Centrale Raad van Beroep, 05-06-2018, ECLI:NL:CRVB:2018:1784, 16-6033 PW

1.1.

Appellant stond vanaf 11 februari 2014 ingeschreven in de basisregistratie personen (BRP) op het adres [adres 1] Op dit adres was ook [naam] ( [X] ) woonachtig.

1.2.

1.3.

In mei 2015 is [X] verhuisd naar de [adres 2] (woonadres) te [gemeente] . Appellant is meeverhuisd. Hij heeft zich op 8 juli 2015 op het woonadres laten inschrijven in de BRP. De verhuizing van appellant en [X] in mei 2015 en de latere inschrijving in de BRP in juli 2015 zijn voor het college aanleiding geweest voor een herbeoordeling van het recht op bijstand in verband met de toepassing van de kostendelersnorm en het vermoeden dat appellant een gezamenlijke huishouding voert met [X] .

1.4.

Bij besluit van 15 juli 2015 (besluit 1) heeft het college met toepassing van de in artikel 22a, eerste lid, van de Participatiewet (PW) opgenomen kostendelersnorm de bijstand van appellant met ingang van 1 juli 2015 verlaagd tot 50% van het wettelijk minimumloon. Hierbij heeft het college [X] aangemerkt als kosten delende medebewoner.

1.5.

Op 15 juli 2015 hebben medewerkers Handhaving van de gemeente Rotterdam (medewerkers) getracht een onaangekondigd huisbezoek af te leggen op het woonadres. Op aanbellen door de medewerkers werd niet gereageerd. De medewerkers hebben een brief in de brievenbus van appellant achtergelaten met een uitnodiging voor een gesprek op 16 juli 2015. Appellant is op de uitnodiging verschenen en heeft, zoals door het college verzocht, een huurcontract overgelegd, alsmede afschriften van zijn bankrekening bij de ING en de daaraan gekoppelde spaarrekening over de periode van 16 februari 2015 tot en met 14 juli 2015. Tijdens het gesprek heeft appellant een verklaring afgelegd over zijn woon- en leefomstandigheden op het woonadres. De bevindingen van het onderzoek zijn neergelegd in een rapportage onderzoek handhaving KDN van 23 juli 2015.

1.6.

Bij besluit van 24 juli 2015 (besluit 2) heeft het college de bijstand van appellant met ingang van 16 juli 2015 ingetrokken en de gemaakte kosten van bijstand over de periode van 16 juli 2015 tot en met 31 juli 2015 van hem teruggevorderd tot een bedrag van € 337,14. Aan dit besluit heeft het college ten grondslag gelegd dat appellant vanaf 16 juli 2015 een gezamenlijke huishouding voert met [X] en dat hij samen met [X] voldoende inkomsten heeft voor de kosten van zijn dagelijks levensonderhoud.

1.7.

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft het college het beroep tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard.

3. Appellant heeft zich in hoger beroep op de hierna te bespreken gronden tegen de aangevallen uitspraak gekeerd.

4. De Raad komt tot de volgende beoordeling

4.1.

4.2.

Appellant voert aan dat [X] ten onrechte is meegeteld voor de kostendelersnorm, omdat sprake is van een commerciële huurovereenkomst tussen hem en [X] . Appellant heeft een schriftelijke huurovereenkomst van 1 juli 2015 overgelegd. In deze huurovereenkomst is opgenomen dat appellant een kamer huurt op het woonadres met ingang van 1 juli 2015. De huurprijs bedraagt € 357,- per maand. De betaling vindt vooruit plaats op de eerste van elke maand door overmaking van de huur op de rekening van [X] . Deze beroepsgrond slaagt niet.

4.3.

Appellant voert verder aan dat het hem pas tijdens het gesprek op 16 juli 2015 voor het eerst duidelijk is geworden dat hij in verband met de gewijzigde wetgeving er voor moest zorgen dat hij vanaf 1 juli 2015 voor de contante betalingen kwitanties kreeg. Hij is dat vanaf dat moment ook gaan doen. Hij mocht er daarom op vertrouwen dat het college hem in de gelegenheid zou stellen deze kwitanties alsnog over te leggen en dat het de kostendelersnorm niet meteen zou toepassen. Deze beroepsgrond slaagt ook niet. Uit het verslag van het gesprek van 16 juli 2015 blijkt op geen enkele wijze dat de medewerkers appellant de toezegging hebben gedaan dat de kostendelersnorm niet op hem zou worden toegepast. Appellant heeft niet aannemelijk gemaakt dat van de kant van het tot beslissen bevoegde orgaan uitdrukkelijke, ondubbelzinnige en onvoorwaardelijke toezeggingen zijn gedaan, die bij hem gerechtvaardigde verwachtingen hebben gewekt. Daarbij komt dat appellant bij het besluit tot toekenning van bijstand van 8 januari 2015 expliciet is meegedeeld dat voor hem de kostendelersnorm geldt, dat hij onder het overgangsrecht valt en dat de toeslag van 20%, die hem per 5 oktober 2014 was toegekend, na de overgangsperiode vervalt. Hieruit volgt dat hij met de toepassing van de kostendelersnorm al rekening heeft kunnen houden.

4.4.

