Gerechtshof Amsterdam, 12-05-2011, BQ7220, 09/00532 t/m 09/00538

12 mei 2011

uitspraak van de meervoudige douanekamer

op het hoger beroep van

A B.V. te P, belanghebbende,

tegen de uitspraken in de zaken met kenmerken AWB 08/1249, AWB 08/1251 t/m 08/1254, AWB 08/1256 en AWB 08/1257 van de rechtbank Haarlem (hierna: de rechtbank) in het geding tussen

belanghebbende

en

de inspecteur van de Belastingdienst/Douane Zuid, de inspecteur.

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1 De inspecteur heeft met dagtekening 31 augustus 2006 aan belanghebbende zeven uitnodigingen tot betaling (UTB’s) uitgereikt voor een bedrag van € 169.683,03 aan douanerechten.

1.2. Na daartegen gemaakt bezwaar heeft de inspecteur bij uitspraak, gedagtekend 14 december 2007 de UTB’s gehandhaafd.

1.3. Bij uitspraken van 19 juni 2009, vervat in één geschrift, heeft de rechtbank het door belanghebbende ingestelde beroepen ongegrond verklaard.

1.4. De tegen deze uitspraken ingestelde hoger beroepen zijn bij het Hof ingekomen op 31 juli 2009, aangevuld bij brief van 28 september 2009. De beroepen zijn als volgt geregistreerd:

1.5. De inspecteur heeft een verweerschrift ingediend. Op 15 juli 2010 zijn nadere stukken ontvangen van de gemachtigde. Deze zijn in afschrift verstrekt aan de inspecteur.

1.6. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 22 maart 2011. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt dat met deze uitspraak wordt meegezonden.

2. Feiten

2.1. In de ontwikkeling van het geschil in hoger beroep vindt het Hof aanleiding de feiten als volgt vast te stellen.

2.2. In de periode januari tot en met april 2006 heeft belanghebbende zeven keer aangifte gedaan ten invoer voor het vrije verkeer met de goederenomschrijving: “resten en afvallen van molybdeen”. Op de aangiften is post 8102 9700 van de Gecombineerde Nomenclatuur (hierna: GN) vermeld.

3. Geschil in hoger beroep en de relevante wettelijke bepalingen

3.1. Evenals bij de rechtbank is bij het Hof in geschil of het onderwerpelijke product als “resten en afvallen” onder postonderverdeling 8102 97 00 van de GN moet worden ingedeeld, zoals belanghebbende voorstaat, dan wel als “ruw molybdeen” in de zin van postonderverdeling 8102 94 00, zoals de inspecteur bepleit.

3.2. Belanghebbende stelt in hoger beroep voorts dat de UTB’s moeten worden vernietigd, omdat de rechten van de verdediging, zoals deze zijn verwoord in het arrest van het Hof van Justitie van 18 december 2008, nr. C349/07, (Sopropé), zijn geschaad.

4. Relevante bepalingen

4.1. De relevante bepalingen van de GN luiden als volgt:

4.5. Voorts acht het Hof de volgende bepalingen van het Communautair douanewetboek (hierna: CDW) en van de Douanewet ( zoals deze gold ten tijde van het doen van de aangiften, hierna: DW) van belang.

5. De overwegingen van de rechtbank

De rechtbank heeft het beroep van belanghebbende ongegrond verklaard, waarbij zij het volgende heeft overwogen.

5.2. Tussen partijen is niet in geschil dat het product fysiek kan worden gebruikt bij de productie van staallegeringen. Bovendien kan herwinning plaatsvinden door het product via staalproductie weer in molybdeenoxide te laten uiteen vallen en de aanwezige chemische verontreinigingen en onzuiverheden via de slak te laten afvoeren.

5.3. In het arrest van 27 november 2008, nr. C-403/07 (Metherma) heeft het HvJ EG het volgende overwogen:

“ …

49 Aangaande de vraag of „enkel door sinteren verkregen” staven wolfraam of molybdeen kunnen worden gelijkgesteld met deze metalen in ruwe staat, betoogt Metherma in casu om te beginnen, dat het woord „ruw” in dit geval eerder verwijst naar „de vormen, de gevormde elementen of het vormen van het materiaal”.

