Hoge Raad, 10-04-2007, AZ5713, 01224/06

10 april 2007

Strafkamer

nr. 01224/06

EC/SM

op het beroep in cassatie tegen een arrest van het Gerechtshof te Amsterdam van 13 oktober 2005, nummer 23/000347-04, in de strafzaak tegen:

[verdachte], geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1953, wonende te [woonplaats].

Het beroep is ingesteld door de verdachte. Namens deze heeft mr. G. Spong, advocaat te Amsterdam, bij schriftuur een middel van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Advocaat-Generaal Machielse heeft geconcludeerd dat de Hoge Raad het beroep zal verwerpen.

3.2.1. Het Hof heeft ten laste van de verdachte bewezenverklaard dat:

"hij in de periode van 17 november 1998 tot en met 22 november 1998 te Amsterdam en te Almere en elders in Nederland, tezamen en in vereniging met anderen, opzettelijk [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] wederrechtelijk van de vrijheid heeft beroofd en beroofd gehouden, immers hebben hij, verdachte en zijn mededaders

- [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] plaats laten nemen in een bestelbusje

- en de handen van [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] geboeid en vastgebonden en

- de ogen van [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] met tape afgeplakt en

- de mond van [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] met tape afgeplakt en

- [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] aldus meegenomen."

3.2.2. De bewezenverklaring berust op de volgende bewijsmiddelen:

1. De verklaring van de verdachte ter terechtzitting in hoger beroep van 11 oktober 2004, voor zover inhoudende:

"Ik ben een keer naar Amstelveen geweest met [medeverdachte 2], een Zuid-Amerikaan en nog een paar mensen.

In de week van 17 november 1998 heb ik twee Zuid-Amerikanen gezien, te weten [medeverdachte 1] en een man genaamd [medeverdachte 3]. Op 17 november 1998 heb ik een blauwe bestelbus van het merk Toyota, type Hiace, met kenteken [AA-BB-00], gehuurd bij [A]. De bus die ik had gehuurd was groot, met een laadbak en een achterbank.

Ik ben met de bus naar de flat van [medeverdachte 4] gereden. Daar was nog een personenauto, volgens mij van het merk Rover. Deze auto was van [medeverdachte 5]. In de auto zaten mensen. Zeker waren [medeverdachte 5], [medeverdachte 4] en de twee Zuid-Amerikanen aanwezig. Als eerste heb ik [medeverdachte 2] bij zijn woning opgehaald. [Medeverdachte 2] zat in de personenauto en wees de weg. Ik reed achter de personenauto aan in de bus.

Toen kwamen er nog twee mensen bij. We hebben eerst een man bij een flat opgehaald. Ik zag een Afrikaanse man in de auto stappen. Ik heb daarna nog een tweede persoon in de bus zien stappen.

We zijn met de bus en de personenauto naar Almere gereden. In de bus zaten [medeverdachte 2], [medeverdachte 4], de twee Zuid-Amerikanen en de twee Afrikanen. Ik bestuurde de bus. Er moest gesproken worden."

2. De verklaring van de verdachte ter terechtzitting in eerste aanleg van 12 maart 2003, voor zover inhoudende:

"Degene die ik in mijn verklaringen [medeverdachte 1] heb genoemd is [medeverdachte 1].

Toen we van de Bijlmer (het hof begrijpt hier en telkens: te Amsterdam) naar Almere reden, zaten [slachtoffer 2] en [slachtoffer 1] in het busje. Ik zat de hele tijd in het busje totdat ik wegging uit Almere."

3. Een proces-verbaal van de Rechter-Commissaris, voor zover inhoudende als verklaring van de verdachte:

"U toont mij foto's uit de serie 10.2.2. Ik herken de man op foto IV als [medeverdachte 2].

U toont mij de foto's uit de serie 10.6: ik herken de man op foto 3 als [medeverdachte 1]. U toont mij de foto's uit de serie 10.8: foto 7 herken ik als [medeverdachte 4]. U toont mij de foto's uit de serie 10.9: foto 4 herken ik als [medeverdachte 2]. U toont mij de foto's uit serie E: ik herken op foto 6 [medeverdachte 5].

