Centrale Raad van Beroep, 13-12-2016, ECLI:NL:CRVB:2016:4847, 16/2005 WWB

1.1.

1.2.

Onder verwijzing naar de onderzoeksresultaten van de sociale recherche heeft het college bij besluit van 12 december 2014 de aanvraag afgewezen op de grond dat appellante geen duidelijkheid heeft verschaft over haar woon- en leefsituatie.

1.3.

De Centrale Bezwaarschriften- en Klachtencommissie van de gemeente Kerkrade (bezwaarschriftencommissie) heeft geadviseerd het door appellante tegen het besluit van 12 december 2014 gemaakte bezwaar gegrond te verklaren, dit besluit te herroepen en aan appellante alsnog met ingang van 16 september 2014 bijstand te verlenen. De bezwaarschriftencommissie heeft aan dit advies het volgende ten grondslag gelegd. De uit artikel 11 van de WWB voortvloeiende aantoonplicht van appellante gaat niet zo ver dat appellante zelf op objectieve en controleerbare wijze moet aantonen dat zij en W niet samenwonen. Daar waar het college vermoedt dat appellante en W samenwonen, ligt het op de weg van het college om aannemelijk te maken dat appellante - in strijd met de door haar verstrekte gegevens - wel samenwoont met W. Uit de waarnemingen en het onaangekondigde huisbezoek is geen bewijs naar voren gekomen voor samenwoning tussen appellante en W.

1.4.

Bij besluit van 25 juni 2015 (bestreden besluit), heeft het college, in afwijking van het advies van de bezwaarschriftencommissie, het bezwaar tegen het besluit van 12 december 2014 ongegrond verklaard. Het college heeft aan het bestreden besluit ten grondslag gelegd dat appellante onvoldoende dan wel geen informatie heeft verschaft waaruit (achteraf) blijkt wanneer en hoe lang haar ex-partner W in haar woning verblijft. Het is onduidelijk of W zijn hoofdverblijf bij appellante heeft. Daardoor kan het recht op bijstand van appellante niet worden vastgesteld. Vanwege deze onduidelijkheid is niet vast te stellen of appellante als zelfstandig subject van bijstand moet worden beschouwd. Appellante dient duidelijkheid te verschaffen over haar woon- en leefsituatie, waarna het college deze informatie dient te verifiëren. Als gevolg van het gebrek aan verifieerbare gegevens over de woon- en leefsituatie van appellante is het voor het college niet mogelijk om vast te stellen of en, zo ja, in hoeverre appellante in bijstandsbehoevende omstandigheden verkeert. Het college wijst er ten overvloede op dat het erop lijkt dat W hoofdverblijf bij appellante heeft.

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank het beroep tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard.

3. In hoger beroep heeft appellante zich op hierna te bespreken gronden tegen de aangevallen uitspraak gekeerd.

4. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

4.1.

De te beoordelen periode loopt van 16 september 2014, de datum van de aanvraag, tot en met 12 december 2014, de datum van het besluit op de aanvraag.

4.2.

Het gaat in dit geding om een besluit tot afwijzing van een aanvraag om bijstand. Een aanvrager moet in het algemeen de feiten en omstandigheden aannemelijk maken die nopen tot inwilliging van die aanvraag. In dat kader dient de aanvrager de nodige duidelijkheid te verschaffen en volledige openheid van zaken te geven. Vervolgens is het aan het bijstandverlenend orgaan om in het kader van de onderzoeksplicht deze inlichtingen op juistheid en volledigheid te controleren. Indien de betrokkene niet aan de wettelijke inlichtingen- of medewerkingsverplichting voldoet, is dit een grond voor weigering van de bijstand indien als gevolg daarvan het recht op bijstand niet kan worden vastgesteld.

4.3.

