Centrale Raad van Beroep, 02-03-2016, ECLI:NL:CRVB:2016:707, 14/3258 WW

1.1.

1.2.

1.3.

Appellanten hebben bij het Uwv aanvragen ingediend om overname van betalingsverplichtingen op grond van hoofdstuk IV van de Werkloosheidswet (WW) en daarnaast reguliere WW-uitkeringen aangevraagd.

1.4.

Bij besluit van 10 december 2013 heeft het Uwv geweigerd appellante in aanmerking te brengen voor een uitkering op grond van hoofdstuk IV van de WW.

1.5.

Bij besluit van 11 december 2013 heeft het Uwv geweigerd appellant in aanmerking te brengen voor een uitkering op grond van hoofdstuk IV van de WW.

1.6.

1.7.

1.8.

Bij besluit van 18 februari 2014 (bestreden besluit 1) heeft het Uwv de bezwaren van appellante tegen de besluiten van 10 december 2013 en 31 december 2013 ongegrond verklaard.

1.9.

Bij een tweede besluit van 18 februari 2014 (bestreden besluit 2) heeft het Uwv de bezwaren van appellant tegen de besluiten van 11 december 2013 en 24 december 2013 ongegrond verklaard.

1.10.

Het Uwv heeft aan zijn besluiten, kort gezegd, ten grondslag gelegd dat de arbeidsverhoudingen van appellanten in overwegende mate werden beheerst door de familieverhouding, dat in verband met het ontbreken van werkgeversgezag geen sprake was van een privaatrechtelijke dienstbetrekking en dat appellanten daarom niet als werknemer verzekerd waren voor de WW.

1.11.

Appellanten hebben beroep ingesteld tegen de besluiten van 18 februari 2014.

3.1.

Appellanten hebben in hoger beroep aangevoerd dat wel sprake was van een gezagsverhouding en dat hun situatie niet afweek van die van werknemers zonder familierelatie. Er was volgens hen maar één persoon die bepaalde wat er gebeurde bij [BV] en dat was [naam] Hij deed de inkoop en bepaalde de verkoopprijzen, regelde de financiering en fiatteerde de betalingen. Appellanten hadden geen zeggenschap, noch financieel, noch over de bedrijfsvoering en zij hadden ook geen aandeel in het bedrijf. Appellanten hebben hiertoe verwezen naar een door hen overgelegde verklaring van [naam] Voorts hebben appellanten gewezen op de uitspraak van de Raad van 14 oktober 2015, ECLI:NL:CRVB:2015:3634, waaruit zij afleiden dat op basis van de omstandigheden van het geval moet worden beoordeeld of sprake is van een gezagsverhouding, ook bij een familierelatie tussen ouder en kind. Volgens appellanten volgt uit een dergelijke beoordeling dat in hun situatie sprake was van een gezagsverhouding.

3.2.

Het Uwv heeft in hoger beroep bevestiging van de aangevallen uitspraak bepleit. Ter zitting heeft het Uwv te kennen gegeven in de uitspraak van de Raad van 14 oktober 2015 geen aanleiding te zien om zijn standpunt te wijzigen dat binnen [BV] het voor het aannemen van een privaatrechtelijke dienstbetrekking vereiste werkgeversgezag ontbrak. Met name uit de verklaringen van appellanten zoals afgelegd tijdens de zitting bij de rechtbank kan volgens het Uwv niet anders worden geconcludeerd dan dat op basis van gelijkwaardigheid werd samengewerkt door appellanten, hun zwager en schoonzus en [naam] Van het geven van opdrachten was volgens het Uwv in de praktijk geen sprake. [naam] had volgens het Uwv wel de bevoegdheid opdrachten te geven, maar dit vloeide volgens het Uwv voort uit zijn hoedanigheid van bestuurder en enig aandeelhouder van [naam] en niet uit de hoedanigheid van werkgever.

4.1.

In artikel 3, eerste lid, van de WW is als werknemer gedefinieerd de natuurlijke persoon, jonger dan de pensioengerechtigde leeftijd, die in privaatrechtelijke of publiekrechtelijke dienstbetrekking staat.

4.2.

Volgens artikel 17 van de WW ontstaat recht op een uitkering op grond van hoofdstuk II van de WW voor de werknemer indien hij in 36 weken onmiddellijk voorafgaande aan de eerste dag van werkloosheid in ten minste 26 weken als werknemer arbeid heeft verricht.

4.3.

Volgens artikel 61 van de WW heeft een werknemer wiens werkgever in staat van faillissement is verklaard recht op een uitkering op grond van hoofdstuk IV van de WW.

4.4.

Het geschil betreft de vraag of appellanten werknemer waren in de zin van artikel 3, eerste lid, van de WW. Hiertoe is vereist dat zij in een privaatrechtelijke dienstbetrekking stonden tot een werkgever.

4.5.

Naar vaste rechtspraak moet voor het aannemen van een privaatrechtelijke dienstbetrekking sprake zijn van een verplichting tot het persoonlijk verrichten van arbeid, een gezagsverhouding, en een verplichting tot het betalen van loon (bijvoorbeeld ECLI:NL:CRVB:2011:BQ1785). Daarbij moet acht worden geslagen op alle omstandigheden van het geval, in onderling verband bezien en dienen niet alleen de rechten en verplichtingen in aanmerking te worden genomen die partijen bij het aangaan van de rechtsverhouding voor ogen stonden, maar moet ook acht worden geslagen op de wijze waarop partijen uitvoering hebben gegeven aan hun rechtsverhouding en aldus daaraan inhoud hebben gegeven. Daarbij is niet één enkel element beslissend, maar moeten de verschillende rechtsgevolgen die partijen aan hun verhouding hebben verbonden in hun onderling verband worden bezien (zie onder meer ECLI:NL:HR:2011:BP3887 en ECLI:NL:HR:2012:BU8926).

