Centrale Raad van Beroep, 14-02-2023, ECLI:NL:CRVB:2023:293, 21/4235 CRTV

Op 10 mei 1999 is [naam 1] (werknemer) in dienst getreden bij appellante. De arbeidsovereenkomst met de werknemer is op 30 april 2012 met wederzijds goedvinden beëindigd. Op 21 januari 2013 is de werknemer opnieuw bij appellante in dienst getreden op basis van een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. In deze arbeidsovereenkomst is, voor zover van belang, de volgende bepaling (anciënniteitsafspraak) opgenomen:

Op 26 augustus 2016 is de werknemer wegens ziekte uitgevallen. Het Uwv heeft met ingang van 24 augustus 2018 aan de werknemer een IVA-uitkering op grond van de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen toegekend.

Op 3 mei 2019 hebben appellante en de werknemer een beëindigingsovereenkomst gesloten. Daarin is overeengekomen dat de arbeidsovereenkomst met wederzijds goedvinden op 1 juni 2019 eindigt, omdat de werknemer wegens ziekte langer dan twee jaar niet kan werken, en dat appellante aan de werknemer een beëindigingsvergoeding betaalt van € 25.549,83 (bruto). Bij de berekening van deze vergoeding heeft appellante op grond van de anciënniteitsafspraak als datum van indiensttreding 10 mei 1999 tot uitgangspunt genomen, waardoor de vergoeding is berekend op basis van 38 halve dienstjaren.

Op 3 april 2020 heeft appellante aan het Uwv verzocht om compensatie van de door haar aan de werknemer betaalde vergoeding.

Bij beslissing op bezwaar van 17 september 2020 (bestreden besluit 1) heeft het Uwv het bezwaar van appellante tegen het besluit van 23 juni 2020 ongegrond verklaard. Het Uwv heeft zich op het standpunt gesteld dat bij het vaststellen van de hoogte van de compensatie moet worden aangenomen dat de arbeidsovereenkomst niet eerder dan 21 januari 2013 is aangevangen. Er is geen grond om het daaraan voorafgaande dienstverband, dat is geëindigd per 30 april 2012, mede in aanmerking te nemen, omdat dit niet overeenkomstig artikel 7:673, vierde lid, aanhef en onder b, van het Burgerlijk Wetboek (BW) binnen zes maanden is opgevolgd door de arbeidsovereenkomst met als ingangsdatum 21 januari 2013. Appellante heeft tegen bestreden besluit 1 beroep ingesteld.

In beroep heeft het Uwv op 12 juli 2021 (bestreden besluit 2) een gewijzigde beslissing op bezwaar genomen. Bij bestreden besluit 2 heeft het Uwv het bezwaar alsnog gegrond verklaard en het besluit van 23 juni 2020 in zoverre herroepen dat de compensatie nader wordt vastgesteld op een bedrag van € 6.456,93 (bruto) omdat bij bestreden besluit 1 bij de berekening van de compensatie van een onjuist maandloon was uitgegaan.

Appellante heeft in hoger beroep haar standpunt herhaald dat de compensatie moet worden vastgesteld op de transitievergoeding van € 25.549, 83 (bruto), die zij daadwerkelijk aan de werknemer heeft betaald, waarbij 10 mei 1999 als datum van indiensttreding in aanmerking moet worden genomen. Appellante heeft daartoe aangevoerd dat voor de hoogte van de aanspraak op compensatie weliswaar moet worden aangesloten bij de berekening van de transitievergoeding zoals neergelegd in artikel 7:673 BW, maar dat de anciënniteitsafspraak, waaraan zij als werkgever jegens haar werknemer gebonden is, onderdeel moet uitmaken van die berekening. Met deze afspraak is destijds voor de exwerknemer in gunstige zin afgeweken van de ketenregeling. Dat stond appellante vrij. De anciënniteitsafspraak, die een afwijking inhoudt van het bepaalde in artikel 7:673, vierde lid, aanhef en onder b, van het BW, leidt tot een hogere vergoeding aan de werknemer en moet daarom, gelet op het bepaalde in artikel 7:763e, tweede lid, van het BW, tot een volledige compensatie daarvan door het Uwv leiden. Appellante stelt dat het Uwv ten onrechte een extra beperking in de hoogte van de compensatie heeft aangebracht door artikel 7:673, vierde lid, aanhef en onder b, van het BW toe te passen. Volgens appellante is deze beperking niet in de compensatieregeling opgenomen en is deze in strijd met het doel van de regeling, te weten het voorkomen van cumulatie van kosten voor haar als werkgever.

