Rechtbank Rotterdam, 18-03-2016, ECLI:NL:RBROT:2016:1951, ROT-14_4253, ROT-14_6352, ROT-14_6353, ROT-14_7590

Bij de primaire besluiten - gehandhaafd bij de bestreden besluiten - heeft verweerder op de volgende door eiser ingediende verzoeken om informatie beslist.

Een verzoek op grond van de Wet bescherming persoonsgegevens, zoals ingediend met de brief van 26 augustus 2013, kenmerk GMAR260813-01.

De verzoeken om informatie zijn gedeeltelijk ingewilligd, gedeeltelijk afgewezen en voor een deel doorgezonden naar de gemeente Ridderkerk.

Verweerder heeft bij het nemen van de bestreden besluiten de adviezen van de Commissie voor de bezwaarschriften Albrandswaard (de commissie) gevolgd.

Eiser betoogt dat er feitelijk nooit een commissie is samengesteld overeenkomstig het bepaalde in de Verordening behandeling bezwaarschriften Albrandswaard (Verordening) en dat de adviezen door de voorzitter en de secretaris van de commissie - dus door verweerder zelf - zijn gegeven. Doordat geen sprake was van rechtmatige bezwaarprocedures zijn geen rechtsgeldige adviezen uitgebracht en is hem bezwaar onthouden, zodat geen sprake kan zijn van rechtmatige beslissingen op bezwaar.

Dit betoog slaagt. Op grond van de Verordening brengt een bezwaarschriftencommissie, behoudens hier niet ter zake doende uitzonderingen, advies uit. Een kamer van de commissie bestaat volgens artikel drie, derde lid, van de Verordening uit, kort gezegd, een onafhankelijke voorzitter en twee leden. Volgens artikel 16, eerste lid, van de Verordening beraadslaagt en beslist de commissie achter gesloten deuren over het door haar uit te brengen advies. De rechtbank heeft verweerder bevraagd over de samenstelling van de commissie die de aan de bestreden besluiten ten grondslag liggende adviezen heeft uitgebracht. Verweerder heeft desgevraagd verklaard dat hij niet meer de gegevens kan achterhalen over de wijze waarop in deze zaken de adviezen van de commissie tot stand zijn gekomen en dat hij het er daarom op moet houden dat alleen de voorzitter betrokken is geweest bij de totstandkoming van de adviezen.

Hieruit volgt dat in de bestreden besluiten ten onrechte is overwogen dat de onafhankelijke commissie advies heeft uitgebracht. De door de commissie uitgebrachte adviezen zijn in strijd met de Verordening tot stand gekomen. Nu deze adviezen aan de bestreden besluiten ten grondslag liggen, zijn deze besluiten gebrekkig tot stand gekomen.

Als verweerder geen gebruik maakt van de gelegenheid de gebreken te herstellen, moet hij dat op grond van artikel 8:51b, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) en om nodeloze vertraging te voorkomen zo spoedig mogelijk meedelen aan de rechtbank. Als verweerder wel gebruik maakt van die gelegenheid, zal de rechtbank eiser in de gelegenheid stellen om binnen vier weken te reageren op de herstelpoging van verweerder. In beide gevallen en in de situatie dat verweerder de hersteltermijn ongebruikt laat verstrijken, zal de rechtbank in beginsel zonder tweede zitting uitspraak doen op het beroep.

In zaak ROT 14/4253 betoogt eiser dat verweerder ten onrechte niet op zijn verzoek de beraadslagingen van de commissie openbaar heeft gemaakt.

Uit rechtspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (de Afdeling), bijvoorbeeld de uitspraken van 19 maart 2003 (ECLI:NL:RVS:2003:AF6023) en van 6 augustus 2003 (ECLI:NL:RVS:AI0786), volgt dat een commissie als hier aan de orde moet worden aangemerkt als een bestuursorgaan in de zin van de Awb. Dit brengt met zich dat, indien stukken bij de commissie berusten, verweerder op de voet van artikel 4 van de Wob het verzoek naar de commissie had moeten doorzenden. Verweerder heeft dat niet gedaan.