4.6.

Anders dan in het verleden (zie bijvoorbeeld ECLI:NL:CRVB:2011:BU7413) neemt de Raad niet langer tot uitgangspunt dat het bestaan van een privaatrechtelijke dienstbetrekking tussen ouder en kind in de regel niet aannemelijk is wegens het gewoonlijk ontbreken van de vereiste gezagsverhouding. Niet kan in zijn algemeenheid worden verondersteld dat daarvan in een arbeidsrelatie tussen ouder en kind geen sprake zal zijn. Dit dient in een concreet geval met inachtneming van alle voor het wel of niet aannemen van gezag relevante omstandigheden te worden beoordeeld. Ook bij een dergelijke arbeidsverhouding geldt als maatstaf voor de vraag of sprake is van een gezagsverhouding, of gezegd kan worden dat degene die arbeid verricht aan een zeker gezag is onderworpen van de wederpartij en dat laatstgenoemde bevoegd is opdrachten en instructies te geven en om controle uit te oefenen op de voortgang en resultaten van het werk. Verwezen wordt naar de door appellanten aangehaalde uitspraak van 14 oktober 2015.

4.7.

Appellanten en [naam] hebben overeenkomsten voor onbepaalde tijd getekend waarin appellanten als werknemer en [BV] , vertegenwoordigd door haar directeur [naam] , als werkgeefster zijn aangeduid. Het Uwv heeft ter zitting desgevraagd te kennen gegeven eerder weliswaar kanttekeningen te hebben geplaatst bij deze overeenkomsten, maar de authenticiteit daarvan nu niet (meer) in twijfel te trekken. Naar het Uwv ter zitting voorts heeft beaamd bevatten deze overeenkomsten bepalingen die gebruikelijk zijn bij een privaatrechtelijke dienstbetrekking en bevatten zij geen aanwijzingen dat partijen iets anders voor ogen heeft gestaan dan het tot stand brengen van privaatrechtelijke dienstbetrekkingen.

4.8.

Appellanten hebben concreet toegelicht en onderbouwd waaruit hun dagelijkse werkzaamheden als algemeen medewerkers in de winkel en het daarbij behorende magazijn bestonden. Zij kregen tot en met augustus 2013 maandelijks loon betaald.

4.9.

Bepalend voor het bestaan van een gezagsverhouding is niet of in de praktijk opdrachten worden gegeven, maar of gezegd kan worden dat degene die arbeid verricht aan een zeker gezag is onderworpen van de wederpartij en dat laatstgenoemde bevoegd is opdrachten en instructies te geven en om controle uit te oefenen op de voortgang en resultaten van het werk. Met het bestaan van deze bevoegdheid is niet in tegenspraak dat in de praktijk geen of weinig opdrachten en instructies worden gegeven, omdat degene die het werk doet weet wat er van hem wordt verwacht en de werkzaamheden naar behoren uitvoert, zodat bijsturing niet of beperkt nodig is. Ook is met het bestaan van deze bevoegdheid niet in tegenspraak dat degene die de arbeid verricht vanuit zijn expertise naar zijn mening wordt gevraagd en dat getracht wordt zaken in goede harmonie te regelen.

4.10.

Er is geen enkele aanleiding om eraan te twijfelen dat in het geval van appellanten [naam] de hiervoor bedoelde bevoegdheid had. De redenering van het Uwv dat [naam] weliswaar de bevoegdheid had opdrachten te geven, maar dat deze bevoegdheid voortkwam uit zijn hoedanigheid van bestuurder en enig aandeelhouder van [BV] en niet uit de hoedanigheid van werkgever, wordt niet gevolgd. Niet valt in te zien hoe de bevoegdheid van [naam] om appellanten als medewerkers van [BV] opdrachten en instructies te geven anders kan worden gezien dan in het kader van uitoefenen van werkgeversgezag. Op appellanten rustte dan ook de verplichting om in het kader van een gezagsverhouding gedurende zekere tijd arbeid te verrichten.

4.11.

De door het Uwv aangevoerde omstandigheden, waaronder de familierelatie, kunnen niet afdoen aan de onder 4.10 vastgestelde gezagsverhouding.

4.12.

Uit wat is overwogen in 4.1 tot en met 4.10 volgt dat in de relatie tussen appellanten en [BV] sprake is geweest van privaatrechtelijke dienstbetrekkingen. Appellanten moeten daarom worden aangemerkt als werknemer in de zin van de WW.

4.13.

De hoger beroepen slagen. De aangevallen uitspraak zal worden vernietigd. Doende hetgeen de rechtbank zou behoren te doen zal de Raad de beroepen gegrond verklaren en de bestreden besluiten vernietigen wegens strijd met artikel 7:12, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Voor het doen van een tussenuitspraak is geen ruimte. Een opdracht aan het Uwv op grond van artikel 8:51d van de Awb verdraagt zich niet met het rechtsmiddel van beroep in cassatie dat openstaat tegen de toepassing door de Raad van bepalingen inzake het begrip werknemer. Het Uwv zal nieuwe beslissingen op bezwaar tegen de besluiten van 10, 11, 24 en 31 december 2013 dienen te nemen met inachtneming van hetgeen in deze uitspraak is overwogen.