Rechtbank Noord-Nederland, 12-06-2014, ECLI:NL:RBNNE:2014:2850, Awb 14/812

Ingevolge artikel 13b, eerste lid, van de Opiumwet is de burgemeester bevoegd tot oplegging van een last onder bestuursdwang indien in woningen of lokalen dan wel in of op bij woningen of zodanige lokalen behorende erven een middel als bedoeld in lijst I of II wordt verkocht, afgeleverd of verstrekt dan wel daartoe aanwezig is.

Eiseres stelt zich op het standpunt dat indien, zoals ook in haar geval, de enkele aanwezigheid van een handelshoeveelheid drugs in een pand zonder dat sprake is van een indicatie dat er in of vanuit het pand drugs verkocht, afgeleverd of verstrekt worden, onvoldoende is om toepassing te geven aan artikel 13b van de Opiumwet. Eiseres heeft daarvoor verwezen naar de wetsgeschiedenis van artikel 13b Opiumwet en jurisprudentie (onder meer ECLI:NL:RBHAA:2012:BY5942). Daarbij is van belang dat de drugs zijn aangetroffen in een caravan op het terrein bij de woning, hetgeen niet op een lijn kan worden gesteld met de verkoop van drugs vanuit haar woning. Eiseres ontkent voorts iedere betrokkenheid bij het vermeende strafbare feit. De stacaravan werd door haar verhuurd, zij was niet op de hoogte van de aanwezigheid van de hennepkwekerij in de stacaravan.

Verweerder stelt zich op het standpunt dat volgens bestendige jurisprudentie van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: de Afdeling) de enkele aanwezigheid van een handelshoeveelheid softdrugs voldoende is voor toepassing van artikel 13b, eerste lid, van de Opiumwet. Niet vereist is dat er in of vanuit het pand drugs verkocht, afgeleverd of verstrekt worden. De uitspraak van de rechtbank Haarlem waar eiseres naar verwezen heeft ter onderbouwing van haar standpunt dat de enkele aanwezigheid van een handelshoeveelheid niet voldoende is, wijkt af van de jurisprudentie van de Afdeling. Volgens verweerder is in het onderhavige geval op grond van de feiten en omstandigheden overtreding van artikel 13 b van de Opiumwet voldoende aannemelijk geworden.

Niet betwist is dat in het onderhavige geval 242 hennepplanten zijn aangetroffen in de caravan op het terrein behorende bij de woning van eiseres. Hennepplanten worden vermeld op de bij de Opiumwet behorende lijst II, welke lijst softdrugs vermeldt. Deze aangetroffen hoeveelheid van 242 hennepplanten is ruimschoots groter dan de hoeveelheid van maximaal 5 gram die door het Openbaar Ministerie als hoeveelheid voor eigen gebruik wordt aangemerkt.

Eiseres stelt zich op het standpunt dat het door verweerder gehanteerde beleid, waarbij bij constatering van de aanwezigheid van een handelsvoorraad drugs bestemd voor verkoop zonder waarschuwing vooraf tot sluiting van de woning voor drie maanden mag worden overgegaan (one strike you are out), onredelijk is. Eiseres heeft daartoe - onder meer - verwezen naar de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 28 november 2012 (ECLI:NL:RVS:2012:BV4412), waaruit volgens eiseres volgt dat de sluitingsbevoegdheid alleen in ernstige gevallen mag worden gebruikt. Daarvan is volgens eiseres geen sprake indien alleen softdrugs zijn aangetroffen. Eiseres heeft voor de onderbouwing van haar standpunt voorts gewezen op de wetsgeschiedenis van artikel 13b Opiumwet.

Verweerder stelt zich op het standpunt dat hij een grote beleidsvrijheid heeft om zelf beleid op grond van artikel 13b van de Opiumwet te bepalen. Volgens verweerder is het beleid, dat zonder waarschuwing tot sluiting wordt overgegaan, niet onredelijk. Volgens verweerder kan uit de door eiseres aangehaalde uitspraak van de Afdeling van 28 november 2012 (ECLI:NL:RVS:2012:BY4412) niet worden opgemaakt dat sluiting van de woning voor de duur van drie maanden in een geval als het onderhavige onredelijk is. Volgens verweerder is sprake van een ernstig geval omdat sprake is van een aanzienlijke hoeveelheid hennepplanten en omdat er in de gemeente Emmen relatief veel panden zijn waar softdrugs worden aangetroffen.

De rechtbank stelt voorop dat verweerder bij het uitoefenen van zijn bevoegdheid op grond van artikel 13b van de Opiumwet beleidsvrijheid heeft. De rechter dient de invulling van die bevoegdheid daarom terughoudend te toetsen.