Eiser betoogt dat voor zover zijn informatieverzoeken door verweerder zijn doorgezonden naar de gemeente Ridderkerk, dit op oneigenlijke gronden is geschied, omdat verweerder op grond van artikel 9 van de Gemeenschappelijke Regeling Samenwerking Sociale Zaken Albrandswaard en Ridderkerk (de Gemeenschappelijke regeling) bevoegd is om stukken uit het archief van de centrumgemeente op te vragen en de verzoeken daarom zelf had kunnen afdoen. Tevens betoogt eiser dat verweerder zijn verzoeken vanaf medio 2014 zelf had moeten afhandelen, omdat toen een nieuw samenwerkingsverband is gesloten tussen verweerder en de gemeenten Barendrecht en Ridderkerk (de BAR-organisatie), waarbij verweerder geen bevoegdheden of verantwoordelijkheden heeft overgedragen.

Eiser woont in Albrandswaard en heeft zijn Wob-verzoeken gericht aan het college van deze gemeente (verweerder). De Wob-verzoeken hebben voor een deel betrekking op stukken die samenhangen met de uitvoering van de sociale regelgeving. Deze uitvoering werd tot 1 januari 2014 op grond van de destijds geldende Gemeenschappelijke regeling voor verweerder uitgevoerd door medewerkers van de gemeente Ridderkerk. De gemeente Ridderkerk, de centrumgemeente, was op grond van de regeling belast met de archivering van de desbetreffende stukken. Verweerder heeft daarom het desbetreffende deel van de Wob-verzoeken doorgezonden naar de gemeente Ridderkerk.

Op grond van artikel 7 van de Gemeenschappelijke regeling is het college van de centrumgemeente belast met de zorg voor en het toezicht op de bewaring en het beheer van de archiefbescheiden van de uitvoeringsorganisatie.

De Afdeling heeft in de uitspraak van 10 februari 2016 (ECLI:NL:RVS:2016:329) geoordeeld, dat op grond van de Gemeenschappelijke regeling de bevoegdheden met betrekking tot de sociale regelgeving in mandaat werden uitgeoefend door medewerkers van de gemeente Ridderkerk. Dit betekent dat verweerder verantwoordelijk bleef voor de uitoefening van de sociale regelgeving door voornoemde medewerkers, dat de stukken met betrekking tot deze sociale regelgeving bestemd waren voor verweerder en dat deze stukken moeten worden geacht onder verweerder te berusten in de zin van de Wob. Verweerder mocht het desbetreffende deel van de Wob-verzoeken dus niet doorzenden naar de gemeente Ridderkerk. Bij dit oordeel heeft de Afdeling betrokken dat in de Gemeenschappelijke regeling geen regeling was opgenomen met betrekking tot de behandeling van Wob-verzoeken. De in artikel 7 van de Gemeenschappelijke regeling opgenomen archiefregeling kan niet als een zodanige regeling worden aangemerkt.

De rechtbank ziet geen reden om tot een ander oordeel te komen dan de Afdeling. Dit betekent dat verweerder dit deel van de Wob-verzoeken ten onrechte heeft doorgezonden en dat verweerder opnieuw binnen de termijn als bedoeld in artikel 6, eerste of tweede lid, van de Wob een besluit zal dienen te nemen op dit deel van de Wob-verzoeken.

Eiser heeft verweerder in enkele verzamelverzoeken - bestaande in een schikkingsvoorstel en een collegeverzoek - verzocht om “toekenning van een passende financiële schadevergoeding die recht doet aan de omstandigheden”, omdat verweerder jegens hem onrechtmatig zou hebben gehandeld.

Op 1 juli 2013 zijn de bepalingen over schadevergoeding bij onrechtmatig bestuurshandelen uit de Wet nadeelcompensatie en schadevergoeding bij onrechtmatige besluiten (Stb. 2013, 50) in werking getreden. Tot deze datum was het mogelijk beroep in te stellen tegen een zogeheten zelfstandig of zuiver schadebesluit. Per deze datum is die mogelijkheid niet langer aanwezig, doordat in artikel 8:4, eerste lid, aanhef en onder f, van de Awb is bepaald dat geen beroep kan worden ingesteld tegen een besluit inzake vergoeding van schade wegens onrechtmatig bestuurshandelen. Volgens het overgangsrecht blijft op schade, veroorzaakt door een besluit dat werd bekendgemaakt of een handeling die werd verricht voor het tijdstip waarop deze wet voor dat besluit of die handeling in werking is getreden, het recht zoals dat gold voor dat tijdstip van toepassing.

Voor zover eisers verzoeken om schadevergoeding betrekking hebben op een besluit of handeling van na 1 juli 2013, volgt uit artikel 8:4, eerste lid, aanhef en onder f, van de Awb dat geen beroep kan worden ingesteld; gelet op artikel 7:1 van de Awb staat dan evenmin bezwaar open. Dit betekent dat verweerder, voor zover bij de bestreden besluiten de afwijzing van de verzochte schadevergoeding is gehandhaafd, de daartegen gerichte bezwaren niet-ontvankelijk had moeten verklaren.

