Centrale Raad van Beroep, 09-07-2013, ECLI:NL:CRVB:2013:951, 10-6075 WWB

Betrokkenen stellen dat het college de observaties ten onrechte aan de besluitvorming ten grondslag hebben gelegd. Zij hebben hiertoe, samengevat, het volgende aangevoerd. De observaties zijn slechts gericht geweest op de aanwezigheid van de auto in de [straatnaam 1]. Uit de enkele aanwezigheid valt niet af te leiden dat betrokkenen hun hoofdverblijf in dezelfde woning hebben gehad. Niet is geconstateerd dat betrokkene 2 daadwerkelijk de hele nacht in de woning van betrokkene 1 heeft verbleven. Daarnaast is de auto door de dochter van betrokkenen aangeschaft en wordt deze door meerdere familieleden gebruikt.4.5.3. Deze stelling treft geen doel. Het kenteken van de auto staat op naam van betrokkene 2 en hoofdzakelijk is waargenomen dat hij de auto bestuurde. Voorts heeft de sociale recherche de auto regelmatig ’s avonds aangetroffen en is gezien dat de auto de volgende ochtend op dezelfde plek geparkeerd stond als de avond ervoor. Diverse keren is geconstateerd dat de auto bedekt was met een laagje condens. Dit duidt erop dat de auto de hele nacht op dezelfde plek heeft gestaan. Ook is waargenomen dat betrokkene 2 ’s ochtends het huis verliet om zijn zoontje naar school te brengen. Betrokkene 2 is daarnaast slechts twee maal gezien in de omgeving van de adressen waar hij stond ingeschreven en volgens eigen zeggen heeft gewoond. De bevindingen uit de waarnemingen en observaties vormen dan ook een sterke aanwijzing dat betrokkene 2 vanaf 7 mei 2009 zijn hoofdverblijf had in de woning van betrokkene 1.

Op 22 september 2009 is een aantal bewoners uit de [straatnaam 1] als getuigen gehoord. Getuige [B. 1], wonende aan de [straatnaam 1] 37, heeft verklaard dat op het adres van betrokkene 1 Turkse mensen wonen, een groot gezin bestaande uit in ieder geval een man en vrouw en vier kinderen. Hij heeft verklaard betrokkene 2 regelmatig in de straat te zien en hem wel eens te spreken. Hij heeft betrokkene 2 van een foto herkend. Getuige [B. 2], wonende op het adres [straatnaam 1] [nr.], heeft verklaard dat op het adres van betrokkene 1 een man woont, Turkse mensen, met zijn vrouw en dochter, dat betrokkene 2 in een blauwe Citroën rijdt en dat zij hem regelmatig met zijn auto weg ziet gaan. Ook ziet zij hem vaak op straat heen en weer lopen. Getuige[F.], wonende, [adres 1], heeft verklaard dat zij vanaf april 2009 in de [straatnaam 1] woont en dat boven haar Turkse mensen wonen. Haar zoontje speelt met het zoontje van betrokkenen. Zij heeft zich aan betrokkenen voorgesteld en toen waren betrokkene 1 en betrokkene 2 aanwezig. Zij ziet betrokkene 2 dagelijks.

De in 4.7.1 genoemde verklaringen bieden, anders dan het college stelt, geen steun voor de conclusie dat ook voor 7 mei 2009 sprake was van gezamenlijk hoofdverblijf in de woning van betrokkene 1. De verklaringen hebben voornamelijk betrekking op de periode voorafgaand aan 22 september 2009, de datum waarop ze zijn afgelegd, en bieden onvoldoende grondslag om het gezamenlijk hoofdverblijf voor 7 mei 2009 aan te nemen. Getuige [B. 1] heeft weliswaar verklaard dat betrokkenen en hun kinderen al acht of negen jaar op het adres van betrokkene 1 wonen, maar deze verklaring vindt geen bevestiging in de verklaring van de overige bewoners. Getuige[F.] woont er pas vanaf april 2009. Aan de verklaringen van de overige bewoners uit de [straatnaam 1], anders dan de onder 4.7.1 genoemde, hecht de Raad weinig betekenis, nu deze te summier en onvoldoende concreet zijn om daaruit conclusies over het hoofdverblijf van betrokkene 2 te kunnen trekken.

