Raad van State, 07-07-2021, ECLI:NL:RVS:2021:1468, 202006932/3/A3, 202002668/2/A3 en 202000475/2/A3
Raad van State, 07-07-2021, ECLI:NL:RVS:2021:1468, 202006932/3/A3, 202002668/2/A3 en 202000475/2/A3
Gegevens
- Instantie
- Raad van State
- Datum uitspraak
- 7 juli 2021
- Datum publicatie
- 7 juli 2021
- Annotator
- ECLI
- ECLI:NL:RVS:2021:1468
- Zaaknummer
- 202006932/3/A3, 202002668/2/A3 en 202000475/2/A3
Inhoudsindicatie
Conclusie over de evenredigheidstoets door de bestuursrechter die de staatsraden advocaat-generaal Wattel en Widdershoven hebben genomen op verzoek van de voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. De conclusie gaat in op de vraag hoe indringend de bestuursrechter bestuurlijke maatregelen moet toetsen en wat daarbij de betekenis is van het evenredigheidsbeginsel. Het gaat concreet om een besluit waarbij een dwangsom wordt ingevorderd en om besluiten tot sluiting van een woning na een drugsvondst in die woning. De voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak heeft de staatsraden advocaat-generaal in februari 2021 gevraagd een algemeen kader te schetsen en daarbij een aantal aandachtspunten te betrekken, zoals de rechtsbasis van de rechterlijke toetsing aan evenredigheid (EVRM, EU-recht of nationaal recht), in welke gevallen de rechter besluiten van bestuursorganen kan toetsen aan evenredigheid en met welke omstandigheden de bestuursrechter rekening kan of moet houden.
Uitspraak
202006932/3/A3, 202002668/2/A3 en
202000475/2/A3
Datum: 7 juli 2021
Mr. R.J.G.M. Widdershoven en mr. P.J. Wattel
Conclusie in:
1. (202006932/1/A3) het hoger beroep van
de burgemeester van Waadhoeke
tegen
de uitspraak van de voorzieningenrechter van de rechtbank Noord-Nederland van 11 december 2020 in zaak nr. 20/3299, in het geding tussen:
[partij A], [partij B] en [partij C]
en
de burgemeester van Waadhoeke
2. (202002668/1/A3) het hoger beroep van
de burgemeester van Harderwijk
tegen de uitspraak van de voorzieningenrechter van de rechtbank Gelderland van 16 maart 2020 in zaak nr. 20/1242 in het geding tussen:
[partij D]
en
de burgemeester van Harderwijk
3. (202000475/1/A3) het hoger beroep van
[partij E]
en
het college van burgemeester en wethouders van Amsterdam
Inhoudsopgave
1 De feiten en het procesverloop in de eerste instanties
A. Woningsluiting in Ried - [partij A], [partij B] en [partij C] v. de Burgemeester van Waadhoeke
B. Woningsluiting in Harderwijk - [partij D] v. de burgemeester van Harderwijk
C. Dwangsominvordering bij illegale verhuur – [partij E] v. College van B en W Amsterdam
2 Het verzoek om een conclusie en diens achtergrond
3. Algemene beschouwingen over intensiteit van rechterlijke toetsing en evenredigheid
Twee soorten bestuurlijke sancties; (slechts) twee soorten toetsing
De rol van de rechter in een responsief bestuursrecht
Opbouw van de conclusie
Afbakening
4. Het evenredigheidsbeginsel in art. 3:4(2) Awb: geschiedenis en stand van zaken
Pre-Awb
Parlementaire geschiedenis van art. 3:4(2) Awb
De toepassing van art. 3:4(2) Awb door de bestuursrechter
Recente ontwikkeling in de Afdelingsrechtspraak over art. 3:4(2) Awb
Tussenstand
5 Bestraffende en niet-bestraffende bestuurlijke sancties en maatregelen
Inleiding
De last onder bestuursdwang
Het Damocles-sluitingsbevel
Andere sluitingsbevelen
De last onder dwangsom
Intrekking en terugvordering van een subsidie
Tijdelijke intrekking van een vergunning
Intrekking voorgoed van een vergunning
Conclusie
6. Helpt uitleg van de termen criminal charge en/of ‘bestraffend’ ons verder? (neen)
Inleiding en uitgangspunt
Kwalificatie van bestuurlijke sancties als ‘criminal charge’
Een criminal charge niet nodig voor full jurisdiction evenredigheidstoetsing
Slechts) nationaalrechtelijke verruiming van ‘bestraffend’? (Neen; niet aan beginnen)
Uitsmijter
7. Het evenredigheidsbeginsel in het Europese recht (en daarmee het Nederlands recht)
Inleiding
De betekenis van het Straatsburgse evenredigheidsbeginsel
Inleiding
Artikel 1 Protocol I EVRM (eigendomsrecht)
- Inmenging in een eigendomsrecht
- De fair balance tussen eigendomsaantasting en algemeen belang
Artikel 8 EVRM (recht op gezins- en privéleven)
Conclusie
Het Europese Unierecht
Inleiding
Evenredigheid als onderdeel van de EU-rechtelijke handhavings-drie-eenheid
Ad (i) De sanctie wordt voorgeschreven door het EU-recht
Ad (ii) De lidstaten kunnen zelf de sanctie op overtreding EU-regels bepalen
Ad (iii) Nationale sancties tot handhaving van EU- verkeersvrijheidsbeperkende nationale regels
Conclusie