Centrale Raad van Beroep, 31-07-2024, ECLI:NL:CRVB:2024:1696, 21/4225 PW

Appellante heeft in 1992 als gevolg van een auto-ongeluk hersenletsel opgelopen. Met ingang van 29 augustus 1993 is zij in aanmerking gebracht voor een arbeidsongeschiktheidsuitkering op grond van de Algemene arbeidsongeschiktheidswet (AAW). De mate van haar arbeidsongeschiktheid is toen vastgesteld op 80-100%. Omdat zij in het refertejaar voor het ongeluk een (heel) laag ingekomen had en zij op het moment dat zij arbeidsongeschikt werd 27 jaar oud was, viel zij in de (rest)categorie uitkeringsgerechtigden. Dat betekende dat de hoogte van haar AAW-uitkering werd vastgesteld op basis van een zogenaamde individuele grondslag, die werd bepaald aan de hand van het gemiddeld inkomen voorafgaand aan het intreden van de arbeidsongeschiktheid. Omdat appellante in de periode voorafgaand aan het intreden van haar arbeidsongeschiktheid een laag inkomen genoot, betekende dat voor haar dat zij recht had op een AAW-uitkering van ongeveer € 15,- per maand. Na afschaffing van de AAW met ingang van 1 januari 1998 is de (rest)categorie uitkeringsgerechtigden waartoe appellante behoorde in aanmerking gebracht voor een uitkering op grond van de toenmalige Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong 1998), waarbij de grondslag en de hoogte van haar uitkering is gehandhaafd. Per 1 januari 2015 is de Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong) in werking getreden. De hoogte van de Wajong-uitkering van appellante is ook toen niet gewijzigd. In december 2016 heeft het Uwv appellante meegedeeld dat het Uwv er niet vanuit gaat dat zij beschikt over arbeidsvermogen en dat er dus geen mogelijkheden zijn tot arbeidsparticipatie. Hieraan is geen (medisch) onderzoek voorafgegaan. In verband met een wijziging van de Wajong per 1 januari 2018, heeft het Uwv op basis van dossieronderzoek vastgesteld dat appellante duurzaam geen arbeidsvermogen heeft. Dit heeft toen geen gevolgen gehad voor de hoogte van haar Wajong-uitkering. Met ingang van 1 januari 2021 is de Wajong opnieuw gewijzigd. Als gevolg van die wijziging ontvangen ook degenen die – zoals appellante – vanuit de AAW in de Wajong terecht zijn gekomen en een uitkering hadden op basis van de individuele grondslag, per die datum een Wajong-uitkering naar de algemene grondslag, die 75% van het minimumloon bedraagt.

Ten tijde hier van belang gold het volgende. In aanvulling op haar zeer geringe Wajonguitkering van ongeveer € 15,- per maand ontving appellante van het college sinds 2007 bijstand, laatstelijk op grond van de Participatiewet (PW), naar de norm voor een alleenstaande. Op 22 december 2004 is de vader van appellante overleden. Op grond van een testamentaire bepaling had haar moeder het vruchtgebruik van de volledige nalatenschap van haar vader. Op 1 februari 2018 heeft appellante aan het college gemeld dat haar moeder op [datum] 2018 is overleden. Het college heeft appellante vervolgens verzocht om informatie over de afwikkeling van de nalatenschap van haar ouders. Appellante heeft de gevraagde informatie verstrekt. Appellante heeft op 1 oktober 2018 een eerste voorschot van € 50.000,- op de afwikkeling van de nalatenschap ontvangen. Naar aanleiding daarvan heeft het college in overleg met appellante de uitbetaling van de bijstand met ingang van 1 oktober 2018 gestaakt.

Appellante heeft het college vervolgens bericht dat door de ontvangst van bedragen uit de nalatenschap haar vermogen hoger is geworden dan de grens van het vrij te laten vermogen als bedoeld in artikel 34, tweede lid, aanhef en onder b, van de PW (vermogensgrens). Appellante heeft het college verzocht om in haar geval de toepassing van de vermogensgrens achterwege te laten. Ter onderbouwing heeft appellante er op gewezen dat zij blijvend en volledig arbeidsongeschikt is en zij een gedeeltelijke (geringe) Wajong-uitkering ontvangt. De Wajong kent geen vermogenstoets. Op grond van het gelijkheidsbeginsel zou in haar geval de vermogenstoets van de PW ook achterwege moeten blijven.

In een rapport van 1 november 2019 heeft een medewerker van de gemeente Westerwolde vermeld dat appellante (na aftrek van advocaatkosten) een bedrag van in totaal € 79.257,- aan voorschotten op de erfenis van haar ouders heeft ontvangen. Daarvan moet een bedrag van € 58.807,- worden toegerekend aan de nalatenschap van haar vader. In dit rapport is verder opgenomen dat zij bij aanvang van de bijstandsuitkering in 2007 al een aanspraak had op vermogen uit de nalatenschap van haar vader omdat hij in 2004 is overleden. De medewerker heeft onderzocht of achterhaald kon worden welke bedragen het college aan appellante over de periode vanaf 2007 tot het overlijden van haar moeder in 2018 aan bijstand heeft betaald. Dat is niet gelukt omdat die gegevens niet volledig beschikbaar zijn. Om die reden heeft het college afgezien van terugvordering over de periode vanaf 2007 tot 13 januari 2018.

Met het besluit van 1 november 2019 heeft het college de bijstand van appellante met ingang van 13 januari 2018 ingetrokken op de grond dat zij sinds die datum kan beschikken over vermogen uit de nalatenschap van haar moeder. Het bedrag daarvan overschrijdt de vermogensgrens ruim, zodat zij geen recht meer heeft op bijstand. Het college heeft dit besluit gebaseerd op artikel 54, derde lid, tweede volzin, van de PW. In dit besluit is verder opgenomen dat geen terugvordering zal plaatsvinden in verband met de middelen die appellante uit de nalatenschap van haar vader heeft ontvangen.

Met het besluit van 20 november 2019 heeft het college de over de periode van 13 januari 2018 tot en met 30 september 2018 gemaakte kosten van bijstand tot een bedrag van € 6.095,69 van appellante teruggevorderd. Het college heeft dit besluit gebaseerd op artikel 58, tweede lid, aanhef en onder f, sub 1, van de PW. In bezwaar heeft appellante haar betoog herhaald dat het uit de nalatenschap van haar ouders ontvangen vermogen bij het bepalen van het recht op bijstand geheel buiten beschouwing moet blijven.

Met het bestreden besluit van 22 juni 2020 heeft het college de bezwaren tegen de besluiten van 1 november 2019 en 20 november 2019 ongegrond verklaard. Aan dit besluit heeft het college – samengevat – ten grondslag gelegd dat de bijstand een uitkering is die uit algemene middelen wordt betaald, dat de in de PW opgenomen bepalingen over vermogen voor een ieder gelden en in die bepalingen geen onderscheid wordt gemaakt tussen arbeidsgeschikt of arbeidsongeschikt. De omstandigheid dat appellante volledig en duurzaam arbeidsongeschikt is en een gedeeltelijke Wajong-uitkering ontving, brengt niet met zich mee dat voor haar geen vermogenstoets geldt en de door haar ontvangen erfenis voor de bijstand daardoor buiten beschouwing gelaten moet worden.

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank het beroep tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard.

3. Appellante is het met die uitspraak van de rechtbank niet eens. Wat zij daartegen heeft aangevoerd, wordt hierna besproken.