Centrale Raad van Beroep, 03-12-2019, ECLI:NL:CRVB:2019:3952, 17/7070 PW

1.1.

Appellanten ontvingen vanaf 26 juli 2007, met onderbrekingen, bijstand, laatstelijk ingevolge de Participatiewet naar de norm voor gehuwden.

1.2.

In het kader van een themacontrole op bezit van onroerende zaken (themacontrole) heeft een medewerker handhaving/toezichthouder van de gemeente Venlo (medewerker) een onderzoek ingesteld naar de rechtmatigheid van de aan appellanten verleende bijstand.

1.3.

In dat kader heeft de medewerker Bureau Buitenland ingeschakeld om onderzoek te laten doen naar op naam van appellant en/of appellante geregistreerde onroerende zaken in Turkije. Bureau Buitenland heeft hiervoor gebruik gemaakt van de diensten van Juridisch Bureau Rain (Rain). Rain heeft de bevindingen van het in Turkije verrichte onderzoek neergelegd in een rapport van 14 juli 2015. In dit rapport is vermeld dat sinds 28 augustus 2005 op naam van appellant twee winkelpanden staan geregistreerd in het kadastraal register van het district [district], provincie [provincie], en dat appellant deze winkels door aankoop in zijn bezit heeft gekregen. Rain heeft deze winkelpanden op 1 juli 2015 laten taxeren door [A] vastgoed. De waarde van de panden op 1 juli 2015 is vastgesteld op onderscheidenlijk 550.000 Turkse Lira (TL), omgerekend € 184.000,-, en 400.000 TL, omgerekend € 133.000,-, in totaal € 317.000,-. De huuropbrengst bij verhuur zou volgens de taxatie onderscheidenlijk € 670,- en € 500,- per maand bedragen.

1.4.

Onder verwijzing naar de onder 1.3 genoemde bevindingen heeft het college appellanten uitgenodigd voor een gesprek op 17 december 2015 met twee sociaal rechercheurs van de sociale recherche Regio Limburg Noord (sociaal rechercheurs), met het verzoek om een aantal in die brief genoemde gegevens mee te nemen, waaronder eigendomsakten en aankoopbewijzen van de winkels. Het college heeft hierbij meegedeeld dat de betaling van de bijstand van appellanten al met ingang van 24 augustus 2015 was geblokkeerd en dat deze in afwachting van het gesprek geblokkeerd blijft. Na nog twee maal te zijn uitgenodigd zijn appellanten uiteindelijk op 11 januari 2016 op een gesprek verschenen. Zij hebben verklaard dat zij geen antwoord geven op de vraag over het bezit van de twee winkels en de vraag waarom zij deze onroerende zaken niet hebben gemeld bij de gemeente. De bevindingen van het onderzoek zijn neergelegd in een Rapportage Bijzonder Onderzoek van 28 januari 2016.

1.5.

De onderzoeksresultaten zijn voor het college aanleiding geweest om bij besluit van 18 januari 2016, na bezwaar gehandhaafd bij besluit van 4 juli 2016 (bestreden besluit 1), de bijstand van appellanten met ingang van 21 augustus 2015 in te trekken. Bestreden besluit 1, voor zover hier van belang, berust op de grondslag dat appellanten de op hen rustende inlichtingenverplichting hebben geschonden door geen melding te maken van het bezit van de onroerende zaken. Hierdoor kan het recht op bijstand vanaf 21 augustus 2015 niet worden vastgesteld, dan wel is het recht op bijstand nihil.

1.6.

Vervolgens heeft een andere medewerker handhaving bij de gemeente Venlo een onderzoek ingesteld naar de rechtmatigheid van de aan appellanten verleende bijstand over de periode vóór 21 augustus 2015. Het college heeft appellanten opnieuw uitgenodigd voor een gesprek met het verzoek gegevens over te leggen, waaronder het aankoopbewijs en de waardebepaling van de onroerende zaken. Appellanten hebben medegedeeld niet te verschijnen en hebben de gevraagde gegevens niet verstrekt. De bevindingen van dit onderzoek zijn neergelegd in de Rapportage Bijzonder Onderzoek van 16 november 2016.

1.7.

Bij afzonderlijke besluiten van 7 november 2016 heeft het college de bijstand van appellanten ingetrokken over de perioden van 26 juli 2007 tot en met 31 mei 2008 en van 19 april 2012 tot en met 30 juni 2015, de gemaakte kosten van bijstand over die perioden van appellanten teruggevorderd tot een bedrag van € 75.995,54, de bijstand van appellanten ingetrokken over de periode van 1 juli 2015 tot en met 20 augustus 2015 en de gemaakte kosten van bijstand over die periode van appellanten teruggevorderd tot een bedrag van € 2.062,22.

1.8.