Het Uwv heeft verzocht om de aangevallen uitspraak te bevestigen. Het Uwv stelt zich op het standpunt dat op grond van het tweede lid van artikel 7:673e van het BW aanspraak bestaat op compensatie tot het bedrag dat de werkgever op grond van artikel 7:673 van het BW aan transitievergoeding verschuldigd is. Het recht op compensatie moet volgens het Uwv dan ook worden berekend aan de hand van de wettelijk verschuldigde transitievergoeding, zoals bepaald in artikel 7:673 van het BW. Dit vormt volgens het Uwv een uitdrukkelijke beperking dan wel afbakening van het recht op compensatie. De in artikel 7:673e van het BW opgenomen compensatieregeling strekt zich niet uit tot verdergaande (individuele) afspraken tussen werkgever en werknemer, op grond waarvan door de werkgever aan de werknemer een hogere vergoeding wordt betaald.

Het van toepassing zijnde wettelijk kader luidt als volgt.

In zijn uitspraken van 1 juni 2022¹ heeft de Raad overwogen dat het tweede lid van artikel 7:673e van het BW een aantal beperkingen stelt aan de hoogte van de compensatie. De hoogte van de compensatie is gemaximeerd op het bedrag aan transitievergoeding dat de werkgever verschuldigd zou zijn bij beëindiging of niet voortzetting van de arbeidsovereenkomst op de dag na het verstrijken van de termijn van twee jaar, bedoeld in artikel 7:670, eerste lid, onder a, van het BW. Het tweede lid ziet dus op de maximale hoogte van de compensatie en betreft daarmee een maximeringsbepaling.

In het tweede lid van artikel 7:673e van het BW is uitdrukkelijk bepaald dat de compensatie niet meer bedraagt dan het bedrag aan transitievergoeding dat de werkgever op grond van artikel 7:673 van het BW verschuldigd zou zijn. Daarnaast is in het eerste en het derde lid van artikel 7:673e eveneens een koppeling gelegd met de transitievergoeding die de werkgever op grond van artikel 7:673 BW verschuldigd is. Voor de hoogte van de te verstrekken compensatie wordt aldus niet alleen uitdrukkelijk aangesloten bij de op grond van artikel 7:673 BW verschuldigde transitievergoeding (de wettelijke transitievergoeding), maar tot die vergoeding is de compensatie ook beperkt, gelet op de bewoordingen van het tweede lid van artikel 7:673e BW.

In artikel 7:673, tweede lid, van het BW is dwingend voorgeschreven hoe de transitievergoeding moet worden berekend. Van belang is dat de wetgever in dat verband heeft gekozen voor een abstract en gestandaardiseerd stelsel, waarin de voorwaarden voor het recht op een transitievergoeding en de regels voor de berekening van de hoogte daarvan, nauwkeurig in de wet zijn omschreven. In dat stelsel wordt geen rekening gehouden met andere dan de in artikel 7:673 tot 673d van het BW vermelde omstandigheden².

Voor de berekening van de duur van de arbeidsovereenkomst, bedoeld in artikel 7:673, tweede lid, geldt op grond van het vierde lid, aanhef en onder b, voor zover hier van belang, dat arbeidsovereenkomsten tussen dezelfde partijen die elkaar met tussenpozen van ten hoogste zes maanden hebben opgevolgd worden samengeteld. Het bepaalde in het vierde lid vormt dan ook onderdeel van de voorgeschreven berekeningswijze van de (wettelijke) transitievergoeding.

