van het op 3 juni 2020 gevoerde telefoongesprek met de medewerker van het Uwv. De minister heeft eveneens te kennen gegeven niet te bestrijden dat de medewerker van het Uwv tijdens het gesprek op 3 juni 2020 de gerechtvaardigde verwachting heeft gewekt dat als appellante het loon van de werknemer volledig zou doorbetalen tot september 2020, het sluiten van de vaststellingsovereenkomst geen gevolgen zou hebben voor de toekenning van de NOW-subsidie en dat de subsidie niet zou worden gekort. Daarbij heeft de minister ook te kennen gegeven dat met appellante wordt aangenomen dat deze medewerker op de hoogte was van de door appellante ingediende ontslagaanvraag wegens bedrijfseconomische redenen. Eveneens wordt ervan uitgegaan dat de toezegging is toe te rekenen aan het Uwv.

Gelet op deze feiten en omstandigheden is slechts nog in geschil de vraag of de minister gehouden is aan deze gerechtvaardigde verwachting te voldoen. Daartoe wordt het volgende overwogen.

Omdat er geen belang van een derde (belanghebbende) in de weg staat aan honorering van het vertrouwensbeginsel moet in dit geval het belang van appellante bij nakoming van de toezegging worden afgewogen tegen het algemeen belang. Ter zitting heeft de minister zich op het standpunt gesteld dat het algemeen belang zwaarder moet wegen, omdat moet worden voorkomen dat in strijd met de NOW-1 aan appellante een hoger bedrag aan subsidie wordt toegekend dan waar zij op grond van de regeling recht op heeft. Het belang van appellante bestaat uit een financieel belang doordat de tegemoetkoming op grond van de NOW-1 op een lager bedrag is vastgesteld dan het door appellante ontvangen voorschot, waardoor appellante een aanzienlijk bedrag moet terugbetalen. Het belang van appellante bij nakoming van de toezegging weegt zwaar. Het daartegenover staande belang van de minister weegt bij afwezigheid van concrete bedreigde belangen van enige betekenis minder zwaar dan dat van appellante. Daarbij geldt bovendien dat het in dit geval gaat om een tegemoetkoming op grond van de NOW-1 over een in tijd beperkte en korte periode van drie maanden van een voor de minister relatief geringe omvang. Dat appellante op basis van de gewekte verwachting door de medewerker van het Uwv geen handelingen heeft verricht of nagelaten als gevolg waarvan zij schade heeft geleden of nadeel heeft ondervonden, is in dit geval niet doorslaggevend. De minister is daarom gehouden aan de gerechtvaardigde verwachting te voldoen.