Centrale Raad van Beroep, 13-12-2016, ECLI:NL:CRVB:2016:5004, 15/2137 WWB

1.1.

Appellant ontving sinds 28 juni 2013 bijstand ingevolge de Wet werk en bijstand (WWB) naar de norm voor een alleenstaande.

1.2.

1.3.

Bij brief van 14 februari 2014 heeft het college appellant uitgenodigd voor een gesprek op 24 februari 2014. Hierbij heeft het college appellant gevraagd om gegevens mee te nemen, waaronder afschriften van alle bankrekeningen over de periode van 5 juli 2013 tot 14 februari 2014. Appellant is op 24 februari 2014 niet verschenen en heeft de gevraagde gegevens niet overgelegd.

1.4.

Bij besluit van 25 februari 2014, na bezwaar gehandhaafd bij besluit van 27 juni 2014 (bestreden besluit 1), heeft het college met toepassing van artikel 54, eerste lid, van de WWB het recht op bijstand van appellant met ingang van 24 februari 2014 opgeschort op de grond dat appellant niet op het gesprek is verschenen, geen contact met het college heeft opgenomen en de gevraagde gegevens niet heeft verstrekt. Het college heeft appellant opnieuw uitgenodigd, nu voor een gesprek op 12 maart 2014. Hierbij heeft het college appellant gevraagd de eerder door het college bij brief van 14 februari 2014 gevraagde gegevens te verstrekken. Tevens heeft het college medegedeeld dat hij de bijstand intrekt indien appellant het verzuim niet binnen de hersteltermijn herstelt.

1.5.

Op 12 maart 2014 hebben de toezichthouders appellant verhoord. Appellant heeft - onder meer - verklaard dat hij regelmatig op het werk van [S.] (S) is. Hij geeft hem dan wel eens wat advies omdat hij 20 jaar in het vak zit. Hij geeft [S.] alleen advies en tips. Dat doet hij regelmatig. Nadat appellant was voorgehouden dat de medewerkers hem hebben zien timmeren aan de kozijnen heeft appellant verklaard dat hij misschien inderdaad ook wel eens wat heeft geholpen. De dag voor het verhoor had hij wat rotzooi opgeruimd en weggebracht. Dat was bouwafval van het restaurant bij het PSV stadion. Hij heeft daar bij het restaurant ook wel eens wat geschilderd, maar hij krijgt daar niet voor betaald. Hij helpt S op vriendschappelijke basis op zijn werkplek. S heeft zijn waterrekening betaald en daarnaast mag appellant zijn auto lenen.

1.6.

1.7.

1.8.

Bij besluit van 10 oktober 2014, na bezwaar gehandhaafd bij besluit van 20 mei 2015 (bestreden besluit 3), heeft het college appellant een boete opgelegd van € 2.268,30 op de grond dat appellant zich niet heeft gehouden aan de op hem rustende inlichtingenverplichting. Daarbij is opgemerkt dat de boete gelijk is aan 100% van het benadelingsbedrag.

3.1.

Appellant heeft zich in hoger beroep op de hierna te bespreken gronden tegen de aangevallen uitspraken gekeerd, aangevallen uitspraak 3 voor zover de rechtbank de boete heeft vastgesteld op een bedrag van € 2.260,-.

3.2.

4.1.

Ingevolge artikel 54, eerste lid, van de WWB heeft het bijstandverlenend orgaan de bevoegdheid tot opschorting van het recht op bijstand indien de betrokkene de voor de verlening van bijstand van belang zijnde gegevens of de gevorderde bewijsstukken niet, niet tijdig of onvolledig heeft verstrekt en hem dit te verwijten valt, of indien de betrokkene anderszins onvoldoende medewerking verleent.

4.2.

Niet in geschil is dat de gevraagde bankafschriften van belang zijn voor het vaststellen van het recht op bijstand. Evenmin is in geschil dat appellant niet is verschenen op het gesprek van 24 februari 2014 en de gevraagde gegevens niet binnen de geboden termijn heeft verstrekt. Tussen partijen is in geschil of appellant hiervan een verwijt kan worden gemaakt. Appellant heeft daartoe aangevoerd dat hij de brief van 14 februari 2014 nooit heeft ontvangen en deze brief niet aangetekend aan hem is verzonden, zodat hem niet kan worden verweten dat hij niet is verschenen op het gesprek van 24 februari 2014 en de gevraagde gegevens niet binnen de gestelde termijn heeft overgelegd.

4.3.