Ik heb het busje bestuurd. [Medeverdachte 4] (het hof begrijpt hier en telkens: [medeverdachte 4]) en [medeverdachte 1] stapten bij mij in. Toen zijn we naar [medeverdachte 2] gereden, naar een flat in de Bijlmer. Die reed een stukje met mij mee maar heeft ook in de andere auto gezeten omdat hij de weg wist. [Medeverdachte 2] heeft mensen gebeld om te komen. In de Bijlmer heb ik constant achter het stuur van het busje gezeten. [Medeverdachte 5] reed voorop. In de Bijlmer stapte een Afrikaan in het busje. De tweede Afrikaanse man hebben we opgehaald. Toen hebben we de Bijlmer

verlaten. [Medeverdachte 2] zat bij [medeverdachte 5] in de auto en zij reden voorop richting Almere. Ik reed daar in het busje achteraan. Iemand zei tegen mij dat ik de auto waarin [medeverdachte 5] had gereden kon pakken en terug kon gaan. Dat heb ik gedaan.

In het busje, dan wel in de auto, die richting Almere reden, zaten [medeverdachte 5], [medeverdachte 2], [medeverdachte 1], een andere Zuid-Amerikaan, [medeverdachte 4], ik en twee Afrikanen die we in de Bijlmer hadden opgehaald.

De dag dat ik het busje leende, was niet de eerste dag dat ik [medeverdachte 1] meemaakte. Ik heb hem namelijk een paar dagen daarvoor naar Schiphol gereden. Hij zei dat hij bij de balie ging informeren naar de koffer of tas die hij kwijt was geraakt. Ik heb [medeverdachte 1] toen weer teruggereden naar Amsterdam. Hij had toen geen koffer of tas bij zich."

4. Een proces-verbaal van de Rechter-Commissaris, voor zover inhoudende als verklaring van de verdachte:

"Eén dag of twee dagen voordat we met het door mij geregelde busje naar Almere reden, heeft een ontmoeting plaatsgevonden in Amstelveen. [Medeverdachte 2], [medeverdachte 6], [medeverdachte 1] en ik waren daarbij aanwezig. Ik weet dat [medeverdachte 1] sprak met [medeverdachte 4] (het hof begrijpt: [medeverdachte 4]). [Medeverdachte 2] zei dat hij de volgende dag met zijn mensen, Afrikanen, over de verdwenen koffer zou gaan praten.

De indeling van het busje dat ik had opgehaald was als volgt: voorin waren twee rijen zitplaatsen achter elkaar met daarachter een laadruimte.

Toen mij werd gevraagd om een busje te regelen, begreep ik dat ze gezamenlijk ergens heen wilden gaan om te praten. Ik begreep dat de Zuid-Amerikanen en de Afrikanen met elkaar moesten praten over de koffer."

5. Een proces-verbaal van politie, voor zover inhoudende als verklaring van de verdachte:

"Ik wil nu verklaren over hetgeen in november 1998 is gebeurd. Er zijn meerdere ontmoetingen geweest met de Afrikanen op verschillende plaatsen. Een van die Afrikanen wist waar de andere Afrikanen woonden. De Zuid-Amerikanen wilden van deze Afrikaan weten waar deze anderen woonden om hen te vragen waar de vermiste koffer was. Afgesproken werd elkaar de volgende dag weer te ontmoeten. De Zuid-Amerikanen hadden mij gevraagd voor de volgende dag een busje te regelen. Zij wilden namelijk gezamenlijk praten. Die bus wilden zij hiervoor gaan gebruiken. Ik heb een blauwe bus met een dubbele

cabine gehuurd.

6. Een proces-verbaal van politie, voor zover inhoudende als verklaring van de verdachte:

"Natuurlijk wist ik wel waar het over ging. Ik stond er vrijwel altijd bij. Ik heb op Schiphol met een Afrikaan gesproken. Ik moest het eerste contact leggen omdat de Zuid-Amerikanen niet goed Engels spraken. Ik weet dat de koffer veel waarde had."

