Centrale Raad van Beroep, 21-12-2023, ECLI:NL:CRVB:2023:2534, 22/2735 AOW-PV

Betrokkene is geboren op [Geboortedatum] 1955 en heeft altijd in Nederland gewoond. In een pensioenoverzicht van 13 november 2019 heeft de Svb vastgesteld dat betrokkene gedurende de periode van 1 april 1999 tot en met 30 juni 2017 niet verzekerd was voor de AOW. Volgens de Svb viel betrokkene in die periode met toepassing van Vo 1408/71¹ en vanaf 1 mei 2010 met toepassing van Vo 883/2004² onder de Duitse socialezekerheidswetgeving en was zij daarom niet verzekerd voor de AOW.³ Dit leidt tot een korting op het AOW-pensioen.

De Svb heeft hieraan het volgende ten grondslag gelegd.

Met een besluit van 16 januari 2020 (bestreden besluit) heeft de Svb het bezwaar van betrokkene tegen het pensioenoverzicht van 13 november 2019 ongegrond verklaard.

De rechtbank heeft het beroep tegen het bestreden besluit gegrond verklaard, dit besluit vernietigd en de Svb opgedragen een nieuw besluit op het bezwaar te nemen met inachtneming van de uitspraak. De rechtbank heeft hiertoe overwogen dat de Svb over de periode van 1 april 1999 tot 1 mei 2010 terecht heeft vastgesteld dat betrokkene niet verzekerd was voor de AOW. Over de periode van 1 mei 2010 tot en met 30 juni 2017 heeft de Svb vastgesteld dat betrokkene niet verzekerd was, omdat zij toen geen aanvraag heeft ingediend om onder de werking van Vo 883/2004 te vallen. De Svb heeft daarbij volgens de rechtbank ten onrechte niet betrokken of een aanvraag verschoonbaar te laat is ingediend. Volgens de rechtbank wordt de vraag wat het gevolg is van een verschoonbaar te laat ingediende aanvraag niet beheerst door Unierecht, maar is deze overgelaten aan de nationale procedurele autonomie van de lidstaten. Bij een tijdige of verschoonbaar te laat ingediende aanvraag zou voor de periode 1 mei 2010 tot 1 juli 2017 geen korting zijn toegepast op het AOW-pensioen van betrokkene. Verder oordeelt de rechtbank dat het onverkort vasthouden aan de strenge rechtspraak van de hoogste bestuursrechters over de verschoonbaarheid van termijnoverschrijding bij een aanvraag van betrokkene om toepassing van het overgangsrecht voor betrokkene tot evident onevenredige gevolgen leidt. Om deze redenen acht de rechtbank het besluit van de Svb in strijd met het evenredigheidsbeginsel.

De Svb heeft zich in hoger beroep gekeerd tegen het oordeel van de rechtbank over de periode vanaf 1 mei 2010. Daarbij heeft de Svb zich op het standpunt gesteld dat de objectieve situatie waarin een betrokkene zich bevindt, bepaalt welke wetgeving van toepassing is. De situatie waarin betrokkene zich bevond vanaf 1 mei 2010 heeft er op grond van het overgangsrecht in Vo 883/2004 toe geleid dat zij onder de Duitse socialezekerheidswetgeving bleef vallen. Anders dan de rechtbank heeft geoordeeld, kan van dwingendrechtelijke coördinatiebepalingen niet worden afgeweken op grond van algemene rechtsbeginselen, zoals het evenredigheidsbeginsel. In de periode vanaf 1 mei 2010 heeft de Svb betrokkene daarom terecht als niet verplicht verzekerd voor de AOW aangemerkt.

Naar aanleiding van vragen van de Raad en gezien het onbevredigende resultaat voor betrokkene heeft de Svb het volgende voorstel gedaan. Als de Raad mocht oordelen dat de aangevallen uitspraak niet in stand kan blijven en dat betrokkene door de Svb terecht als niet verplicht verzekerd voor de AOW is aangemerkt, wordt de mogelijkheid geboden dat betrokkene zich met terugwerkende kracht vrijwillig kan verzekeren voor de AOW over de periode van 1 mei 2010 tot en met 30 juni 2017. Hierbij worden de afgedragen premies volksverzekeringen in die periode als voldane premies voor de vrijwillige verzekering aangemerkt. Er hoeft geen aanvullende premie te worden betaald. Het inmiddels per 15 april 2022 toegekende AOW-pensioen wordt dan met terugwerkende kracht tot die datum verhoogd.

Betrokkene vindt het oneerlijk dat zij vanwege een klein baantje in Duitsland zoveel wordt gekort op haar AOW-pensioen.