50 Deze uitlegging kan niet worden aanvaard. Uit de bewoordingen van de in casu relevante postonderverdelingen van de GN en uit de context waarin deze zijn vastgesteld, blijkt immers dat het woord „ruw”, zoals gebruikt in deze postonderverdelingen, niet verwijst naar de afmetingen van de betrokken metalen voorwerpen, maar naar hun in wezen onbewerkte staat. Een dergelijke uitlegging blijkt overduidelijk uit een aantal taalversies van verordening nr. 2388/2000, zoals de Deense („ubearbejdet”), Engelse („unwrought”), Italiaanse („greggio”), Finse („muokkaamaton”) en Zweedse („i obearbetad form”) taalversie.

51 Metherma is verder van mening dat „enkel door sinteren verkregen” staven wolfraam of molybdeen niet kunnen worden gelijkgesteld met deze metalen in ruwe staat, aangezien wolfraam en molybdeen door het sinteren andere eigenschappen verkrijgen waardoor het producten – en derhalve „werken van metaal” – worden.

52 Gelet op de toelichtingen op het GS met betrekking tot de posten 81.01 en 81.02 ervan zou weliswaar kunnen worden aangenomen dat het poedervormige wolfraam en molybdeen door het sinteren bijkomende eigenschappen verkrijgen, zoals smeedbaarheid, doch dit neemt niet weg dat, zoals uit deze toelichtingen blijkt, „enkel door sinteren verkregen” staven wolfraam of molybdeen het resultaat zijn van een bewerking waardoor de „poederdeeltjes bij de hevige hitte samen[kitten] tot een vaste en resistente massa, waardoor het uiteenvallen van de staven wordt voorkomen”. Zoals met name blijkt uit het laatste deel van de toelichting op het GS met betrekking tot genoemde post 81.01, betekent het feit dat het wolfraam of het molybdeen, wanneer dergelijke staven verder geen bewerking of behandeling hebben ondergaan, niet langer poedervormig zijn maar een vaste massa zijn geworden, als zodanig niet dat het niet langer gaat om de betrokken metalen in ruwe staat, althans voor de toepassing van de GN.

53 Zoals de Commissie heeft opgemerkt, blijkt hoe dan ook uit de bewoordingen zelf van postonderverdelingen 8101 91 10 en 8102 91 10 van de GN, in de op het tijdstip van de feiten in het hoofdgeding geldende versie, dat voor de toepassing van de GN „enkel door sinteren verkregen staven” werden beschouwd als de betrokken metalen in ruwe staat. Vaststaat echter dat, zoals blijkt uit de bewoordingen van de door de verwijzende rechter voorgelegde vraag, alsook uit de punten 32, 35 en 51 van het onderhavige arrest, het in het hoofdgeding om dergelijke staven gaat.

54 Hieruit vloeit voort dat, aangezien „enkel door sinteren verkregen” staven wolfraam of molybdeen voor de toepassing van post 8101 respectievelijk post 8102 van de GN overeenkomen met deze metalen in ruwe staat, niet kan worden aangenomen dat dergelijke staven eveneens onder het begrip „werken” in de zin van de genoemde posten vallen.

55 Metherma stelt echter dat, ongeacht of in het hoofdgeding de betrokken metalen in ruwe staat dan wel werken van deze metalen aan de orde zijn, de „enkel door sinteren verkregen” staven wolfraam of molybdeen als zodanig definitief onbruikbaar kunnen worden gemaakt door ze te breken of te versnijden. Volgens Metherma kunnen dergelijke verbrokkelde staven immers niet meer worden verwerkt tot platen, staven of draden. Wat dit laatste betreft, verwijst Metherma naar aantekening 8, sub a, op afdeling XV van de GN, waarin met name de werken van metaal die als zodanig definitief onbruikbaar zijn geworden door breuk of versnijden, worden aangemerkt als „resten en afval”.

56 Dit betoog kan niet worden aanvaard aangezien het is gebaseerd op de premisse dat enkel door sinteren verkregen staven wolfraam of molybdeen in ongeschonden staat werken van deze metalen vormen, en uit punt 54 van het onderhavige arrest blijkt dat dergelijke staven voor de toepassing van post 8101 respectievelijk post 8102 van de GN worden beschouwd als ruw wolfraam of ruw molybdeen.

