Centrale Raad van Beroep, 29-02-2024, ECLI:NL:CRVB:2024:456, 23/820 AKW

De Raad beoordeelt of de aangevallen uitspraak in stand kan blijven. Daarbij is in geding of de Svb terecht heeft beslist dat aan appellant over het eerste kwartaal van 2022 geen kinderbijslag wordt uitbetaald.

Verzekerden voor de AKW hebben recht op kinderbijslag voor kinderen jonger dan 18 jaar die tot hun huishouden behoren of door hen worden onderhouden. Meestal hebben kinderen twee voor de AKW verzekerde ouders en hebben de twee ouders over dezelfde tijdvakken recht op kinderbijslag voor dezelfde kinderen. Hun rechten op kinderbijslag lopen dan samen. Dit leidt niet tot een dubbele uitbetaling van kinderbijslag. Op grond van de samenloopbepalingen die zijn opgenomen in de AKW en het BUK, wordt over hetzelfde tijdvak per kind slechts éénmaal kinderbijslag uitbetaald. Meestal moet de Svb de kinderbijslag volledig uitbetalen aan één van beide ouders. Soms is een gesplitste uitbetaling aan de orde.

Wanneer, zoals in dit geval, twee verzekerde ouders geen gezamenlijke huishouding (meer) voeren, is allereerst van belang of het kind al dan niet tot het huishouden van één van de verzekerde ouders behoort. Als het kind behoort tot het huishouden van de ene ouder en niet tot het huishouden van de andere ouder, wordt de kinderbijslag waarop die andere ouder recht heeft, niet uitbetaald. Dat is bepaald in artikel 18, vierde lid, van de AKW. Het komt ook voor dat twee verzekerde ouders geen gezamenlijke huishouding (meer) voeren en het kind niet behoort het huishouden van een van beide ouders of juist behoort tot de huishoudens van beide ouders. Dan geldt primair het bepaalde in artikel 18, vijfde lid, van de AKW. Dat luidt, voor zover hier van belang:

Voor gevallen waarin een kind behoort tot de huishoudens van twee verzekerde ouders die geen gezamenlijke huishouding voeren, is – op grond van artikel 18, zevende lid, van de AKW – een aanvullende regeling getroffen in artikel 10 van het BUK. Artikel 10, eerste lid, van het BUK luidt:

Appellant en de derde-partij verzorgden ten tijde van belang de kinderen ongeveer evenveel. De derde-partij droeg echter, conform de beschikking van de familierechter van 6 augustus 2021, het grootste deel van de onderhoudskosten van de kinderen. Hieruit volgt dat de situatie die voorligt niet valt onder artikel 10 van het BUK, maar alleen onder artikel 18, vijfde lid, van de AKW. Daarom moest de Svb volgens de wettelijke regeling de kinderbijslag volledig aan de derde-partij uitbetalen.

Appellant heeft in hoofdzaak aangevoerd dat het oneerlijk is dat hem wordt tegengeworpen dat hij niet evenveel als de derde-partij bijdraagt in de onderhoudskosten van de kinderen. Zijn bijstandsuitkering is namelijk veel lager dan het inkomen van de derdepartij. Hij heeft de kinderbijslag en het daaraan gekoppelde kindgebonden budget juist nodig om te kunnen bijdragen in de onderhoudskosten van de kinderen. Verder acht appellant het bestreden besluit in strijd met het verbod van reformatio in peius. De Svb heeft in het besluit van 20 december 2021 op basis van een rechterlijke beschikking van 6 augustus 2021 vastgesteld dat sprake is van co-ouderschap en dat appellant en de derde-partij ieder de helft van de kinderbijslag ontvangen. Volgens appellant heeft de Svb met dit besluit de weigeringsgrond voor gesplitste uitbetaling van de kinderbijslag uitdrukkelijk prijsgegeven en kan daar niet in het besluit van 21 maart 2022 op worden teruggekomen. Dit is volgens appellant in strijd met het rechtszekerheidsbeginsel.

De Raad volgt appellant niet in zijn standpunten om de volgende redenen.

Zoals ter zitting besproken heeft de Raad in zijn uitspraak van 9 september 2021⁴ geoordeeld dat niet zonder meer kan worden gesteld dat uitbetaling van de kinderbijslag (een inkomensonafhankelijke bijdrage van overheidswege in het onderhoud van de kinderen) aan de ouder die de hoogste bijdrage levert aan het onderhoud van de kinderen, in strijd is met de bedoeling van de wetgever. Daarbij heeft de Raad onderkend dat de toepassing van artikel 18, vijfde lid, AKW ertoe kan leiden dat de kinderbijslag van de minst draagkrachtige ouder niet wordt uitbetaald en dat deze ouder daardoor geen aanspraak kan maken op het kindgebonden budget. Net als in die uitspraak overweegt de Raad ook nu dat het de rechtsvormende taak van de rechter te buiten gaat om daar een oplossing voor te bieden.

Het beroep op het verbod van reformatio in peius slaagt niet. Met dit beroep doelt appellant op artikel 7:11 van de Algemene wet bestuursrecht. In de memorie van toelichting bij dat artikel staat dat het bezwaarschrift er niet toe mag leiden dat het bestuursorgaan de heroverweging gebruikt om een verslechtering van de positie van de indiener te bereiken die zonder de bezwaarprocedure niet mogelijk zou zijn geweest. Dit verbod speelt in deze procedure geen rol, alleen al omdat niet bezwaar van appellant zelf, maar bezwaar van de derde-partij ertoe heeft geleid dat de kinderbijslag alsnog niet gesplitst wordt uitbetaald. Verder heeft de Svb geen enkele weigeringsgrond voor gesplitste uitbetaling van de kinderbijslag uitdrukkelijk prijsgegeven. De Svb heeft alsnog toepassing gegeven aan een wettelijk voorschrift dat in eerste instantie over het hoofd was gezien. En hoewel de Svb de beslissing van 20 december 2021 heeft ingetrokken, is er materieel geen sprake van het met terugwerkende kracht herstellen van een door de Svb gemaakte fout ten nadele van de burger. De Svb heeft zijn fout immers ongedaan gemaakt voordat er kinderbijslag aan appellant was uitbetaald, zodat appellant niet met een terugvordering is geconfronteerd. Het rechtszekerheidsbeginsel leidt er dan ook niet toe dat de Svb over het eerste kwartaal van 2022 de helft van de kinderbijslag aan appellant had moeten uitbetalen.

Geconcludeerd wordt dat de Svb terecht afwijzend heeft beslist op de aanvraag van appellant van 16 september 2021 en op grond van artikel 18, vijfde lid, van de AKW de kinderbijslag over het eerste kwartaal van 2022 volledig heeft uitbetaald aan de derde-partij. Conclusie en gevolgen

Uit de overwegingen onder 4.5 tot en met 4.10 volgt dat het hoger beroep van appellant niet slaagt. De aangevallen uitspraak wordt bevestigd. Dit betekent dat het bestreden besluit in stand blijft.