Wat betreft de beroepen onder de nummers ROT 14/6352 en ROT 14/6353 betoogt eiser onder meer dat verdaging van de beslistermijn als bedoeld in artikel 6, tweede lid, van de Wob op oneigenlijke gronden heeft plaatsgevonden. Tevens betwist eiser dat aan medewerkers van verweerder een rechtsgeldig mandaat is verstrekt. Eiser meent dat verweerder dwangsommen heeft verbeurd doordat te laat is beslist. Hiermee ligt de vraag voor of op eisers Wob-verzoeken van 7 en 14 oktober 2013 (onder de nummers GMAR071013-02/03 en GMAR141013-02), onderscheidenlijk van 19, 24 en 25 september 2013 (onder de nummers GMAR190913-05, GMAR240913-05 en GMAR250913-01) tijdig is beslist.

Naar aanleiding van eisers verzoeken zijn op 31 oktober 2013 onderscheidenlijk op 22 oktober 2013 verdagingsbesluiten aan eiser gezonden. Deze besluiten zijn genomen door een medewerker van het team Juridische Zaken.

De Afdeling heeft in de uitspraak van 10 februari 2016 (ECLI:NL:RVS:2016:329) geoordeeld, dat het mandaatbesluit waarbij aan medewerkers van het team Juridisch Zaken de bevoegdheid is verleend om in naam van het college proceshandelingen te verrichten alsmede verzoeken om informatie, ingebrekestellingen en aanvragen tot het nemen van besluiten van eiser af te doen, niet in werking is getreden. Dit betekent dat verdagingsbesluiten, die door medewerkers van het team Juridische Zaken zijn genomen namens verweerder, onbevoegd zijn genomen, zodat verweerder binnen de termijn van vier weken als genoemd in artikel 6, eerste lid, van de Wob, op de verzoeken had moeten beslissen.

Er lijkt geen reden om in de onderhavige beroepen tot een ander oordeel te komen. Hieruit volgt dat verweerder niet tijdig op de verzoeken heeft beslist. Verweerder zal bij een nader te nemen beschikking moeten vaststellen of ter zake dwangsommen zijn verschuldigd en de eventuele hoogte daarvan moeten vaststellen.

Eiser betoogt dat de beslissingen op zijn collegeverzoeken (fictieve) weigeringen om te beslissen inhouden, omdat verweerder de verzoeken afwijst met een standaardtekst. Volgens eiser dient een dergelijk meervoudig verzoek (een algemeen informatieverzoek) om het juridisch bereik te vergroten tot buiten de Wob.

Verweerder heeft op (gecombineerde) Wob-/collegeverzoeken van eiser in - in bezwaar gehandhaafde - primaire besluiten gereageerd met de volgende (herhaalde) tekst: “Daar waar u ons verzoekt informatie te verschaffen die verder reikt dan de plicht die bestuursorganen op grond van de Wet openbaarheid van bestuur hebben, wijzen wij uw verzoek af. Door de grote hoeveelheid van uw verzoeken en het feit dat wij ook andere burgers moeten bedienen, ontbreekt het ons gewoonweg aan tijd om te achterhalen wat mondeling is uitgewisseld en dit schriftelijk neer te leggen.”

In de uitspraak van 29 juli 2015 (ECLI:NL:RVS:2015:2384) heeft de Afdeling geoordeeld dat het zogenaamde collegeverzoek geen basis kent in enige wetgeving.

Uit de vele informatieverzoeken van eiser, alsmede uit zijn bezwaar- en beroepschriften blijkt, dat eiser een consequent en duidelijk onderscheid maakt tussen informatieverzoeken op grond van de Wob en door hem zo genoemde collegeverzoeken. Op de Wob-verzoeken van eiser heeft verweerder, hoewel niet tot volle tevredenheid van eiser, beslist, behoudens voor zover informatieverzoeken zijn doorgezonden naar de gemeente Ridderkerk. De (standaard) reactie, zoals onder 10.2. weergegeven, op de collegeverzoeken moeten worden aangemerkt als - informatieve - mededelingen van feitelijke aard. Deze mededelingen zijn in zoverre geen besluiten in de zin van de Awb, waartegen bezwaar en beroep openstaat. Gelet hierop zijn eisers daarop betrekking hebbende bezwaren bij de bestreden besluiten ten onrechte ongegrond in plaats van niet-ontvankelijk verklaard.