7. Een proces-verbaal van de Rechter-Commissaris, voor zover inhoudende als verklaring van [medeverdachte 1]:

"Ik was in 1998 een week in Nederland. Ik kwam met een koffer aan. Ik had toen een ticket Caracas-Amsterdam-Londen. Mij was gevraagd een koffer met cocaïne naar Nederland te brengen.

U laat mij foto nummer 8 uit de serie 10.7 zien. Ik heb die man gezien in die week in 1998. Ik hoor u zeggen dat deze man [verdachte] heet. Deze [verdachte] is mij in die week in 1998 opgevallen.

Ik ben die week in 1998 in een blauw busje vervoerd."

8. Een proces-verbaal van de Rechter-Commissaris, voor zover inhoudende als verklaring van [medeverdachte 1]:

"Op 13 november 1998 kwam ik op Schiphol aan."

9. De verklaring van de getuige [medeverdachte 4] ter terechtzitting in hoger beroep van 28 februari 2005, voor zover inhoudende:

"Ik heb in onderhavige strafzaak eerder verklaringen afgelegd, bij de politie en bij de rechter-commissaris. Ik heb altijd naar waarheid verklaard.

In november 1998 was ik in Madrid. [Verdachte] belde mij in Madrid op en vroeg of ik naar Nederland wilde komen omdat er problemen waren. Ik ben dezelfde dag naar Nederland gegaan. [Verdachte] heeft me van Schiphol opgehaald. We hebben toen gelijk over de problemen gesproken want het waren ernstige problemen. In Nederland heb ik contact gehad met Zuid-Amerikanen.

Ik ben aanwezig geweest bij een ontmoeting tussen Afrikaners en Zuid-Amerikanen. Dat was de trip die eindigde in Noordeloos. Die dag zijn we met een personenauto en een bus vertrokken. Ik zat eerst in de personenauto en later in de bus. Wij zijn eerst naar Almere gereden en daarna naar een polder, waarvan ik nu weet dat het bij de plaats Noordeloos was. Wij zouden bijeen komen om te praten. Wij zijn langs huizen gereden totdat wij compleet waren. Een van de Afrikaners is bij zijn huis opgehaald. Beide Afrikaners zijn aan de achterzijde van de bus, in de laadruimte, ingestapt. Ik heb gezien dat de Afrikaners waren geboeid. Toen ik vanuit de personenauto in de bus stapte, waren de handen en het gezicht van de Afrikaners al getapet. Toen ik in de bus stapte, heb ik vuurwapens gezien.

Ik heb gezien dat [verdachte] de bus heeft bestuurd."

10. Een proces-verbaal van de Rechter-Commissaris, voor zover inhoudende als verklaring van [medeverdachte 4]:

"Ik ben (het hof begrijpt: in november 1998) naar Nederland gevlogen en heb op Schiphol [verdachte] ontmoet. Hij was in gezelschap van voor mij onbekende Zuid-Amerikaanse mannen. De Zuid-Amerikanen zeiden dat een gesprek noodzakelijk was en dat [medeverdachte 2] daar ook bij moest zijn. We hebben [medeverdachte 2] opgehaald. [Medeverdachte 2] werd door de Zuid-Amerikanen gedwongen om er nog een persoon bij te halen. Ook zijn nog andere personen van huis gehaald. We zijn op verschillende adressen geweest, met de personenauto en een personenbusje. Later, toen ik zelf in het busje plaatsnam, zag ik dat de twee negroïde mannen tape in hun gezicht en bij hun handen hadden, zodat ze hun handen niet vrij konden bewegen. Ik vermoedde al dat er op dat moment geen sprake meer zou zijn van een gesprek."

