Centrale Raad van Beroep, 22-08-2024, ECLI:NL:CRVB:2024:1659, 19/4421 WIA

De rechtbank heeft het oordeel van de door haar ingeschakelde deskundige gevolgd. Zij heeft aan haar conclusie dat sprake is van geen benutbare mogelijkheden ten grondslag gelegd dat betrokkene in de periode vanaf de datum in geding tweemaal is opgenomen. Het Uwv heeft, onder verwijzing naar de Nota van Toelichting bij het Schattingsbesluit¹ en het rapport van de verzekeringsarts bezwaar en beroep van 26 april 2021, terecht aangevoerd dat de motivering van de deskundige ontoereikend is. Uit de gedingstukken blijkt dat betrokkene op 10 januari 2015 voor een dag op de spoedeisende hulp is opgenomen en dat hij vanaf 30 maart 2015 voor de duur van tien dagen is opgenomen voor observatie van zijn aanvallen. De opnames van betrokkene zijn niet aan te merken als opnames als bedoeld in artikel 2, vijfde lid, aanhef en onder a, van het Schattingsbesluit omdat niet te verwachten was dat zij ten minste drie maanden zouden duren. Ook is met de opnames geen sprake van een situatie waarin betrokkene zijn benutbare mogelijkheden naar verwachting binnen drie maanden zal verliezen, als bedoeld in artikel 2, tweede lid, aanhef en onder b, van het Schattingsbesluit. Het gaat hierbij om verlies van basaal functioneren dan wel zelfredzaamheid. De verzekeringsarts bezwaar en beroep heeft in haar eerdere rapport van 9 april 2019 gemotiveerd toegelicht dat hiervan bij betrokkene geen sprake is. Omdat geen sprake is van een situatie van geen benutbare mogelijkheden, had de deskundige een FML moeten opstellen. Dit betekent dat de rechtbank ten onrechte het oordeel van de deskundige heeft gevolgd.

Omdat er bij de Raad twijfel is ontstaan over de juistheid van de medische beoordeling heeft de Raad psychiater Van der Veer als deskundige benoemd. De deskundige heeft op 2 december 2021 een rapport uitgebracht. Hij heeft vastgesteld dat bij betrokkene op de datum in geding sprake was van een ongespecificeerde psychotrauma- of stressorgerelateerde stoornis en van een conversiestoornis met aanvallen met psychische stressor (ook wel Psychogenic Non-Epileptic Seizures (PNES)). De deskundige heeft uiteengezet dat hij vanuit psychiatrisch oogpunt meer beperkingen ziet dan de verzekeringsarts bezwaar en beroep heeft vastgesteld in de FML van 26 oktober 2017. Op het vlak van persoonlijk functioneren ziet hij beperkingen op de items 1.1 tot en met 1.4 (concentreren en verdelen van de aandacht, herinneren en inzicht in eigen kunnen). Op het vlak van sociaal functioneren ziet hij beperkingen op de items 2.7 en 2.9 (eigen gevoelens uiten en samenwerken). Verder heeft hij toegelicht dat het vanuit de geschetste beperkingen die samenhangen met de meerdere psychiatrische aandoeningen moeilijk voorstelbaar is dat betrokkene in staat is om ten minste acht uur per dag en 40 uur per week te werken. Daarbij komt dat in de FML van 26 oktober 2017 onvoldoende rekening is gehouden met de door hem beschreven beperkingen. Volgens hem is het aannemelijk dat sprake is van een (aanzienlijke) urenbeperking en zou de verzekeringsarts bezwaar en beroep met de overwegingen uit het deskundigenrapport opnieuw naar de urenbeperking moeten kijken.

De verzekeringsarts bezwaar en beroep heeft in het rapport van de door de Raad benoemde deskundige aanleiding gezien om op 2 maart 2022 een gewijzigde FML op te stellen (geldig vanaf 10 januari 2015). Zij heeft de beperkingen in persoonlijk functioneren op de items 1.1 tot en met 1.4 niet overgenomen. Wel heeft zij aan de beperkingen op item 1.9 (specifieke voorwaarden voor persoonlijk functioneren) als beperking toegevoegd dat betrokkene is aangewezen op een voorspelbare werksituatie. De beperkingen op items 2.7 en 2.9 heeft zij overgenomen. Daarnaast heeft zij aangenomen dat betrokkene sterker beperkt is op item 2.8 (omgaan met conflicten). Ten slotte heeft zij een urenbeperking toegevoegd van gemiddeld ongeveer 4 uur per dag (tot 4,5 uur) en gemiddeld ongeveer 20 uur per week (tot 22,5 uur). De arbeidsdeskundige bezwaar en beroep heeft op grond daarvan nieuwe functies geduid en de mate van arbeidsongeschiktheid per 10 januari 2015 op basis van die functies berekend op 59,58%.

Het Uwv heeft vervolgens op 12 mei 2022 een gewijzigde beslissing op bezwaar (bestreden besluit 2) genomen. Hierbij is het bezwaar tegen het besluit van 9 mei 2017 alsnog gegrond verklaard en is aan betrokkene met ingang van 10 januari 2015 op grond van artikel 55 van de Wet WIA een WGA-vervolguitkering toegekend, gebaseerd op een mate van arbeidsongeschiktheid van 55 tot 65%.

