Hoge Raad, 22-06-2007, BA7728, 42013

gewezen op het beroep in cassatie van X te Z (hierna: belanghebbende) tegen de uitspraak van het Gerechtshof te 's-Gravenhage van 15 maart 2005, nr. BK-03/03524, betreffende na te melden boetebeschikkingen.

1. Aanslagen, beschikkingen, bezwaren en geding voor het Hof

2. Geding in cassatie

3. Beoordeling van de middelen

3.1. In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

3.1.2. De Vof heeft voorts het verschil in tonnagelicentie voor de oude D en de nieuwe G aan de bouwer van laatstgenoemd schip verkocht voor ƒ 330.000. Ter zake hiervan heeft de Vof een vervangingsreserve gevormd, welke vervolgens is afgeboekt op de kostprijs van de nieuwe G.

3.1.3. De Inspecteur is bij het vaststellen van de aanslagen inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen en premie arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen voor het jaar 1999 afgeweken van de aangiften. De correctie wordt door belanghebbende niet bestreden. Wel bestrijdt belanghebbende de tegelijkertijd op de voet van artikel 67d van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: de Wet) opgelegde boeten.

3.2. Het Hof heeft geoordeeld dat het aan opzet van belanghebbende is te wijten dat de aangiften onjuist zijn gedaan.

3.2.2. Het middel komt, in onderdeel 6, op tegen het oordeel van het Hof dat de omstandigheid dat in het onderhavige geval geen sprake is van fraude of zwendel, niet meebrengt dat geen sprake is van opzet in de zin van artikel 67d van de Wet. 's Hofs oordeel is juist. Het middel kan derhalve ook in zoverre niet tot cassatie leiden.

3.2.3. Het middel komt, in onderdeel 7, op tegen 's Hofs oordeel dat in de tekst en de toelichting van § 26 van het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst 1998 evenmin steun is te vinden voor het standpunt dat geen sprake is van opzet in de zin van artikel 67d van de Wet. Uit de door belanghebbende voor het Hof aangehaalde en in de uitspraak van het Hof opgenomen citaten uit de parlementaire geschiedenis blijkt - anders dan het onderdeel tot uitgangspunt neemt - niet van de bedoeling dat aan het begrip opzet in artikel 67d van de Wet een andere inhoud toekomt dan die welke dit begrip overigens in het fiscale boeterecht heeft. Het middel faalt derhalve ook in zoverre.

3.2.4. De onderdelen 3, 4, en 5 van middel I kunnen niet tot cassatie leiden. Zulks behoeft, gezien artikel 81 van de Wet op de rechterlijke organisatie, geen nadere motivering, nu het middel in zoverre niet noopt tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling.

3.2.5. Het middel slaagt echter voor zover het, in onderdeel 12, strekt ten betoge dat de door het Hof aangenomen opzet van belanghebbendes gemachtigde - anders dan het Hof kennelijk heeft geoordeeld - niet aan belanghebbende dient te worden toegerekend. Naar volgt uit hetgeen de Hoge Raad heeft geoordeeld in zijn arresten van 1 december 2006, nrs. 40369, BNB 2007/151, en 40518, NTFR 2006/1711, heeft voor de toepassing van artikel 67d van de Wet te gelden dat de inspecteur dient te stellen en te bewijzen dat ten aanzien van de belastingplichtige sprake is van opzet en dat hij niet kan volstaan met het stellen en bewijzen van opzet van de adviseur van de belastingplichtige. Nu het Hof niet is nagegaan of zonder de toerekening van de opzet van belanghebbendes gemachtigde bij belanghebbende opzet kan worden aangenomen, is het uitgegaan van een onjuiste rechtsopvatting.

3.4. Middel III betoogt onder meer - onder verwijzing naar het arrest van de Hoge Raad van 13 augustus 2004, nr. 37920, BNB 2005/42, inzake verzuimboeten - dat voor vergrijpboeten als zijn opgelegd in een geval als het onderhavige heeft te gelden dat indien een belastingplichtige op één aangiftebiljet gegevens voor meer dan één heffing moet verstrekken en daarbij onjuiste informatie verstrekt, het evenredigheidsbeginsel met zich brengt dat de sancties die daaruit voor de verschillende heffingen voortvloeien niet cumulatief behoren te worden toegepast. Het middel ziet er echter aan voorbij dat de onderhavige boeten, anders dan die welke in voormeld arrest aan de orde waren, niet zijn opgelegd wegens een plichtsverzaking welke de indiening van het aangiftebiljet betreft. De cumulatie vloeit voort uit de omstandigheid dat de bedragen van de aanslagen cumuleren en de boeten - anders dan het geval is bij de verzuimboeten waarvan sprake was in het meerbedoelde arrest - in beginsel worden bepaald op een percentage van - kort gezegd - de verschuldigde belasting (zonder rekening te houden met verliescompensatie). Dat laatste is niet in strijd met het evenredigheidsbeginsel. Het middel faalt derhalve in zoverre.

3.5. Op grond van het hiervoor onder 3.2.5 overwogene kan 's Hofs uitspraak niet in stand blijven. Verwijzing moet volgen. Nu partijen voor het Hof nog geen rekening hebben kunnen houden met de hiervoor onder 3.2.5 genoemde arresten, dient het verwijzingshof hen in de gelegenheid te stellen hun stellingen daaraan aan te passen. Door die arresten is het belang ontvallen aan wat in de onderdelen 8 tot en met 11 van middel I aan de orde is gesteld; die onderdelen behoeven daarom geen behandeling. Middel III behoeft, voor zover niet hiervóór onder 3.4 besproken, evenmin behandeling; de hierin aan de orde gestelde vragen kunnen, voor zover nodig, na verwijzing nog aan de orde komen.

4. Overschrijding van de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6 EVRM

In deze zaak is beroep in cassatie ingesteld op 21 april 2005. Op het moment dat de Hoge Raad in deze zaak arrest wijst, zijn mitsdien gerekend vanaf die dag meer dan twee jaren verstreken. Dit levert wat de cassatieprocedure betreft een overschrijding van de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6 EVRM op. Indien na verwijzing de aan belanghebbende opgelegde boete tot enig bedrag in stand blijft, is het aan het verwijzingshof om - met inachtneming van de totale duur van de berechting - te beoordelen of, en zo ja, in hoeverre aan vorenbedoelde overschrijding gevolg dient te worden verbonden voor de hoogte van de boete.

5. Proceskosten

De Staatssecretaris van Financiën zal worden veroordeeld in de kosten van het geding in cassatie. Hierbij wordt in aanmerking genomen dat de zaak met nummer 42014 met de onderhavige zaak samenhangt in de zin van het Besluit proceskosten bestuursrecht. Door het verwijzingshof zal worden beoordeeld of aan belanghebbende voor de kosten van het geding voor het Hof een vergoeding dient te worden toegekend.

6. Beslissing

Dit arrest is gewezen door de vice-president D.G. van Vliet als voorzitter, en de raadsheren A.E.M. van der Putt-Lauwers, P.J. van Amersfoort, P. Lourens en C.B. Bavinck, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier E. Cichowski, en in het openbaar uitgesproken op 22 juni 2007.