Centrale Raad van Beroep, 18-04-2023, ECLI:NL:CRVB:2023:823, 20 / 4451 PW

Appellant ontving sinds 12 december 2013 met onderbrekingen bijstand, laatstelijk op grond van de Participatiewet (PW) naar de norm voor een alleenstaande. Appellant stond sinds 1 mei 2019 ingeschreven in de basisregistratie personen (BRP) op het adres X in [woonplaats 2] .

Op 19 juni 2019 heeft de Politie Eenheid Limburg (politie) op adres X een in werking zijnde hennepkwekerij van 4.536 hennepstekken en 320 moederplanten aangetroffen. Naar aanleiding hiervan heeft de sociale recherche een onderzoek ingesteld naar de rechtmatigheid van de aan appellant verleende bijstand. In dat kader heeft de sociale recherche onder meer gebruik gemaakt van gegevens van de politie, waaronder een proces-verbaal van het aantreffen van de hennepkwekerij op 19 juni 2019 (proces-verbaal) en een proces-verbaal van het verhoor van appellant van 25 juli 2019. Tijdens dit verhoor heeft appellant verklaard dat hij eerst niets wist van de hennepkwekerij, maar dat hij naarmate de tijd verstreek de indruk kreeg dat er zich achter zijn woning iets afspeelde. Bij brief van 27 juni 2019, die zowel naar appellant als naar zijn bewindvoerder is gestuurd, heeft de sociale recherche gegevens, waaronder bankafschriften en een boekhouding met betrekking tot de exploitatie van de hennepkwekerij, bij appellant opgevraagd. Appellant heeft deze gegevens niet verstrekt. De bevindingen van het onderzoek zijn neergelegd in een rapportage van 12 augustus 2019.

Bij besluit van 11 juli 2019 heeft het college op grond van artikel 54, eerste lid, van de PW de bijstand van appellant met ingang van 11 juli 2019 opgeschort en appellant een hersteltermijn geboden. Tegen dit besluit heeft appellant geen rechtsmiddelen aangewend.

Bij besluit van 16 augustus 2019, na bezwaar gehandhaafd bij besluit van 14 november 2019 (bestreden besluit), heeft het college de bijstand van appellant op grond van artikel 54, vierde lid, van de PW ingetrokken met ingang van 11 juli 2019. Over de periode van 1 mei 2019 tot en met 10 juli 2019 heeft het college de bijstand ingetrokken op grond van artikel 54, derde lid, van de PW. Aan de besluitvorming heeft het college, zoals ter zitting is besproken, ten grondslag gelegd dat het feit dat in de woning van appellant een hennepkwekerij is aangetroffen de vooronderstelling rechtvaardigt dat hij hiervan de exploitant was. Appellant heeft geen melding gemaakt van het starten en exploiteren van een hennepkwekerij en hij heeft niet duidelijk gemaakt met welke middelen hij het opzetten van de hennepkwekerij heeft bekostigd en wat hij heeft verdiend met de hennepkweek. Als gevolg hiervan kan het recht op bijstand niet worden vastgesteld over de periode van 1 mei 2019 tot en met 10 juli 2019.

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank het beroep tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard.

3. In hoger beroep heeft appellant zich op hierna te bespreken gronden tegen de aangevallen uitspraak gekeerd.

4. Blijkens het door appellant ingezonden arrest van 13 januari 2022 in de strafzaak tegen appellant heeft het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch appellant vrijgesproken van, kort gezegd, het opzettelijk telen van hennep op of omstreeks 19 juni 2019 en, subsidiair, van het op of omstreeks 19 juni 2019 aan derden beschikbaar stellen van (een ruimte in) het pand aan het uitkeringsadres ten behoeve van hennepteelt.

5. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

Zoals ter zitting is vastgesteld, is het geschil tussen partijen beperkt tot de intrekking van de bijstand over de periode van 1 mei 2019 tot en met 10 juli 2019 op grond van artikel 54, derde lid, van de PW.

Het besluit tot intrekking en terugvordering van bijstand is een voor de betrokkene belastend besluit. Daarom rust de bewijslast om aannemelijk te maken dat aan de voorwaarden voor intrekking is voldaan in beginsel op de bijstandverlenende instantie. Dit betekent dat het college de nodige kennis over de relevante feiten moet verzamelen.

Niet in geschil is dat op 19 juni 2019 een hennepkwekerij is aangetroffen op de begane grond van het pand op adres X. Het is ook niet in geschil dat appellant sinds 1 februari 2019 een woonruimte huurde op adres X en dat hij met ingang van 1 mei 2019 op dit adres in de BRP stond ingeschreven.

Volgens vaste rechtspraak¹ rechtvaardigt het feit dat in een door een betrokkene gehuurde woning een hennepkwekerij is aangetroffen, de vooronderstelling dat die betrokkene daarvan exploitant is geweest en dat de opbrengst hem ten goede is gekomen.

Deze vooronderstelling is een (bewijs)vermoeden dat weerlegbaar is. Betrokkene kan zich hiertegen verweren door de feiten en omstandigheden te betwisten die aan de vooronderstelling ten grondslag zijn gelegd, of door andere feiten te stellen die het in de vooronderstelling besloten vermoeden ontzenuwen.

Appellant heeft aangevoerd dat uit het proces-verbaal van de politie blijkt dat het pand bestond uit een bedrijfspand en een bovenwoning en dat de hennepkwekerij is aangetroffen in het bedrijfspand. Appellant huurde enkel de bovenwoning en niet de bedrijfsruimte waarin de hennepkwekerij is aangetroffen.

Deze beroepsgrond slaagt niet. Daarbij is het volgende van belang.

Appellant heeft vervolgens aangevoerd dat, ook al zou hij formeel als huurder van het gehele pand moeten worden aangemerkt, hij niet de exploitant is van de hennepkwekerij. Appellant heeft foto’s uit het politieonderzoek overgelegd waaruit blijkt dat de doorgang die er was tussen de bovenwoning en het bedrijfspand, niet zichtbaar was. Voor deze doorgang was een grote kast geplaatst. Appellant heeft verklaard dat hij, toen hij in de bovenwoning woonde, nooit andere mensen in zijn woning of in de hal met de verborgen doorgang heeft gezien. De benedenverdieping heeft ook een achteringang. Appellant heeft daar wel eens mensen gehoord. Maar hij heeft daar verder geen aandacht aan besteed, omdat hij de benedenverdieping niet beschouwde als onderdeel van het gehuurde. Hij heeft niets te maken met deze hennepkwekerij.

Deze beroepsgrond slaagt. Daarbij is het volgende van betekenis.

Gelet op 5.9.1 tot en met en 5.9.4 gaat de vooronderstelling dat appellant als huurder de exploitant van de hennepkwekerij was, niet op. Hoewel appellant formeel de huurder was van het gehele pand op adres X, ontbreekt bewijs dat hij exploitant was van de hennepkwekerij. Dit betekent dat het college niet aannemelijk heeft gemaakt dat appellant de inlichtingenverplichting heeft geschonden.