Centrale Raad van Beroep, 25-11-2016, ECLI:NL:CRVB:2016:4799, 14/2850 WAO

Op grond van artikel 80, eerste lid, van de WAO moet een verzekerde, die een aanvraag voor een uitkering heeft ingediend of recht heeft op een uitkering op grond van deze wet, op verzoek of uit eigen beweging zo spoedig mogelijk alle informatie verstrekken, waarvan het hem redelijkerwijs duidelijk moet zijn dat die van invloed kan zijn op het recht op uitkering, de hoogte of de betaling daarvan.

b. het niet of niet behoorlijk nakomen van een verplichting op grond van artikel 25, 26 of 80 heeft geleid tot het ten onrechte of tot een te hoog bedrag verlenen van uitkering;

c. anderszins de uitkering ten onrechte of tot een te hoog bedrag is verleend;

d. het niet of niet behoorlijk nakomen van een verplichting op grond van artikel 25, 28 of 80 ertoe leidt dat niet kan worden vastgesteld of nog recht op uitkering bestaat. Op grond van het tweede lid kan het Uwv geheel of gedeeltelijk van herziening of intrekking afzien indien daarvoor dringende redenen aanwezig zijn.

Volgens vaste rechtspraak (bijvoorbeeld ECLI:NL:CRVB:2015:2844) is intrekking of herziening van een arbeidsongeschiktheidsuitkering met terugwerkende kracht in het algemeen in strijd met het rechtszekerheidsbeginsel. In uitzonderingsgevallen is van strijd met dat beginsel geen sprake. Hierbij kan onder meer gedacht worden aan gevallen waarin het toekennen en/of ongewijzigd voortzetten van de uitkering mede het gevolg is geweest van onjuiste of onvolledige informatieverstrekking door de betrokkene, terwijl de uitvoeringsinstelling een andere (minder gunstige) beslissing zou hebben genomen indien zij destijds wel de juiste feiten had gekend.

Artikel 3 van de Beleidsregels bepaalt tot en met welke dag intrekking of herziening van uitkering met terugwerkende kracht plaatsvindt indien door toedoen van de verzekerde (als gevolg van het niet nakomen van een inlichtingenverplichting of een medewerkingsverplichting) ten onrechte of tot een te hoog bedrag uitkering is verstrekt dan wel het recht op uitkering niet kan worden vastgesteld. Voorts is geregeld tot en met welke dag intrekking of herziening plaatsvindt voor de situatie dat geen sprake is van toedoen of van een niet-nakoming van een verplichting maar deze verplichting de verzekerde redelijkerwijs duidelijk was of duidelijk kon zijn en bij samenloop van een of meer eerdergenoemde situaties.

Bij een belastend besluit tot intrekking of herziening met terugwerkende kracht en tot terugvordering van wat aan uitkering is betaald, rust op het Uwv de verplichting om niet alleen de feiten te stellen waarop hij het betreden besluit doet steunen, maar ook – in geval van betwisting – die feiten aannemelijk te maken (zie ook ECLI:NL:CRVB:2015:1295).

Aan de in 1.1 genoemde besluiten waarbij appellant WAO-uitkering is toegekend en ongewijzigd is voortgezet, liggen rapporten van verzekeringsartsen ten grondslag van onder andere 25 maart 2004 en van 3 februari 2005. In deze rapporten is onder meer vermeld dat appellant op het spreekuur geen directe vragen beantwoordt, het woord voornamelijk laat doen door zijn begeleider en dat appellant theatraal overkomt en dat de verzekeringsartsen informatie van de behandelend sector willen opvragen. De verzekeringsartsen hebben bij hun onderzoek vervolgens informatie betrokken van psychiater S. Gulsacan van 6 juli 2004 en van psychiater F. Kaya van 18 maart 2005.

