Centrale Raad van Beroep, 14-11-2017, ECLI:NL:CRVB:2017:3993, 16/770 WWB

Vanaf 1 juli 2013 is het bijstandverlenend orgaan gehouden een besluit tot toekenning van bijstand te herzien, dan wel in te trekken, indien het niet of niet behoorlijk nakomen van de inlichtingenverplichting heeft geleid tot het ten onrechte of tot een te hoog bedrag verlenen van bijstand. De rechten en verplichtingen van een betrokkene dienen in beginsel te worden beoordeeld naar de wetgeving zoals die van kracht was op de datum of gedurende het tijdvak waarop die rechten en verplichtingen betrekking hebben. Omdat het besluit tot intrekking dateert van na 1 juli 2013 betekent dit dat het college niet bevoegd was, zoals de rechtbank heeft overwogen, maar gehouden was bij schending van de inlichtingenverplichting de bijstand in te trekken.

Indien de betrokkene niet aan de inlichtingenverplichting voldoet, is dat een grond voor weigering, intrekking of beëindiging van de bijstand indien als gevolg van het niet nakomen van die verplichting niet kan worden vastgesteld of, en zo ja, in welke mate de betrokkene recht op bijstand heeft.

Het besluit tot intrekking van bijstand is een voor de betrokkene belastend besluit, waarbij het aan het bijstandverlenend orgaan is om de nodige kennis over de relevante feiten te vergaren. Dat betekent dat de last om aannemelijk te maken dat aan de voorwaarden voor intrekking is voldaan in beginsel op het bijstandverlenend orgaan rust.

Ter zitting is desgevraagd namens het college bevestigd dat de intrekking is gebaseerd op het niet melden door appellante van rekening 1 en rekening 2 (de rekeningen) en niet op de hoogte van het tegoed op rekening 3, dat gedurende de gehele te beoordelen periode (ruim) beneden de grens van het vrij te laten vermogen was gelegen.

Vaststaat dat appellante tezamen met haar ouders en haar zus met ingang van de ondertekening van de overeenkomst tot het openen van de rekeningen op 2 oktober 2008 (mede)houder was van de rekeningen, tot het moment dat deze rekeningen werden opgeheven op 1 maart 2011 (rekening 2) en 18 maart 2013 (rekening 1).

Appellante heeft aangevoerd dat zij de inlichtingenverplichting niet heeft geschonden, omdat het haar niet redelijkerwijs duidelijk had moeten zijn dat de rekeningen die mede op haar naam stonden van invloed konden zijn op haar recht op bijstand. De rekeningen zijn geopend omdat de ouders van appellante wilden dat in geval van hun beider overlijden hun dochters toegang zouden hebben tot hun vermogen om daaruit bijvoorbeeld begrafeniskosten te kunnen voldoen. De gelden op deze rekeningen kwamen niet aan appellante toe en zij heeft nooit bemoeienis gehad met transacties betreffende deze rekeningen. Zij beschikte ook niet over een bankpas of afschriften van de bankrekeningen.

Deze grond slaagt niet. Het had appellante redelijkerwijs duidelijk moeten zijn dat het (mede) op naam hebben van de rekeningen een voor het recht op bijstand relevant gegeven was dat zij aan het college had moeten melden. Door dit na te laten heeft appellante de op haar rustende inlichtingenverplichting geschonden. Anders dan appellante meent, is voor schending van de inlichtingenverplichting niet vereist dat haar hiervan een verwijt kan worden gemaakt. De inlichtingenverplichting is een objectief geformuleerde verplichting, waarbij verwijtbaarheid geen rol speelt, zie bijvoorbeeld de uitspraak van 18 april 2017, ECLI:NL:CRVB:2017:1456.

Appellante heeft aangevoerd dat zij nimmer over de tegoeden op de rekeningen heeft kunnen beschikken, zodat deze in de te beoordelen periode ten onrechte aan haar vermogen zijn toegerekend. Daartoe heeft zij, naast dat wat onder 4.4.1 is weergegeven, aangevoerd dat de mutaties op de rekeningen enkel overboekingen betreffen van en naar aan de ouders van appellante toebehorende bankrekeningen. Uit niets blijkt dat appellante toegang tot de rekeningen had en dit zou ook niet in overeenstemming zijn met wat met de opening van de rekeningen was beoogd. Deze grond slaagt. Daartoe wordt het volgende overwogen.

Zowel de herkomst als de bestemming van de bedragen op de rekeningen zijn door middel van de afschriften en een overlegd stortingsbewijs allen te herleiden naar rekeningen die op naam staan van de ouders van appellante. Appellante heeft zelf geen bedragen op de rekeningen gestort of van de rekeningen overgeschreven of opgenomen en uit de bankmutaties blijkt ook overigens niet dat bedragen van de rekening aan appellante ten goede zijn gekomen. Hierbij is ook van betekenis dat appellante niet beschikte over een betaalrekening bij de Rabobank, gezien de verklaring van een medewerker van de Rabobank aan het college bij brief van 27 augustus 2014 dat stortingen op of overboekingen van de rekeningen alleen kunnen geschieden door een overboeking via internetbankieren naar een betaalrekening bij de Rabobank. Aan deze rekeningen waren geen bankpassen verbonden. De afschriften van de rekeningen zijn allen aan de ouders van appellante geadresseerd. Appellante heeft dan ook aannemelijk gemaakt dat zij niet over het tegoed op de rekeningen heeft beschikt. Nog ruim voorafgaand aan het onderzoek van de sociale recherche zijn de rekeningen opgeheven en is het tegoed van rekening 1 overgeschreven naar een rekening op naam van de ouders, wat het standpunt van appellante, dat het tegoed aan haar ouders toebehoorde en zij daar niet redelijkerwijs over kon beschikken, ondersteunt. Onder deze specifieke omstandigheden moet worden voorbijgegaan aan het uitgangspunt dat onder beschikken reeds moet worden verstaan de mogelijkheid om het tegoed op de rekening aan te wenden voor eigen levensonderhoud. Hieruit volgt dat het saldo op de rekeningen in de te beoordelen periode in redelijkheid niet aan appellante kan worden toegerekend.

Uit 4.5.3 volgt dat het college niet is geslaagd in de op hem rustende bewijslast, dat is voldaan aan de voorwaarden om tot intrekking over te gaan. De rechtbank heeft dit bij de aangevallen uitspraak ten onrechte niet onderkend door te bepalen dat de rechtsgevolgen van het door haar vernietigde bestreden besluit in stand blijven. In zoverre moet de aangevallen uitspraak worden vernietigd. Doende wat de rechtbank zou behoren te doen, zal de Raad zelf in de zaak voorzien door het besluit van 31 december 2014 te herroepen. Aan de overige door appellante aangevoerde gronden wordt niet meer toegekomen.