In haar eerdergenoemde uitspraak van 28 november 2012 heeft de Afdeling in rechtsoverweging 6.1 overwogen dat in de Kamerstukken (Kamerstukken II 2005/06, 30 515, nr. 3, blz. 8, en Kamerstukken II 2006/07, 30 515, nr. 6, blz. 1 en 2) weliswaar in algemene zin is vermeld dat bij een eerste overtreding nog niet tot sluiting van de woning dient te worden overgegaan maar moet worden volstaan met een waarschuwing of soortgelijke maatregel, doch dat dit moet worden beschouwd als een uitgangspunt waarvan in ernstige gevallen mag worden afgeweken. De Afdeling heeft voorts overwogen dat de voorzieningenrechter het beleid, om in het geval harddrugs zijn aangetroffen, anders dan bij softdrugs, zonder voorafgaande waarschuwing de sluiting van het betrokken pand te gelasten, terecht niet onredelijk heeft geacht’.

De rechtbank leidt uit de wetgeschiedenis en de genoemde uitspraak van de Afdeling af dat in het algemeen bij een eerste overtreding niet tot sluiting van de woning dient te worden overgegaan maar moet worden volstaan met een waarschuwing, tenzij sprake is van een ernstig geval. De enkele aanwezigheid van een handelshoeveelheid softdrugs is daarbij onvoldoende om te kunnen spreken van een ernstig geval. Dit neemt echter niet weg dat naast het aantreffen van een handelshoeveelheid softdrugs sprake kan zijn van bijkomende omstandigheden op grond waarvan moet worden geconcludeerd dat wel sprake is van een ernstig geval.

Gelet op het voorgaande dient het beleid naar het oordeel van de rechtbank ruimte te geven aan de bedoeling van de wetgever om niet reeds bij een eerste overtreding, zonder dat sprake is van bijkomende omstandigheden, over te gaan tot sluiting. Dit kan in de vorm van gefaseerde handhaving of een stappenplan, waarbij tot uitdrukking kan komen dat slechts in het geval dat naast het aantreffen van softdrugs sprake is van bijkomende omstandigheden tot het ultimum remedium - sluiting - kan worden overgegaan. Op die manier kan bij het opleggen van een last onder bestuursdwang rekening worden gehouden met de omstandigheden van het specifieke geval.

De rechtbank stelt vast dat op grond van verweerders beleid reeds de enkele aanwezigheid van een handelshoeveelheid softdrugs van 50 gram of 20 of meer hennepplanten tot sluiting leidt. Het beleid bevat voor deze gevallen geen gefaseerde handhaving of anderszins mogelijkheden voor het treffen van andere maatregelen dan sluiting. Het beleid laat derhalve geen ruimte om bij het opleggen van een maatregel rekening te houden met de feiten en de omstandigheden van het specifieke geval. Voor sluiting is niet van belang of sprake is van bijkomende omstandigheden.

Nu het beleid van verweerder inhoudt dat reeds de enkele aanwezigheid van een handelshoeveelheid softdrugs in een woning of bijbehorend erf tot sluiting leidt zonder dat sprake is van bijkomende omstandigheden, kan dit beleid naar het oordeel van de rechtbank de toets in rechte niet doorstaan. Dat het beleid verschillende middelen bevat die in zwaarte oplopen en verschillen naar gelang sprake is van een woning of een bedrijf/lokaal waar middelen van lijst I of II van de Opiumwet worden aangetroffen en naar gelang van de aangetroffen hoeveelheid, maakt niet dat ten aanzien van een situatie als de onderhavige, waarin sprake is van aanwezigheid van een handelshoeveelheid drugs van meer dan 50 hennepplanten in een woning of bijbehorend erf, sprake is van gefaseerde handhaving waarbij rekening wordt gehouden met de omstandigheden van het specifieke geval. Dat in Emmen, naar door verweerder is gesteld doch niet met gegevens is onderbouwd, sprake is van veel drugscriminaliteit en met het beleid wordt beoogd deze te verminderen en daarmee de veiligheid en leefbaarheid van de samenleving te vergroten kan daaraan niet afdoen. De omstandigheid, dat sprake is van sluiting van (slechts) drie maanden maakt het voorgaande niet anders.

Nu verweerder ter motivering van het bestreden besluit enkel heeft verwezen naar beleid dat de toets in rechte niet kan doorstaan is het bestreden besluit niet deugdelijk gemotiveerd. Het bestreden besluit dient daarom vernietigd te worden wegens strijd met artikel 3:46 van de Awb.