Aan bestreden besluit 1 heeft het Uwv een expertiserapport van psychiater Notten en een aantal rapporten van verzekeringsartsen ten grondslag gelegd. Mede op basis van het door deze psychiater uitgebrachte expertiserapport van 23 april 2012 heeft de verzekeringsarts in zijn rapport van 15 juni 2012 overwogen dat appellant door niet te reageren op aanspreken en het woord te laten doen door een begeleider, de verzekeringsartsen destijds een onjuiste en onvolledige voorstelling van zaken heeft gegeven. Deze voorstelling van zaken werd volgens deze verzekeringsarts versterkt door de informatie van Gulsacan en Kaya. De verzekeringsarts bezwaar en beroep is van mening dat uit het expertiserapport van Notten volgt dat appellant zich presenteerde met klachten die niet als reëel kunnen worden geduid en die in het verleden ook niet zo geweest zullen zijn. Er is volgens deze verzekeringsarts geen grond om per 21 mei 2004 beperkingen te veronderstellen, omdat, zoals uit de expertise blijkt, verzekerde opzettelijk een onjuist beeld heeft geschetst, is dit hem aan te rekenen.

Op basis van deze bevindingen van psychiater Notten is niet onmiskenbaar komen vast te staan dat appellant in het verleden bij de verzekeringsartsen opzettelijk en met het oog op het verkrijgen van een WAO-uitkering een onjuist beeld heeft geschetst van zijn beperkingen. Het rapport zegt weliswaar dat appellant de huidige klachten heeft geaggraveerd, maar psychiater Notten zegt over het verleden niets meer dan dat er een behoorlijke discrepantie is tussen zijn inschatting van het psychische toestandsbeeld en het beeld dat appellant destijds presenteerde. Dit betreft weliswaar een visie op het ziektebeeld van appellant, maar niet de vraag of destijds sprake is geweest van doelbewuste misleiding door appellant van de artsen van het Uwv. Dat appellant tijdens het onderzoek feiten onjuist zou hebben weergegeven, heeft de psychiater gebaseerd op het enkele feit dat de zoon van appellant hem naar de psychiater heeft gebracht terwijl appellant heeft verklaard geen contact te hebben met zijn kinderen. Dit enkele feit is echter onvoldoende voor een dergelijke conclusie van de psychiater en ziet bovendien niet op misleiding van de artsen van het Uwv in het verleden. Uit het rapport van de door de rechtbank ingeschakelde psychiater De Mooij volgt evenmin dat appellant met opzet, te weten met het doel een WAO-uitkering te verkrijgen naar de mate van volledige arbeidsongeschiktheid, zich tijdens de onderzoeken bij de verzekeringsartsen van het Uwv anders heeft voorgedaan dan op grond van zijn medische toestand op dat moment in de rede lag. De conclusie van de verzekeringsarts bezwaar en beroep kan dus niet gebaseerd worden op de rapporten van de psychiaters. Gezien het geschetste juridisch kader betekent dit dat de gegeven onderbouwing onvoldoende is voor een herziening met terugwerkende kracht.

Dit betekent dat het hoger beroep slaagt. De aangevallen uitspraak zal worden vernietigd. Doende wat de rechtbank zou behoren te doen, zal het beroep gegrond worden verklaard en bestreden besluit 1 worden vernietigd. Ter finale beslechting van het geschil zal de Raad het besluit van 6 juli 2012 herroepen en bepalen dat deze uitspraak in de plaats treedt van het vernietigde besluit.

Ter voorlichting van appellant wordt overwogen dat het aan het Uwv is om te beoordelen of, nu intrekking van de WAO- uitkering met terugwerkende kracht geen grond is, er reden is de uitkering met toepassing van artikel 4 van de Beleidsregels met ingang van een latere datum in te trekken.

Nu het hoger beroep tegen aangevallen uitspraak 1 slaagt, slaagt ook het hoger beroep tegen aangevallen uitspraak 2, aangezien uit het voorgaande reeds volgt dat het Uwv ten onrechte heeft bepaald dat appellant in de jaren 2009, 2010 en 2011 geen recht had op een tegemoetkoming op grond van de Wtcg.

Dit betekent dat aangevallen uitspraak 2 voor vernietiging in aanmerking komt. Doende wat de rechtbank zou behoren te doen, zal het beroep gegrond worden verklaard en bestreden besluit 2 worden vernietigd. Ter finale beslechting van het geschil zal de Raad het besluit van 1 juli 2013 herroepen en bepalen dat deze uitspraak in de plaats treedt van het vernietigde besluit.