Betrokkene heeft te kennen gegeven zich te kunnen vinden in het rapport van de deskundige. Hij stelt zich op het standpunt dat het Uwv met bestreden besluit 2 de mate van arbeidsongeschiktheid nog steeds niet juist heeft vastgesteld. Hiertoe heeft hij aangevoerd dat hij door de onvoorspelbaarheid van zijn aanvallen niet kan deelnemen aan het arbeidsproces, ook al zou dat maar voor een paar uur per dag zijn. Verder vindt hij dat de verzekeringsarts bezwaar en beroep niet goed heeft gemotiveerd hoe zij tot een beperking van 4 tot 4,5 uur per dag komt. Volgens hem heeft de deskundige met “aanzienlijke urenbeperking” niet een halvering van het aantal uren bedoeld maar een nagenoeg volledige urenbeperking. Ten slotte heeft betrokkene aangevoerd dat in de geduide functies wordt gewerkt met gereedschappen en machines. Vanwege het risico op een aanval zou hij zich kunnen verwonden door een val op gereedschap of op een machine. Daarom kan hij de geselecteerde functies niet vervullen.

De Raad ziet geen aanleiding om te twijfelen aan de juistheid van de medische beoordeling van de verzekeringsarts bezwaar en beroep en aan de wijze waarop zij de bevindingen van de door de Raad ingeschakelde deskundige over de urenbeperking heeft verwerkt in de gewijzigde FML van 2 maart 2022. Zij heeft in haar rapport van 2 maart 2022 gemotiveerd toegelicht dat zij op basis van de beschrijving van de belastende problematiek (dissociaties eventueel gevolgd door een PNES-aanval) en de behoefte aan recuperatie in de middag een urenbeperking op energetische gronden en preventieve gronden aangewezen acht.

In haar rapport van 16 november 2022 heeft zij, in reactie op wat betrokkene heeft aangevoerd, nader toegelicht dat het juist is dat de dissociaties tot op zekere hoogte onvoorspelbaar zijn, maar dat deze dissociaties met name optreden in een voor betrokkene emotioneel belastende situatie zoals het praten over zijn trauma’s. Zij heeft er hierbij op gewezen dat dissociaties op de werkplek kunnen worden voorkomen door de beperkingen die al (eerder) zijn aangenomen. Als betrokkene mogelijk toch een dissociatie op zijn werk krijgt en als dat zou leiden tot problemen in de communicatie met anderen of staken van activiteiten, dan kan betrokkene zich die dag ziek melden, aldus de verzekeringsarts bezwaar en beroep.

De verzekeringsarts bezwaar en beroep ziet in het rapport van de deskundige geen aanleiding voor een verdergaande urenbeperking. De deskundige heeft het aantal te werken uren niet concreet genoemd en bovendien blijkt uit het dagverhaal dat betrokkene ’s ochtends nog wel actief is en dat hij vooral ’s middags rust, met name als hij aanvallen heeft gehad. Deze beschrijving verschilt volgens de verzekeringsarts bezwaar en beroep niet wezenlijk van het dagverhaal dat is opgenomen in het rapport van de primaire arts van 19 april 2017. Door betrokkene maximaal 4,5 uur per dag belastbaar te achten, krijgt hij ook de ruimte om ’s middags te rusten. Op basis hiervan moet betrokkene in staat worden geacht om in ieder geval 4 tot 4,5 uur per dag te kunnen werken.

Betrokkene heeft verzocht om schadevergoeding wegens overschrijding van de redelijke termijn, bedoeld in artikel 6, eerste lid, van het EVRM.

Of de redelijke termijn, bedoeld in artikel 6, eerste lid, van het EVRM, is overschreden, moet worden beoordeeld aan de hand van de omstandigheden van het geval. Uit de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens volgt dat daarbij van belang zijn de ingewikkeldheid van de zaak, de wijze waarop de zaak door het bestuursorgaan en de rechter is behandeld, het processuele gedrag van betrokkene gedurende de hele procesgang en de aard van de maatregel en het daardoor getroffen belang van betrokkene. De redelijke termijn is voor een procedure in drie instanties in zaken zoals deze in beginsel niet overschreden als die procedure in haar geheel niet langer dan vier jaar heeft geduurd.² De behandeling van het bezwaar mag ten hoogste een half jaar, de behandeling van het beroep ten hoogste anderhalf jaar en de behandeling van het beroep ten hoogste twee jaar duren, terwijl doorgaans geen sprake is van een te lange behandelingsduur in de rechterlijke fase als deze niet meer dan drie en een half jaar heeft geduurd. De omstandigheden van het geval kunnen aanleiding geven een langere behandelingsduur te rechtvaardigen. In beginsel is een vergoeding van immateriële schade gepast van € 500,- per half jaar of een gedeelte daarvan, waarmee de redelijke termijn in de procedure als geheel is overschreden.

Voor de zaak van betrokkene betekent dit het volgende. Vanaf de ontvangst door het Uwv op 20 juni 2017 van het bezwaarschrift van betrokkene tot de datum van deze uitspraak zijn zeven jaar en twee maanden verstreken. De Raad ziet in de omstandigheden van het geval geen aanleiding een langere behandelingsduur gerechtvaardigd te achten. De redelijke termijn is met (afgerond) drie jaar en twee maanden overschreden. Dit leidt tot een schadevergoeding van in totaal € 3.500,-. Van het tijdsverloop heeft de behandeling van het bezwaar door het Uwv bijna 5 maanden geduurd. Vanaf de ontvangst door de rechtbank op 27 december 2017 van het beroepschrift van betrokkene heeft de behandeling 1 jaar en bijna negen maanden geduurd. De behandeling van het hoger beroep heeft vanaf de ontvangst door de Raad op 28 oktober 2019 van het hogerberoepschrift van het Uwv tot de datum van deze uitspraak vier jaar en bijna tien maanden geduurd. Dit betekent dat de redelijke termijn alleen in de rechterlijke fase is geschonden. Het bedrag van € 3.500,- komt dus volledig voor rekening van de Staat.