Bij besluit van 30 november 2017 (bestreden besluit 2) heeft het college het bezwaar van appellanten tegen de besluiten van 7 november 2016 ongegrond verklaard. Bestreden besluit 2 berust op de grondslag dat appellanten over de genoemde periodes geen informatie hebben verschaft over de waardeontwikkeling van de winkels vanaf 26 juli 2007 en de eventuele op geld waardeerbare activiteiten en transacties die betrekking hebben op deze onroerende zaken. Hierdoor kan het recht op bijstand over die periodes niet worden vastgesteld. Subsidiair lag het vermogen van appellanten gedurende de hier in geding zijnde periodes steeds boven de van toepassing zijnde grens van het vrij te laten vermogen.

2. Bij de aangevallen uitspraken heeft de rechtbank de beroepen tegen de bestreden besluiten 1 en 2 ongegrond verklaard.

3. In hoger beroep hebben appellanten zich op de hierna te bespreken gronden tegen de aangevallen uitspraken gekeerd.

4. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

4.1.

Appellanten hebben als meest verstrekkende grond aangevoerd dat de onderzoeksbevindingen onrechtmatig zijn verkregen en om die reden niet aan de besluitvorming ten grondslag mogen worden gelegd. In dit verband hebben appellanten in de eerste plaats aangevoerd dat het college bij het onderzoek in het kader van de themacontrole heeft gehandeld in strijd met het verbod van discriminatie als neergelegd in artikel 14 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden. Hiertoe hebben appellanten naar voren gebracht dat het college ongerechtvaardigd onderscheid in nationaliteit heeft gemaakt door het onderzoek naar eventueel verzwegen vermogen te beperken tot bijstandsgerechtigden met een Turkse nationaliteit.

4.2.

De Raad heeft op 6 augustus 2019 uitspraak gedaan in een aantal zaken dat betrekking heeft op de door de gemeenten Venlo en Venray verrichte themacontrole op bezit van onroerende zaken, in het kader waarvan ook het onderzoek in het onderhavige geval heeft plaatsgevonden. De vindplaatsen van deze uitspraken zijn ECLI:NL:CRVB:2019:2611, ECLI:NL:CRVB:2019:2612, ECLI:NL:CRVB:2019:2613 en ECLI:NL:CRVB:2019:2615. Appellanten hebben, desgevraagd, de Raad laten weten dat zij in de hiervoor genoemde uitspraken geen aanleiding zien hun standpunt te wijzigen en hebben voorts hun beroepsgronden aangevuld.

4.3.

4.4.

Uit 4.3 volgt, anders dan appellanten hebben aangevoerd, dat de door Bureau Buitenland uitgevoerde pre-check heeft plaatsgevonden in het kader van het gefaseerde onderzoek en betrekking had op een groep bijstandsgerechtigden met als land van herkomst Turkije. Inherent hieraan is dat bij deze pre-check niet de bijstandsgerechtigden met een ander land van herkomst betrokken waren. De beroepsgrond dat bij de pre-check is gehandeld in strijd met het discriminatieverbod slaagt dan ook niet.

4.5.

Voorts bieden de beschikbare gegevens geen aanknopingspunten om te twijfelen aan de door het college weergegeven onderzoeksopzet en de daarmee overeenkomende uitvoering van het onderzoek tot nu toe. De beroepsgrond dat het college in het kader van dit project ook bijstandsgerechtigden afkomstig uit Turkije, die niet aan de selectiecriteria voldeden, heeft onderzocht, hebben appellanten, voor zover die omstandigheid al relevant is voor de vraag of het onderzoek discriminatoir is, niet onderbouwd en daarom niet aannemelijk gemaakt.

4.6.

4.7.

Appellanten hebben verder nog aangevoerd dat zij niet redelijkerwijs konden beschikken over de winkels, in die zin dat zij deze onroerende zaken niet te gelde konden maken om in hun levensonderhoud te voorzien, omdat de winkels met moeite verkocht kunnen worden. Ook deze beroepsgrond slaagt niet. Appellanten hebben ter onderbouwing van hun standpunt twee taxatierapporten van 14 maart 2016 overgelegd van [naam X] en [naam Y], waarin is vermeld dat de winkels met moeite verkocht kunnen worden. De taxateurs hebben echter in hun taxatierapporten niet gemotiveerd wat de reden is dat de winkels met moeite verkocht kunnen worden. Appellanten hebben ter zitting verklaard dat zij ook niet geprobeerd hebben om de winkels te verkopen. Appellanten hebben daarom niet aannemelijk gemaakt dat zij de onroerende zaken niet konden verkopen. Bovendien hebben appellanten niet betwist dat zij wel over winkels konden beschikken in die zin, dat zij die konden verhuren en daarom de huuropbrengst konden inzetten voor hun levensonderhoud. Daarom slaagt de beroepsgrond niet.

4.8.

Uit 4.1. tot en met 4.7 volgt dat de hoger beroepen niet slagen, zodat de aangevallen uitspraken moeten worden bevestigd.