11. Een proces-verbaal van politie, voor zover inhoudende als verklaring van [medeverdachte 4]:

"[Medeverdachte 2] kwam naar beneden en kwam bij ons in de auto zitten. We zijn gaan rijden met een bestelbus en een personenauto. [Medeverdachte 2] moest de mensen brengen bij het huis van die personen. Die personen zijn in de bestelauto gezet. Beide opgehaalde negroïde mannen zaten op de grond in de laadruimte van de bestelbus. Ik zag dat beide mannen gekneveld waren. We reden op een autosnelweg. Al die tijd heb ik bij twee mannen een vuurwapen gezien. De twee negroïde mannen werden meegenomen naar bosjes. Daarna hoorde ik twee knallen. Ik begreep dat ze de mannen hadden doodgeschoten."

12. Een geschrift, zijnde de vertaling in het Nederlands van een in de Engelse taal gestelde, handgeschreven en ondertekende verklaring, opgemaakt door de Ghanese politie, voor zover inhoudende als de op 27 november 1998 afgelegde verklaring van [medeverdachte 2]:

"Op 13 november 1998, toen ik op het vliegveld (Schiphol International Airport) werkzaam was, kwam een man genaamd [verdachte] (het hof begrijpt: [verdachte], de verdachte) genaamd naar me toe en vroeg me naar de bagage van zijn vriend [medeverdachte 1], die vanuit Venezuela via Amsterdam naar Londen reisde. Deze bagage was vermist of kwijt geraakt. [Verdachte] vertelde me dat [medeverdachte 1] mijn hulp nodig had om de bagage te traceren. Ik verwees hem naar [slachtoffer 1].

Op 14 november 1998 zijn [medeverdachte 1] de eigenaar van de bagage, en een andere Venezolaan naar me toegekomen om te vragen of hun bagage al was gevonden. Zij zeiden me dat ik [slachtoffer 1] en zijn vrienden moest bellen. Ik heb dat gedaan en [slachtoffer 1] zei me dat ze er nog steeds naar zochten. Op 18 november 1998 zijn deze mensen naar me toegekomen en drongen er op aan dat ze [slachtoffer 1] en diens collega's wilden ontmoeten. Ze kwamen in een Toyota Hiace minibus. Ze dwongen me in de auto te stappen en zijn weggereden. [Slachtoffer 1] kwam. Toen hebben ze [slachtoffer 1] gedwongen ons naar het huis van [slachtoffer 2] (het hof begrijpt: [slachtoffer 2]) te brengen. Hij werd ook de auto (het hof begrijpt de bestelauto ofwel -bus) in gedwongen die met ons is weggereden."

13. Een geschrift, zijnde de vertaling in het Nederlands van een in de Engelse taal gestelde, handgeschreven en ondertekende verklaring, opgemaakt door de Ghanese politie, voor zover inhoudende als de op 9 december 1998 afgelegde verklaring van [medeverdachte 2]:

"Ik heb [slachtoffer 1] gebeld. De mensen dwongen [slachtoffer 1] om in de bus te gaan zitten. We reden richting Breda."

14. Een geschrift, zijnde de vertaling in het Nederlands van een in de Franse taal gesteld en ondertekend proces-verbaal van de Franse politie, voor zover inhoudende als de op 12 juni 2001 afgelegde verklaring van [medeverdachte 2]:

"In het busje zag ik dat ze plakband op de mond van [slachtoffer 2] hadden geplakt en zijn handen waren ook vastgebonden met plakband."

15. Een geschrift, zijnde een kopie van een proces-verbaal betreffende een getuigenverklaring van de Rechtbank te Melun (Frankrijk),voor zover inhoudende als de op 22 september 2004 afgelegde verklaring van [medeverdachte 2]:

"Ik heb alles verteld. Ik heb de waarheid verteld."

16. Een proces-verbaal van politie, opgemaakt door de opsporingsambtenaar [verbalisant 1], voor zover inhoudende als relaas van de verbalisant:

"Op 23 mei 2001 heb ik (het hof begrijpt: verbalisant [verbalisant 1] voornoemd) drie foto-identificatietesten samengesteld (Deel 1 onder 10.6 t/m 10.8.1).

