Centrale Raad van Beroep, 16-03-2023, ECLI:NL:CRVB:2023:493, 21/947 ZVW

1.1.

Betrokkene heeft de Marokkaanse nationaliteit en is gehuwd met een Nederlander. Zij hebben enige tijd in België gewoond alvorens zij naar Nederland zijn verhuisd. Betrokkene is ingeschreven in de Basisregistratie personen (brp) in mei 2017. In mei 2017 heeft betrokkene bij de IND een aanvraag ingediend tot afgifte van een document waaruit rechtmatig verblijf als gemeenschapsonderdaan blijkt.¹ Deze aanvraag is door de IND afgewezen bij besluit van 14 maart 2018. Het bezwaar daartegen is bij besluit van 19 juni 2018 ongegrond verklaard. Bij uitspraak van 22 januari 2019 heeft de rechtbank Den Haag het daartegen ingestelde beroep gegrond verklaard omdat de IND betrokkene niet had gehoord. De rechtbank heeft de IND opdracht gegeven tot het nemen van een nieuw besluit. De IND heeft vervolgens bij besluit van 24 april 2019 besloten tot afgifte van het gevraagde document. Dit document is op 19 juli 2019 daadwerkelijk afgegeven.

1.2.

Op verzoek van betrokkene heeft de Sociale verzekeringsbank (Svb) de verzekeringspositie van betrokkene onderzocht. Bij besluit van 5 juli 2019 heeft de Svb een zogenoemde Wlz-verklaring afgegeven. Hierin is vermeld dat betrokkene vanaf 18 mei 2017 verzekerd is voor de Wlz, omdat zij naar de omstandigheden beoordeeld in Nederland woont.

1.3.

Door een automatische bestandsvergelijking van de Basisadministratie Volksverzekeringen (het bestand waarin door de Svb verzekerden voor de Wlz zijn geregistreerd) en het Referentiebestand Verzekerden Zorgverzekeringswet (het bestand van zorgverzekeraars waarin hun verzekerden zijn opgenomen) is het CAK in februari 2019 gebleken dat betrokkene geen zorgverzekering heeft afgesloten.

1.4.

Het CAK heeft betrokkene op 22 februari 2019 schriftelijk aangemaand om een zorgverzekering op grond van de Zvw af te sluiten. Daarbij heeft CAK gewezen op de gevolgen als zij niet binnen de in die brief genoemde termijn van drie maanden uitvoering zou geven aan deze aanmaning. Eén van die gevolgen was dat haar een boete zou worden opgelegd.

1.5.

Toen betrokkene na drie maanden nog geen zorgverzekering had afgesloten, heeft het CAK haar bij besluit van 29 mei 2019 een boete van € 402,24 opgelegd. Hiertegen heeft betrokkene bezwaar gemaakt. In dit bezwaarschrift heeft betrokkene te kennen gegeven dat zorgverzekeraars haar niet willen verzekeren, omdat zij geen document heeft waaruit rechtmatig verblijf blijkt.

1.6.

Bij het bestreden besluit heeft het CAK het bezwaar van betrokkene tegen het besluit van 29 mei 2019 ongegrond verklaard.

2.1.

De rechtbank heeft het beroep van betrokkene tegen het bestreden besluit gegrond verklaard, het bestreden besluit vernietigd, het besluit van 29 mei 2019 herroepen en bepaald dat de uitspraak in de plaats treedt van het vernietigde bestreden besluit. Volgens de rechtbank volgt uit de wettelijke bepalingen dat een aanmaning mag worden gedaan op het moment dat er een verzekeringsplicht bestaat om een zorgverzekering af te sluiten en deze verzekering nog niet is afgesloten. Dit geldt ook voor het opleggen van de boete. Volgens de rechtbank was betrokkene ten tijde van de verzending van de aanmaning op 22 februari 2019 niet verzekerd voor de Wlz.

2.2.

De rechtbank heeft daartoe het volgende overwogen. In de vreemdelingrechtelijke procedure heeft de rechtbank bij uitspraak van 22 januari 2019 het besluit van de IND van 19 juni 2018 vernietigd. Hierdoor heeft het besluit van de IND van 14 maart 2018, waarin is besloten dat betrokkene geen rechtmatig verblijf in Nederland heeft, tot aan de beslissing op bezwaar van 24 april 2019 zijn gelding behouden. De rechtbank stelt op grond hiervan vast dat betrokkene op 22 februari 2019, het moment dat het CAK de aanmaning verzond, geen rechtmatig verblijf in Nederland had. Dat betrokkene achteraf bezien, na het besluit van de IND van 24 april 2019, met terugwerkende kracht wel op 22 februari 2019 verzekeringsplichtig was, doet hier volgens de rechtbank niet aan af. Ook het besluit van de Svb van 5 juli 2019, waarin is vermeld dat betrokkene vanaf 18 mei 2017 is verzekerd voor de Wlz, maakt niet dat betrokkene ten tijde van de verzending van de aanmaning verzekeringsplichtig was, omdat dit besluit is genomen nadat de IND op 24 april 2019 het verblijfsrecht van betrokkene heeft erkend.

3.1.

Het CAK blijft van mening dat de boete terecht is opgelegd. Op het moment van de aanmaning had betrokkene een rechtstreeks aan het Unierecht ontleend verblijfsrecht. Een document waaruit rechtmatig verblijf als gemeenschapsonderdaan blijkt, heeft slechts declaratoire (rechtsvaststellende) werking. Dat het verblijfsrecht van betrokkene pas achteraf is erkend, doet niet af aan de verzekeringsplicht voor de Wlz. Als een betrokkene na de aanmaning van mening is niet Wlz-verzekerd te zijn, en dus ook niet verzekeringsplichtig voor de Zvw, moet contact worden opgenomen met het CAK. Dit heeft betrokkene pas op 21 mei 2019 gedaan. Het CAK heeft toen geadviseerd om de Svb te verzoeken om een onderzoek naar de verzekeringsplicht te doen. Dit verzoek heeft betrokkene pas op 26 mei 2019 gedaan. De Svb heeft vervolgens de verzekeringsplicht vastgesteld. Het CAK moet uitgaan van de verzekeringsplicht zoals die door de Svb op 5 juli 2019 is vastgesteld. Bovendien stond betrokkene op het moment van de aanmaning al in het Wlz-verzekerdenbestand van de Svb. Het CAK mocht ervan uitgaan dat betrokkene toen verzekeringsplichtig was en moest daarom een boete opleggen wegens het niet afsluiten van een zorgverzekering.

3.2.

Betrokkene heeft in hoger beroep herhaald dat het voor haar onmogelijk was een zorgverzekering af te sluiten voordat zij het document van de IND van 19 juli 2019 had ontvangen, waaruit blijkt dat zij rechtmatig verblijf heeft als gemeenschapsonderdaan.

4.1.

Voor een overzicht van de toepasselijke bepalingen wordt verwezen naar de bijlage. Die maakt deel uit van deze uitspraak.

4.4.

De uitspraak van de rechtbank wordt bevestigd. Betrokkene hoeft de boete niet te betalen.