Dat een werkgever en werknemer ervoor kiezen om onderling een van artikel 7:673 BW afwijkende en voor de werknemer onder de aanduiding van ‘transitievergoeding’ gunstiger afspraak te maken, staat hen vrij. Gelet op artikel 7:673e, tweede lid is het Uwv niet gehouden deze vergoeding voor zover deze meer bedraagt dan de wettelijk verschuldigde transitievergoeding als bedoeld in en berekend overeenkomstig artikel 7:673 BW, te compenseren.

Bij dit oordeel wordt in aanmerking genomen dat indien appellante in haar uitleg zou worden gevolgd en deze gehoudenheid wel wordt aangenomen, dit ertoe zou leiden dat het Uwv in alle gevallen waarin een werkgever op basis van een individuele en van artikel 7:673 BW afwijkende afspraak met een werknemer een hogere beëindigingsvergoeding heeft betaald dan de wettelijke transitievergoeding, deze vergoeding volledig zou dienen te compenseren. Daargelaten dat het Uwv als derde partij niet betrokken is bij de totstandkoming van een dergelijke individuele afspraak tussen werkgever en werknemer, terwijl zij daar vervolgens wel bestuursrechtelijk aan gebonden zou zijn, is een volledige compensatie in die situatie niet de bedoeling van de wetgever geweest en niet in overeenstemming met het doel van de compensatieregeling. Dat doel is niet een werkgever volledig te compenseren voor wat hij aan de ex-werknemer heeft vergoed, maar de reden voor het ‘slapend’ houden van dienstverbanden door werkgevers weg te nemen door dubbele kosten te compenseren. Ook zou deze uitleg, indien appellante daarin zou worden gevolgd, misbruik van de regeling in de hand kunnen werken, terwijl met de maximeringsbepaling juist wordt beoogd misbruik te voorkomen. Daartoe wordt verwezen naar de in de uitspraken van 1 juni 2022 ook al aangehaalde Memorie van Toelichting³, waarin over het doel van de in het tweede lid opgenomen beperking het volgende is opgenomen:

Voor het oordeel dat het Uwv niet gehouden is meer te compenseren dan de wettelijk verschuldigde transitievergoeding als bedoeld in en berekend overeenkomstig artikel 7:673 BW wordt – naast de tekst van artikel 7:673e, tweede lid, van het BW, bezien in samenhang met de bewoordingen van het eerste en derde lid – ook steun gevonden in de totstandkomingsgeschiedenis van de compensatieregeling, waarin onder meer het volgende is opgenomen.

Hieruit wordt opgemaakt dat de wetgever het recht op en de hoogte van de compensatie uitdrukkelijk heeft gekoppeld aan de wettelijk verschuldigde transitievergoeding. Als de verplichting tot betaling daarvan niet voortvloeit uit wet, dan is er volgens de wetgever geen grond voor compensatie. Daarbij heeft de wetgever onder ogen gezien dat er situaties bestaan waarin een werkgever een transitievergoeding verschuldigd is, maar die vergoeding niet (volledig) hoeft te worden gecompenseerd. Er is dan ook rekening gehouden met de mogelijkheid dat de werkgever niet of minder gecompenseerd krijgt dan wat hij aan de werknemer heeft vergoed.

De beperking tot de wettelijke verschuldigde transitievergoeding blijkt eveneens uit de brief van minister Koolmees van 13 december 2019⁶:

Het voorgaande leidt tot het oordeel dat het standpunt van het Uwv over de beperking van de hoogte van de compensatie tot de wettelijke verschuldigde transitievergoeding als bedoeld in en berekend overeenkomstig artikel 7:673 BW wordt onderschreven. De rechtbank heeft terecht geoordeeld dat het Uwv op correcte wijze toepassing heeft gegeven aan artikel 7:673e, tweede lid, van het BW. Hieruit volgt dat het hoger beroep niet slaagt. De aangevallen uitspraak, voor zover aangevochten, zal worden bevestigd.