Appellante heeft, samengevat, aangevoerd dat de rechtbank ten onrechte heeft geoordeeld dat het college mocht oordelen dat de woon- en leefsituatie van appellante onduidelijk was en bijgevolg het recht op bijstand niet kon worden vastgesteld. Zij betwist dat het zwaartepunt van het persoonlijk leven van W ten tijde van belang in haar woning was gelegen en dat zij met W een gezamenlijke huishouding voerde. Appellante heeft ter zitting van de Raad, evenals in beroep, betoogd dat de zogeheten ‘uitwijkjurisprudentie’ van de Raad in haar geval van toepassing is.

4.4.

Uit de relatie van appellante en W zijn twee kinderen geboren. Gelet op het bepaalde in artikel 3, vierde lid en onder b, van de WWB betekent dit dat indien appellante en W hun hoofdverblijf in dezelfde woning hebben, sprake is van een gezamenlijke huishouding.

4.5.

Tussen partijen is niet in geschil dat de beschikbare onderzoeksgegevens geen toereikende feitelijke grondslag bieden voor de conclusie dat W in de te beoordelen periode zijn hoofdverblijf had op het woonadres. Uit het bestreden besluit blijkt dat het college het vermoeden had dat W in de hier te beoordelen periode zijn hoofdverblijf op het woonadres van appellante had, maar op basis van de beschikbare gegevens niet kon vaststellen dat dit vermoeden juist was.

4.6.

Zoals de Raad eerder heeft overwogen (uitspraken van 25 januari 2013, ECLI:NL:CRVB:2013:BZ0243, van 16 augustus 2011, ECLI:NL:CRVB:2011:BR5110 en van 31 mei 2011, ECLI:NL:CRVB:2011:BQ7881) is het in een geval als dat van appellante, waarin het college twijfels heeft over de woonsituatie, maar op basis van de beschikbare gegevens niet kan vaststellen dat sprake is van een gezamenlijke huishouding, niet aanvaardbaar dat het college ‘uitwijkt’ naar de grond, dat als gevolg van het niet of onvoldoende verstekken van inlichtingen over de woon- en leefsituatie, het recht op bijstand niet kan worden vastgesteld.

4.7.

4.8.

Gelet op 4.5 tot en met 4.7 slaagt het beroep van appellante op de uitwijkjurisprudentie. Het college heeft immers twijfels over de woon- en leefsituatie van appellante, maar kan op basis van de beschikbare gegevens niet vaststellen dat sprake is van een gezamenlijke huishouding tussen haar en W en concludeert vervolgens ten onrechte dat als gevolg van het niet of onvoldoende verstrekken van inlichtingen over de woon- en leefsituatie, het recht op bijstand niet kan worden vastgesteld. Hieruit volgt dat het bestreden besluit niet zorgvuldig is voorbereid en niet berust op een deugdelijke (feitelijke) grondslag. De rechtbank heeft dit niet onderkend. De aangevallen uitspraak moet daarom worden vernietigd. Doende wat de rechtbank zou behoren te doen, zal de Raad het beroep gegrond verklaren en het bestreden besluit vernietigen wegens strijd met de artikelen 3:2 en 7:12, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Aansluitend dient te worden bezien welk vervolg aan deze uitkomst moet worden gegeven. Het is niet mogelijk om de rechtsgevolgen van het te vernietigen bestreden besluit in stand te laten of zelf in de zaak te voorzien. Ter zitting heeft het college desgevraagd meegedeeld dat als het bestreden besluit wordt vernietigd, nader onderzoek zal moeten worden gedaan naar het recht op bijstand van appellante vanaf 16 september 2014. Gelet daarop ziet de Raad af van toepassing van artikel 8:51a van de Awb (de zogeheten bestuurlijke lus). Het college zal worden opdragen een nieuwe beslissing te nemen op het bezwaar van appellante tegen het besluit van 12 december 2014, met inachtneming van deze uitspraak.

4.9.

Met het oog op een voortvarende afdoening van het geschil bestaat aanleiding om met toepassing van artikel 8:113, tweede lid, van de Awb te bepalen dat tegen de door het college te nemen nieuwe beslissing op bezwaar slechts bij de Raad beroep kan worden ingesteld.