De rechtbank heeft in de aangevallen uitspraak 2 de beroepen weliswaar gegrond verklaard en de bestreden besluiten 2 en 3 vernietigd, maar de zaak niet finaal beslecht omdat zij het niet uitgesloten achtte dat het college op grond van de voorhanden onderzoeksinformatie tot de conclusie zou komen dat wel voldoende feiten aanwezig zijn om een start van de gezamenlijke huishouding te baseren op een latere datum dan 1 juni 2004. Dit vergde volgens de rechtbank nader onderzoek door het college.

Zoals de Raad eerder heeft overwogen (CRvB 3 november 2010, LJN BO3646 en CRvB 16 april 2013, LJN BZ7385) behoort de bestuursrechter bij een (te verwachten) vernietiging van een besluit op kenbare wijze de mogelijkheden tot definitieve beslechting van het geschil te onderzoeken. Dit houdt in dat de bestuursrechter eerst dient na te gaan of de rechtsgevolgen van een te vernietigen besluit in stand kunnen worden gelaten dan wel of hij zelf in de zaak kan voorzien. Ligt één van deze mogelijkheden niet binnen bereik dan dient de bestuursrechter na te gaan of een formele dan wel informele bestuurlijke lus een reële mogelijkheid is.

Door de bestreden besluiten 2 en 3 te vernietigen en het college de opdracht te geven om te onderzoeken of op grond van de voorhanden onderzoeksgegevens een latere intrekkingdatum dan 1 juni 2004 mogelijk is, heeft de rechtbank de mogelijkheden tot definitieve beslechting van het geschil onvoldoende onderzocht. De Raad zal bezien of hij tot een finale geschillenbeslechting kan komen.

Uit 4.9 volgt dat het college bevoegd was om met toepassing van artikel 54, derde lid, aanhef en onder a, van de WWB de bijstand van betrokkene 1 vanaf 7 mei 2009 in te trekken, terwijl geen grond bestaat voor het oordeel dat het college niet in redelijkheid van deze bevoegdheid gebruik heeft kunnen maken. Hiermee is tevens gegeven dat het college op grond van de artikelen 58, eerste lid, aanhef en onder a, en 59 van de WWB bevoegd was vanaf 7 mei 2009 de gemaakte kosten van bijstand van betrokkenen (mede) terug te vorderen. Hetgeen betrokkenen in dit verband hebben aangevoerd over de ernstige psychische en lichamelijke gesteldheid van betrokkene 1 vormt op zichzelf geen grond voor het oordeel dat het college van (mede)terugvordering had behoren af te zien.

De Raad zal omwille van de duidelijkheid, de aangevallen uitspraak 2 in zijn geheel vernietigen, behoudens de beslissingen over proceskosten en griffierecht. Doende wat de rechtbank zou behoren te doen zal de Raad het beroep tegen de besluiten 2 en 3 gegrond verklaren en het bestreden besluit 2 vernietigen voor zover het ziet op de intrekking van bijstand van betrokkene 1 over de periode van 1 juni 2004 tot en met 6 mei 2009. Omdat een besluit tot (mede)terugvordering ondeelbaar is zullen de bestreden besluiten 2 en 3, voor zover zij de (mede)terugvordering betreffen, in zijn geheel worden vernietigd. De Raad zal voorts met toepassing van artikel 8:72, vierde lid, aanhef en onder c, van de Algemene wet bestuursrech, het besluit van 14 september 2010 ten aanzien van betrokkene 1 herroepen voor zover daarbij de bijstand van betrokkene 1 is ingetrokken over de periode van 1 juni 2004 tot en met 6 mei 2009. Dit betekent dat het college een nieuwe berekening van het terug te vorderen bedrag zal moeten maken over de periode van 7 mei 2009 tot en met 31 augustus 2009. De Raad heeft onvoldoende financiële gegevens om voor de periode van terugvordering van 7 mei 2009 tot en met 31 augustus 2009 zelf in de zaak te voorzien. Nu het nog slechts gaat om een financiële uitwerking, die naar verwachting geen discussie zal opleveren en de toepassing van de zogeheten bestuurlijke lus zich bovendien niet verdraagt met het rechtsmiddel van het beroep in cassatie dat openstaat tegen de toepassing door de Raad van bepalingen over het begrip gezamenlijke huishouding, zal op dit punt een opdracht worden gegeven tot het nemen van een nieuw besluit.