Deze beroepsgrond slaagt niet, reeds omdat de stelling dat hij de brief van 14 februari 2014 nooit heeft ontvangen niet strookt met de verklaringen van appellant op 12 maart 2014, ter zitting van de rechtbank en ter zitting van de Raad, die erop neerkomen dat appellant de brief van 14 februari 2014 wel heeft ontvangen maar dat hij de enveloppe pas later heeft geopend omdat de brief zoek was geraakt. De omstandigheid dat appellant de enveloppe pas later heeft geopend en daardoor te laat op de hoogte was van de oproep voor het gesprek komt voor risico van appellant.

4.4.

Uit 4.1 tot en met 4.3 volgt dat het hoger beroep niet slaagt, zodat aangevallen uitspraak 1 moet worden bevestigd.

4.5.

4.6.

Niet in geschil is dat de broer van appellant in deze periode appellant financieel heeft ondersteund door de huur van appellant te betalen. Verder staat vast dat appellant van deze betalingen geen mededeling heeft gedaan aan het college.

4.7.

Ingevolge artikel 18, eerste lid, van de WWB stemt het college de bijstand en de daaraan verbonden verplichtingen af op de omstandigheden, de mogelijkheden en de middelen van de belanghebbende. Deze bepaling geeft inhoud aan één van de uitgangspunten van de WWB, te weten dat de bijstand wordt afgestemd op de feitelijke behoeften in het individuele geval. Volgens vaste rechtspraak is voor een dergelijke afstemming in de vorm van een verlaging slechts plaats in zeer bijzondere situaties (zie bijvoorbeeld de uitspraak van 11 september 2012, ECLI:NL:CRVB:2012:BX8450). Dit geldt ook voor een individuele afstemming in de vorm van een verhoging van de bijstand.

4.8.

Een dergelijke bijzondere situatie kan hier worden aangenomen. Niet in geschil is dat de broer van appellant in de periode van 28 juni 2013 tot en met 5 januari 2014 de huur ten behoeve van de woning waarin appellant woonde rechtstreeks heeft betaald aan de verhuurder. Met de door zijn broer gedane betalingen werd volledig voorzien in bepaalde kosten die behoren tot de algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan van appellant. Doordat appellant deze kosten niet meer zelf behoefde te voldoen uit de bijstandsnorm leverde hem dit een substantiële besparing op. Afstemming op de omstandigheden van appellant was daarom aangewezen in die zin dat geen algemene bijstand behoefde te worden verleend in de specifieke kosten waarin door de broer is voorzien. Door in overeenstemming met de Verordening de gemeentelijke toeslag van 20% te verlagen met 18% heeft een juiste afstemming van bijstand plaatsgevonden, nu appellant in de periode in geding geen woonkosten had (vergelijk de uitspraak van 4 maart 2014, ECLI:NL:CRVB:2014:705). Het standpunt van appellant dat hij met de bijstand niet in de noodzakelijke kosten van het bestaan kon voorzien en dat zijn broer ook daarom de huur is gaan betalen, betekent niet dat het college de bijstand niet op deze wijze mocht afstemmen. De bijstandsnorm wordt immers in beginsel geacht toereikend te zijn om in de algemene noodzakelijke kosten van het bestaan te voorzien. Appellant heeft het college eerder niet verzocht om de bijstandsnorm in zijn geval om die reden te verhogen op grond van artikel 18, eerste lid, van de WWB. Voorts is de enkele omstandigheid dat appellant niet kan rondkomen van de aan hem toegekende bijstand onvoldoende voor een verhoging van de norm.

4.9.

Uit 4.6 tot en met 4.8 volgt dat appellant de op hem rustende inlichtingenverplichting heeft geschonden door geen melding te maken van de betalingen van zijn broer. Het college heeft de bijstand van appellant over de periode van 28 juni 2013 tot en met 5 januari 2014 terecht herzien.

4.10.

Het college heeft de intrekking niet beperkt tot een bepaalde periode. In een dergelijk geval bestrijkt de beoordeling door de bestuursrechter de periode vanaf de datum met ingang waarvan de bijstand is ingetrokken tot en met de datum van het intrekkingsbesluit. Dat betekent dat hier ter beoordeling voorligt de periode van 6 januari 2014 tot en met 30 april 2014.

4.11.

Appellant heeft aangevoerd dat hij geen op geld waardeerbare werkzaamheden heeft verricht en daarom de op hem rustende inlichtingenverplichting niet heeft geschonden.

4.12.