57 …”

5.4. De rechtbank komt gelet op bovenstaande overwegingen tot de conclusie dat de onderhavige molybdeenstaven moeten worden beschouwd als molybdeen in ruwe staat en niet als werken daarvan die door vergruizen of breken kunnen worden omgevormd tot resten en afval in de zin van postonderverdeling 8102 9700 van de GN. Dit betekent dat de staven moeten worden ingedeeld onder post 8102 9400 van de GN. Dat de grondstof van de staven door chemische verontreiniging niet zuiver genoeg is om molybdeendraden van te trekken is een aspect dat van belang is voor de productie van dergelijke draden. Voor de indeling als ruw molybdeen worden dergelijke eisen niet gesteld. Het HvJ EG heeft aantekening 8a van Afdeling XV bij zijn beoordeling betrokken. Nu de onderhavige staven in hun huidige staat zijn te gebruiken voor de productie van staallegeringen kan niet worden gezegd dat zij als zodanig definitief onbruikbaar zijn geworden. Voorts is herwinning van zuiver molybdeen uit de staven mogelijk, zodat ook daarom niet kan worden gezegd dat zij als zodanig definitief onbruikbaar zijn geworden. Dat dit duur is waardoor het economisch niet haalbaar is dit te doen maakt dit niet anders.

5.5. Gelet op de duidelijkheid van bovengenoemd arrest is de rechtbank van oordeel dat geen twijfel mogelijk is over de indeling van de onderhavige molybdeenstaven. Het is dan ook niet noodzakelijk om, zoals eiseres heeft gesteld, prejudiciële vragen te stellen ten aanzien van de indeling daarvan.”

6. Beoordeling van het geschil

De tariefindeling

6.1. Tussen partijen is niet in geschil dat indeling dient te geschieden in post 8102 van de Gecombineerde Nomenclatuur (hierna: GN). Partijen zijn verdeeld over de vraag welke postonderverdeling van toepassing is. Ingevolge regel 6 van de Algemene regels voor de interpretatie van de GN zijn voor die indeling wettelijk bepalend de bewoordingen van de onderverdelingen en de aanvullende aantekeningen. Blijkens de bewoordingen van postonderverdeling 8102 94 00 dienen “enkel door sinteren verkregen staven” molybdeen als “ruw molybdeen” onder deze postonderverdeling te worden ingedeeld. Tussen partijen is niet in geschil dat het onderwerpelijke product is verkregen door enkel het sinteren van molybdeenpoeder, zodat indeling met toepassing van indelingsregel 6 onder deze postonderverdeling dient te geschieden.

6.2. Belanghebbende heeft aangevoerd dat, nu de fabrikant in Armenië heeft beoogd molybdeen in poedervorm via een sinterproces om te vormen tot staven die geschikt zijn voor verdere verwerking tot zuivere molybdeenproducten, alle voor dat doel ongeschikte staven als “resten en afval” moeten worden ingedeeld onder postonderverdeling 8102 97 00. Indeling van deze ‘mislukte’ staven onder postonderverdeling 8102 94 00 is volgens belanghebbende niet mogelijk, omdat voor indeling onder deze post is vereist dat het product geschikt is voor alle toepassingsmogelijkheden die voor molybdeen bestaan. Dienaangaande geldt het volgende.

6.3. Volgens vaste rechtspraak dient, in het belang van de rechtszekerheid en van een gemakkelijke controle, het beslissende criterium voor de tariefindeling van goederen in de regel te worden gezocht in de objectieve kenmerken en eigenschappen ervan, zoals deze in de tekst van de posten van de GN en in de aantekeningen bij de afdelingen of hoofdstukken zijn omschreven (zie onder meer HvJ 16 september 2004, DFDS, C-396/02, Jurispr. blz. I-8439, punt 27 en 15 september 2005, Intermodal Transports, C-495/03, Jurispr. blz. I-8151, punt 47). Hieruit volgt dat bij de indeling van het onderwerpelijke product geen betekenis toekomt aan het oogmerk waarmee de productie in Armenië heeft plaatsgevonden.

6.4. De omstandigheid dat de gesinterde staven molybdeen niet geschikt zijn voor alle toepassingsmogelijkheden die voor molybdeen bestaan vormt geen beletsel voor indeling onder postonderverdeling 8102 94 00, nu deze post geen enkele voorwaarde stelt aan de toepassingsmogelijkheden van “enkel door sinteren verkregen staven” molybdeen. Vast staat voorts dat de onderhavige molybdeen, verkregen bij de vervaardiging van molybdeen in vaste vorm, wordt aangewend bij de productie van gelegeerd staal, een doel dat volgens de GS-toelichting algemeen gebruikelijk is voor molybdeen. Het product is derhalve niet geheel onbruikbaar. Ook hierom bestaat geen aanleiding het product in te delen als resten en afvallen.

