Rechtbank Amsterdam, 08-06-2010, BN2433, AWB 10-854 WWB

uitspraak van de enkelvoudige kamer in de zaak tussen

en

Procesverloop

Bij besluit van 13 januari 2010 (het bestreden besluit) heeft verweerder het bezwaar van eiser gericht tegen het uitblijven van een beslissing op de aanvraag van 12 mei 2009 niet-ontvankelijk verklaard.

Eiser heeft tegen het bestreden besluit beroep ingesteld. Verweerder heeft een verweerschrift ingediend.

De rechtbank heeft deze zaak behandeld op 27 mei 2010. Eiser is in persoon verschenen, bijgestaan door mr. R. Veerkamp. Verweerder is ter zitting vertegenwoordigd door zijn gemachtigde. De rechtbank heeft het onderzoek ter zitting gesloten.

Overwegingen

1. Feiten en omstandigheden

1.1. Eiser had een uitkering op grond van de Wet werk en bijstand (WWB). Bij een schriftelijke “Verklaring hoofdbewoner” van 10 januari 2006 heeft eiser gemeld dat met ingang van 1 december 2005 zijn broer [broer eiser] bij hem inwonend is op het adres [adres]. Eiser heeft verweerder vervolgens door middel van het formulier ‘Inlichtingenformulier nieuw adres’ op 1 augustus 2006 medegedeeld dat hij met ingang van 4 juli 2006 samen met zijn broer op het adres [adres] woont.

1.4. Bij uitspraak van 1 april 2009 heeft de voorzieningenrechter van deze rechtbank de volgende voorlopige voorziening getroffen. Eiser dient gedurende drie maanden na 1 april 2009 in de gelegenheid te worden gesteld zijn woonsituatie aan te passen. Gedurende deze periode dient verweerder eiser voorschotten te verstrekken naar de voor hem geldende norm. De voorzieningenrechter heeft hiertoe overwogen dat kan worden gezegd dat sprake is van een gezamenlijke huishouding. De voorzieningenrechter heeft echter vastgesteld dat verweerder vanwege de melding van eiser sinds begin 2006 op de hoogte was van het feit dat de broer van eiser bij hem inwoont. De rechter heeft voorts vastgesteld dat eiser na deze melding tweemaal een besluit van verweerder heeft ontvangen waarin hem is medegedeeld dat zijn uitkering ongewijzigd wordt voortgezet. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter mocht eiser er dan ook gerechtvaardigd op vertrouwen dat de reeds sinds begin 2006 bestaande situatie niet rauwelijks tot intrekking van zijn uitkering zou leiden. Mede met het oog de omstandigheid dat eiser op grond artikel 3, vierde lid, aanhef en onder a, van de WWB gedurende twee jaar na de intrekking van de uitkering het onweerlegbaar rechtsvermoeden van een gezamenlijke huishouding kan worden tegengeworpen, heeft de voorzieningenrechter in dit kader geoordeeld dat het in deze specifieke situatie op de weg van verweerder had gelegen eiser de gelegenheid te bieden zijn situatie aan te passen aan die van (bijvoorbeeld) een commerciële (kostgangers)relatie. De toezegging van verweerder dat de uitkering niet over het verleden zal worden teruggevorderd, omdat eiser de op hem rustende inlichtingenverplichting niet heeft geschonden, heeft de voorzieningenrechter in dit verband niet voldoende geacht.

1.5. Bij brief van 12 mei 2009 - waarin wordt verwezen naar de uitspraak van de voorzieningenrechter van 1 april 2009 en de gelegenheid die daarbij aan eiser werd geboden om zijn woonsituatie aan te passen - is namens eiser aan verweerder een overeenkomst d.d. 29 april 2009 tussen eiser en zijn broer overgelegd. In deze overeenkomst wordt overwogen dat tussen eiser en zijn broer uitsluitend een commerciële relatie bestaat en wordt vastgelegd dat de broer aan eiser huur betaalt en zij elk een zelfstandige huishouding voeren. In de brief wordt aangegeven dat “de uitkering van cliënt kan worden hersteld met inachtneming van de commerciële relatie”. Verweerder heeft op dit verzoek niet gereageerd.

2. Wettelijk kader

2.2 Op grond van artikel 4:13, eerste lid, van de Awb dient een beschikking te worden gegeven binnen de bij wettelijk voorschrift bepaalde termijn of, bij het ontbreken van zulk een termijn, binnen een redelijke termijn na ontvangst van de aanvraag.

2.3 Op grond van het tweede lid van artikel 4:13 van de Awb is de in het eerste lid bedoelde redelijke termijn in ieder geval verstreken wanneer het bestuursorgaan binnen acht weken na ontvangst van de aanvraag geen beschikking heeft gegeven, noch een kennisgeving als bedoeld in artikel 4:14, derde lid, heeft gedaan.