Deze beroepsgrond slaagt niet. Niet in geschil is dat appellant vanaf 6 januari 2014 regelmatig aanwezig is geweest in het pand. De aanwezigheid tijdens reguliere arbeidsuren op een bestaande werkplek rechtvaardigt de vooronderstelling dat de betreffende persoon ook daadwerkelijk op geld waardeerbare arbeid verricht. Vergelijk de uitspraak van 4 mei 2010, ECLI:NL:CRVB:2010:BM4269. Appellant heeft het tegendeel niet aannemelijk gemaakt. De enkele stelling dat appellant medisch niet in staat zou zijn werkzaamheden te kunnen verrichten, is hiertoe ontoereikend. Deze stelling strookt namelijk niet met zijn eigen verklaringen. Uit de verklaringen van appellant tegenover de toezichthouders op 12 maart 2014, zoals neergelegd in het op ambtseed, onderscheidenlijk ambtsbelofte opgestelde rapport van verhoor, blijkt immers dat appellant niet alleen regelmatig aanwezig is geweest in het pand maar daar ook werkzaamheden heeft verricht. Daarbij heeft appellant ook verklaard over de aard van de door hem verrichte werkzaamheden, te weten het geven van advies, het schilderen, het timmeren en het wegbrengen van bouwafval. Geen aanleiding wordt gezien om appellant niet te houden aan zijn tegenover de toezichthouders afgelegde verklaring, die hij na voorlezing per pagina heeft ondertekend. Daarbij komt dat ook door de medewerkers is waargenomen dat appellant werkzaamheden heeft verricht. Ten slotte heeft S in een door appellant overgelegde brief van 19 maart 2014 ook verklaard dat appellant hem af en toe advies gaf betreffende de bouw.

4.13.

Gelet op de aard en het terugkerende karakter van de door appellant verrichte werkzaamheden is sprake van op geld waardeerbare werkzaamheden. Volgens vaste rechtspraak (uitspraak van 8 mei 2012, ECLI:NL:CRVB:2012:BW5646) is het verrichten van op geld waardeerbare activiteiten een omstandigheid die voor het recht op bijstand van belang kan zijn, ongeacht de intentie waarmee die werkzaamheden worden verricht en ongeacht of uit die werkzaamheden daadwerkelijk inkomsten worden genoten. Van betekenis is in dit verband dat voor de verlening van bijstand, gelet op het bepaalde in artikel 31, eerste lid, in verbinding met artikel 32, eerste lid, van de WWB, niet alleen van belang is het inkomen waarover de betrokkene daadwerkelijk beschikt, maar ook het inkomen waarover hij redelijkerwijs kan beschikken. Door geen melding te maken van deze op geld waardeerbare werkzaamheden heeft appellant de op hem rustende wettelijke inlichtingenverplichting geschonden.

4.14.

Tegen de terugvordering heeft appellant geen zelfstandige beroepsgronden aangevoerd, zodat de terugvordering geen bespreking behoeft.

4.15.

Uit 4.5 tot en met 4.14 volgt dat het hoger beroep niet slaagt, zodat aangevallen uitspraak 2 moet worden bevestigd.

4.16.

Het nader besluit wordt, gelet op de artikelen 6:19 en 6:24 van de Algemene wet bestuursrecht, mede in de beoordeling betrokken.

4.17.

Aangezien het college bestreden besluit 3 bij het nader besluit heeft ingetrokken en de boete heeft verlaagd, dient aangevallen uitspraak 3 reeds om die reden te worden vernietigd.

4.18.

Ter beantwoording van de vraag of het nader besluit in rechte in stand kan blijven overweegt de Raad het volgende.

4.19.

Voor een weergave van de relevante wetgeving en uitgangspunten bij de beoordeling van de evenredigheid van een bestuurlijke boete wordt verwezen naar de overwegingen 5.1 tot en met 5.11 van de uitspraak van 11 januari 2016, ECLI:NL:CRVB:2016:12.

4.20.

Uit 4.9 en 4.13 volgt dat het college heeft aangetoond dat appellant de op hem rustende inlichtingenverplichting heeft geschonden door geen melding te maken van de huurbetalingen van zijn broer en van de door hem verrichte op geld waardeerbare werkzaamheden. Niet in geschil is immers dat de broer van appellant de huur voor appellant heeft betaald. Verder blijkt uit de in 1.2 genoemde waarnemingen dat appellant op geld waardeerbare werkzaamheden heeft verricht. Appellant heeft ook zelf verklaard dat hij werkzaamheden voor S heeft verricht.

4.21.

Van het niet nakomen van de inlichtingenverplichting kan appellant een verwijt worden gemaakt. Daarmee staat de verwijtbaarheid van de schending van de inlichtingenverplichting vast.

4.22.