6.5. Voor zover het betoog van belanghebbende aldus moet worden verstaan dat indeling onder post 8102 94 00 niet mogelijk is, omdat geen complete staven doch enkel brokstukken van staven zijn ingevoerd, dient deze stelling te worden verworpen. Zoals vastgesteld door het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen (hierna: HvJ) in de rechtsoverwegingen 57 tot en met 60 van zijn arrest van 27 november 2008, zaak C-403/07 (Metherma GmbH & Co. KG) worden ook brokstukken van enkel door sinteren verkregen staven molybdeen voor de toepassing van post 8102 als “ruw molybdeen” aangemerkt.

6.6. Voor zover belanghebbende bedoelt te stellen dat de onzuiverheid van de brokstukken aan indeling als ruw molybdeen in de weg staat, geldt dat deze stelling moet worden verworpen nu in de GN een dergelijk criterium niet wordt aangelegd.

6.7. Gelet op het onder 5.1 tot en met 5.6 overwogene dient het product onder postonderverdeling 8102 94 00 te worden ingedeeld.

Het recht van verdediging

6.8. Uit het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie (hierna: HvJ) van 18 december 2008 in zaak C-349/07 (Sopropé) volgt dat de ‘eerbiediging van de rechten van de verdediging’ een algemeen beginsel van gemeenschapsrecht vormt dat ook van toepassing is wanneer de administratie voornemens is een bezwarend besluit ten opzichte van een bepaalde persoon vast te stellen.

6.9. Dit beginsel vereist, voor zover hier van belang, dat de (potentiële) adressaat van een besluit dat zijn belang aanmerkelijk raakt, in staat wordt gesteld naar behoren zijn standpunt kenbaar te maken over de elementen waarop de administratie haar besluit wil baseren. Deze procedurele verplichting rust op de autoriteiten van de lidstaten wanneer zij voornemens zijn dergelijke bezwarende besluiten te nemen, voor zover die besluiten binnen de werkingssfeer van het gemeenschapsrecht vallen. Ook uit eerdere jurisprudentie van het HvJ blijkt dat het recht van verdediging vereist dat een ieder tegen wie een bezwarend besluit dreigt te worden genomen naar behoren de gelegenheid krijgt zijn standpunt kenbaar te maken (arrest van 24 oktober 1996, Commissie-Lisrestal, C-32/95, arrest van 21 september 2000, Mediocurso/Commissie, C-462/98, en het arrest van 12 december 2002, Cipriani, C 395/00). Het recht om te worden gehoord voordat een nadelige individuele maatregel wordt genomen is daarenboven vastgelegd in artikel 41 van het op 7 december 2000 geproclameerde Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (Pb C 364/1 van 18 december 2000) alsmede in het op 1 december 2009 in werking getreden nieuwe Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (Pb. C 303/1 van 14 december 2007).

6.10. Het bestreden besluit is gebaseerd op artikel 221 van het CDW en valt derhalve binnen de werkingssfeer van het gemeenschapsrecht. Tussen partijen is niet in geschil dat de UTB’s de belangen van belanghebbende aanmerkelijk raken. Het Hof gaat daar in het navolgende van uit.

6.11. Belanghebbende stelt zich op het standpunt dat het verdedigingsbeginsel is geschonden en dat de UTB’s dientengevolge moeten worden vernietigd. De inspecteur betwist dit en voert aan dat het arrest Sopropé niet van toepassing is aangezien in casu sprake is van een eerste boeking welke vooraf is gegaan door de verificatieprocedure waarin belanghebbende, zijnde een ervaren marktdeelnemer, de gelegenheid had om een heronderzoek te vragen dan wel te reageren op de uitslagen van de verificatie.

Slotsom

6.14. De slotsom is dat het hoger beroep ongegrond is en dat de uitspraak van de rechtbank dient te worden bevestigd.

7. Kosten

Het Hof acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de kosten op de voet van artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht.

8. Beslissing

Het Hof bevestigt de uitspraak van de rechtbank.

De uitspraak is gedaan door mrs. E.M. Vrouwenvelder, voorzitter, B.A. van Brummelen en C.W. Wolters, leden van de douanekamer, in tegenwoordigheid van mr. R.J.M. Bosch, als griffier. De beslissing is op 12 mei 2011 in het openbaar uitgesproken.