Uit 4.2 tot en met 4.3 volgt dat de rechtbank op goede gronden heeft geoordeeld dat appellant niet behoort tot de in artikel 22a, vierde lid, aanhef en onder b, van de PW genoemde personen en dat het college de kostendelersnorm terecht per 1 juli 2015 heeft toegepast.

4.5.

De te beoordelen periode loopt van 16 juli 2015, de datum met ingang waarvan de bijstand is ingetrokken, tot en met 24 juli 2015, de datum van het intrekkingsbesluit.

4.6.

Op grond van artikel 3, derde lid, van de PW is van een gezamenlijke huishouding sprake indien twee personen hun hoofdverblijf hebben in dezelfde woning en zij blijk geven zorg te dragen voor elkaar door middel van het leveren van een bijdrage in de kosten van de huishouding dan wel anderszins.

4.7.

Tussen partijen is niet in geschil dat appellant en [X] in de te beoordelen periode hun hoofdverblijf hadden in dezelfde woning, zodat aan het eerste criterium van een gezamenlijke huishouding is voldaan. In geschil is of er sprake was van wederzijdse zorg tussen appellant en [X] . Appellant heeft in verband daarmee aangevoerd dat de relatie tussen hem en [X] een zakelijke relatie is. Van wederzijdse zorg is dan ook geen sprake.

4.8.

Wederzijdse zorg kan blijken uit een bepaalde mate van verstrengeling tussen de betrokkenen die verder gaat dan het uitsluitend delen van de woonlasten en hiermee samenhangende lasten. Indien van een zodanige verstrengeling niet of slechts in geringe mate sprake is, kunnen ook andere feiten en omstandigheden voldoende zijn om aan te nemen dat de betrokkenen in elkaars zorg voorzien. Een afweging van alle ten aanzien van betrokkenen gebleken feiten en omstandigheden, die niet van subjectieve aard zijn, zal bepalend zijn voor het antwoord op de vraag of aan het zorgcriterium in een concreet geval is voldaan.

4.9.

4.10.

Deze beroepsgrond slaagt niet. De verklaring van appellant, zoals neergelegd in het verslag van het gesprek op 16 juli 2015, bevat gedetailleerde feitelijke informatie over de actuele woon- en leefsituatie van appellant die niet op deze manier zou kunnen zijn afgelegd en in het verslag vastgelegd als appellant en de medewerkers niet met elkaar op een aanvaardbaar niveau in het Nederlands konden communiceren. Appellant heeft niet aannemelijk gemaakt dat zich in dit geval zodanig bijzondere omstandigheden hebben voorgedaan dat op het algemene uitgangspunt dat een betrokkene aan een tegenover een handhavingsmedewerker afgelegde verklaring mag worden gehouden, een uitzondering moet worden gemaakt.

4.11.

Appellant heeft op 16 juli 2015 verklaard dat hij en [X] ieder een eigen slaapkamer hebben en dat hij van het hele huis gebruik mag maken, dat hij meestal schoonmaakt en de afwas doet, dat hij voor het eten zorgt en dat zij meestal gezamenlijk eten, dat beiden iedere week € 50,- inleggen om boodschappen van te doen, dat zij allebei boodschappen doen, dat deze door hen samen worden betaald en gebruikt en dat hij de auto van [X] mag gebruiken en daar niets voor hoeft te betalen, maar dat hij wel een enkele keer tankt.

4.12.

De in 4.11 vermelde feiten en omstandigheden gaan, zoals de rechtbank terecht heeft overwogen, dat wat in een zakelijke (huur)relatie gebruikelijk is te boven en wijzen uit dat appellant en [X] ten tijde van belang blijk gaven wederzijdse zorg te dragen voor elkaar door middel van het leveren van een bijdrage in de kosten van de huishouding dan wel anderszins. Daarbij is in aanmerking genomen dat uit de overgelegde bankafschriften niet is gebleken dat appellant huur heeft overgemaakt aan [X] en appellant ook geen bewijzen heeft overgelegd van contante betalingen van de huur aan [X] . Uit de bankafschriften blijkt slechts dat appellant éénmaal € 50,- heeft overgemaakt aan [X] en éénmaal een bedrag van € 50,- heeft opgenomen.

4.13.

Uit 4.7 tot en met 4.12 volgt dat appellant in de te beoordelen periode een gezamenlijke huishouding voerde met [X] en daarom geen zelfstandig subject van bijstand was. Dit betekent dat het college met toepassing van artikel 54, derde lid, tweede volzin, van de PW bevoegd was de bijstand in te trekken met ingang van 16 juli 2015 en ook bevoegd was de over de periode van 16 tot en met 31 juli 2015 gemaakte kosten van bijstand met toepassing van artikel 58, tweede lid, aanhef en onder a, van de PW terug te vorderen. Wat appellant heeft aangevoerd met betrekking tot zijn woonsituatie in het verleden en zijn persoonlijke situatie, in het bijzonder het gevolg van de intrekking dat hij niet kon starten met het opleidingstraject met baangarantie, vormt geen grond voor het oordeel dat het college niet in redelijkheid tot de intrekking en terugvordering van bijstand heeft kunnen besluiten.

4.14.

Uit 4.4 en 4.13 volgt dat het hoger beroep niet slaagt, zodat de aangevallen uitspraak moet worden bevestigd.