Hieronder volgt per serie een aangepaste index waarbij de nummering van de namen per index correspondeert met het fotonummer per serie.

Fotoserie A

In serie A is een collectie samengesteld om een persoon, genaamd: [medeverdachte 1], geboren op [geboortedatum] 1969 te [geboorteplaats]. De foto van genoemde [medeverdachte 1] is afgebeeld onder nummer 3 van deze serie.

Fotoserie B

In fotoserie B is een collectie samengesteld om een persoon genaamd: [verdachte], geboren [geboortedatum] 1953 te [geboorteplaats]. De foto van [verdachte] is afgebeeld onder nummer 8 van deze fotoserie.

Fotoserie C

In fotoserie C is een collectie samengesteld om een persoon genaamd: [medeverdachte 4], geboren op [geboortedatum] 1972 te [geboorteplaats]. De foto van [medeverdachte 6] is afgebeeld onder nummer 7 van deze fotoserie."

17. Een proces-verbaal van politie, opgemaakt door de opsporingsambtenaar [verbalisant 1], voor zover inhoudende als relaas van de verbalisant:

"Onderwerp: samenstelling foto-identificatietest (foslo). Fotoserie E.

Op 4 april 2002 heb ik een foto-identificatietest laten samenstellen door een medewerker van het regionaal recherche informatiecentrum te Amsterdam. Hierin is onder nummer 6 een foto verwerkt van een man genaamd: [medeverdachte 5], geboren op [geboortedatum] 1962 te [geboorteplaats]."

18. Een geschrift, zijnde een lijst met namen behorend bij fotoserie D, voor zover inhoudende:

"Foto 3:[slachtoffer 1], [geboortedatum]-1959

Foto 4: [medeverdachte 2], [geboortedatum]-1965

Foto 7:[slachtoffer 2], [geboortedatum]-1963."

19. Een proces-verbaal van politie, opgemaakt door de opsporingsambtenaren [verbalisant 2] en [verbalisant 3], voor zover inhoudende als relaas van de verbalisanten:

"Op 22 november 1998 hebben wij een onderzoek naar sporen ingesteld in de omgeving van de Hugo Botterweg te Noordeloos. Dit onderzoek vond plaats naar aanleiding van het aantreffen van twee stoffelijke overschotten in een sloot.

Onderzoek plaats delict

Tijdens het onderzoek werd door ons het volgende gezien en bevonden:

Op ongeveer drie meter ten zuiden van de brug lagen twee slachtoffers in de wetering. Zij lagen gedeeltelijk onder het ijs.

Bij beide slachtoffers waren de handen strak omwikkeld met een grijze kunststof tape. Ook de mond en de ogen waren met soortgelijk tape afgeplakt.

Dactyloscopisch signalement/identificatie

Van beide slachtoffers werd een dactyloscopisch signalement vervaardigd. De vingerafdrukken waren identiek aan die van de vingerafdrukken voorkomend op het vingerafdrukkenblad van respectievelijk [slachtoffer 1], geboren op [geboortedatum] 1959 en [slachtoffer 2], geboren op [geboortedatum] 1963."

3.2.3. Het Hof heeft in een nadere bewijsoverweging, voor zover hier van belang, het volgende overwogen:

"Het hof hecht geen geloof aan de verklaring van de verdachte dat hij geen weet had van de vrijheidsbeneming en de dwang die op [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] is uitgeoefend en dat hij niet heeft gezien dat zij gekneveld waren. Verdachte wist blijkens zijn eigen verklaring en die van [medeverdachte 6] van de hoed en de rand betreffende de verdwenen koffer van [medeverdachte 1] en uit de verklaringen van [medeverdachte 6] en [medeverdachte 2] blijkt dat vanaf het eerste moment bij het (thuis) ophalen van [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] dwang is gebruikt. De verdachte moet, gelet op zijn positie als bestuurder van de bus, ook hebben gezien dat [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] waren gekneveld."