2.4 Op grond van artikel 6:2, aanhef en onder b, van de Awb wordt voor de toepassing van wettelijke voorschriften over bezwaar en beroep met een besluit gelijkgesteld het niet tijdig nemen van een besluit.

2.5 Op grond van artikel 3, derde lid, van de WWB is van een gezamenlijke huishouding sprake indien twee personen hun hoofdverblijf in dezelfde woning hebben en zij blijk geven zorg te dragen voor elkaar door middel van het leveren van een bijdrage in de kosten van de huishouding dan wel anderszins.

2.6 Op grond van artikel 3, vierde lid, aanhef en onder a, van de WWB wordt een gezamenlijke huishouding in ieder geval aanwezig geacht indien de belanghebbenden hun hoofdverblijf hebben in dezelfde woning en zij (…) in de periode van twee jaar voorafgaande aan de aanvraag van bijstand voor de verlening van bijstand als gehuwden zijn aangemerkt.

3. Standpunten van partijen

4. Inhoudelijke beoordeling

4.2. Daarbij overweegt de rechtbank ten aanzien van de inhoud het volgende. Uit de parlementaire geschiedenis van artikel 3, vierde lid, aanhef en onder a, van de WWB volgt dat met de zinsnede ‘voor de verlening van bijstand als gehuwden zijn aangemerkt’ wordt bedoeld de situatie waarin het college van burgemeester en wethouders in de twee jaar voorafgaand aan de bijstandsaanvraag een (bevestigend) oordeel heeft gegeven over de vraag of de bijstandsaanvrager en diens partner een gezamenlijke huishouding vormen. Deze situatie kan zich naar oordeel van de rechtbank voordoen doordat aan belanghebbende eerder bijstand volgens de gehuwdennorm is verleend, maar ook doordat een aanvraag om bijstand is afgewezen dan wel een bijstandsuitkering is beëindigd of ingetrokken vanwege het vaststellen van het bestaan van een gezamenlijke huishouding.

4.3. Ten tijde van de uitspraak van de voorzieningenrechter van 1 april 2009 was van een dergelijk onweerlegbaar rechtsvermoeden geen sprake. Immers, het besluit waarbij eiser en zijn broer voor de bijstandsverlening als gehuwd zijn aangemerkt (het primaire besluit van 21 oktober 2008) was destijds nog niet onherroepelijk, nu daartegen nog een procedure bij de rechtbank liep (thans in hoger beroep bij de Centrale Raad van Beroep). Daarbij was het de bedoeling van de voorzieningenrechter dat verweerder eiser in deze zeer specifieke situatie de gelegenheid zou bieden zijn situatie aan te passen aan die van (bijvoorbeeld) een commerciële (kostgangers)relatie, juist teneinde te voorkomen dat aan eiser het onweerlegbaar rechtsvermoeden bedoeld in artikel 3, vierde lid, aanhef en onder a, van de WWB zou kunnen worden tegengeworpen.

4.4. Eiser heeft hiertoe een overeenkomst opgesteld, deze bij brief van 12 mei 2009 aan verweerder gestuurd en daarbij verzocht om herstel van zijn bijstandsuitkering. Verweerder heeft verzuimd te beoordelen of de situatie op 12 mei 2009 voldeed aan die van een commerciële kostgangersrelatie, zodat de bijstandsuitkering van eiser zou kunnen worden hervat. Door niet op het verzoek te beslissen, de uitspraak van de bodemrechter af te wachten en eiser nu tegen te werpen dat uit de bodemuitspraak een onweerlegbaar rechtsvermoeden van een gezamenlijke huishouding volgt, handelt verweerder niet zoals van een behoorlijk bestuurder mag worden verwacht en in strijd met de bedoeling van de voorzieningenrechter.

4.5. De beoordeling van de woonsituatie na 12 mei 2009 zal alsnog moeten plaatsvinden. Niet is uitgesloten dat ook de feitelijke situatie is gewijzigd. De rechtbank merkt daarbij op dat ook handelingen als voor een ander koken en de was doen in een commerciële relatie kunnen passen, mits daarvoor een vergoeding wordt betaald.

4.6. Tegen de achtergrond van het voorgaande zal het bestreden besluit worden vernietigd en het beroep gegrond worden verklaard. De rechtbank zal verweerder opdragen binnen zes weken na dagtekening van deze uitspraak een beslissing te nemen op het verzoek van eiser van 12 mei 2009. De rechtbank ziet af van het treffen van een voorlopige voorziening op de voet van artikel 8:72, vijfde lid, van de Awb in de vorm van het verstrekken van voorschotten, nu partijen hierover ter zitting niet zijn gehoord en de rechtbank er bovendien van uit gaat dat de situatie van eiser ten spoedigste door verweerder zal worden beoordeeld.

4.7. De rechtbank ziet aanleiding verweerder te veroordelen in de proceskosten van eiser begroot op € 874,-. Verweerder zal tevens het door eiser gestorte griffierecht ten bedrage van € 41,- aan hem dienen te vergoeden.

Beslissing

de griffier de rechter