Centrale Raad van Beroep, 15-06-2021, ECLI:NL:CRVB:2021:1423, 19/2729 WLZ

Betrokkene, geboren in 1930, was bekend met dementie. CIZ heeft betrokkene in het verleden op grond van het bepaalde bij en krachtens de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) geïndiceerd voor zorgzwaartepakket VV08. Deze indicatie is met ingang van 1 januari 2015 op grond van de Wet langdurige zorg (Wlz) omgezet naar het zorgprofiel ‘Beschermd wonen met zeer intensieve zorg, vanwege specifieke aandoeningen, met de nadruk op verzorging/verpleging’ voor onbepaalde tijd.

Betrokkene heeft op 15 november 2016 een andere Wlz-indicatie aangevraagd in verband met toegenomen klachten. CIZ heeft bij besluit van 23 november 2016 betrokkene met ingang van 23 november 2016 voor onbepaalde tijd geïndiceerd voor zorgprofiel ‘Beschermd verblijf met intensieve palliatief-terminale zorg’. Betrokkene is op 29 november 2016 overleden.

2. CIZ heeft bij het bestreden besluit het bezwaar tegen het besluit van 23 november 2016 ongegrond verklaard. CIZ heeft hieraan ten grondslag gelegd dat geen aanleiding bestaat de ingangsdatum te herzien. De ingangsdatum van een indicatie kan namelijk wel liggen na de datum van het indicatiebesluit maar niet vóór deze datum, tenzij een uitzonderingssituatie als bedoeld in de Beleidsregels indicatiestelling Wlz 2016 (Beleidsregels) zich voordoet. Dat laatste is niet het geval. CIZ heeft echter uit coulance de ingangsdatum alsnog op 27 oktober 2016 vastgesteld.

3. Appellanten hebben op de hierna te bespreken gronden beroep ingesteld tegen het bestreden besluit.

4. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

De beroepsgrond dat uit artikel 2 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) in het licht bezien van artikel 12 van het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten (IVESCR) volgt dat de ingangsdatum van de indicatie moet worden gesteld op de dag waarop de zorgbehoefte is ontstaan, slaagt niet. Zoals CIZ terecht betoogt, is in beginsel voor iedere verzekerde toegang tot de in de Wlz omschreven zorg gewaarborgd. Niet valt in te zien dat het de wetgever niet vrij zou staan om bij de ingangsdatum van de Wlz-zorg aan te sluiten bij de datum van het indicatiebesluit. Artikel 2 van het EVRM in het licht bezien van artikel 12 van het IVESCR brengt niet met zich dat het recht op zorg onbeperkt tot gelding moet kunnen worden gebracht en dat bij de toekenning van dit recht op zorg niet een aan de hand van redelijke en objectieve criteria vast te stellen wettelijk omschreven ingangsdatum zou mogen worden gehanteerd. Ook in het General Comment No.14 (2000) van het VN-Comité voor de Economische, Sociale en Culturele Rechten is daarvoor geen steun te vinden.

Het betoog dat uit paragraaf 2.2 van de bijlage bij de Beleidsregels en het Besluit langdurige zorg (Blz) volgt dat in het geval van betrokkene de ingangsdatum van de indicatie moet worden gesteld op de dag waarop de zorgbehoefte is ontstaan, slaagt niet. In deze paragraaf is namelijk niets vermeld over de ingangsdatum van de indicatie. Evenmin kan in het Blz steun worden gevonden voor dit betoog.

Of de redelijke termijn, bedoeld in artikel 6, eerste lid, van het EVRM, is overschreden moet worden beoordeeld aan de hand van de omstandigheden van het geval. Uit de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens volgt dat daarbij van belang zijn de ingewikkeldheid van de zaak, de wijze waarop de zaak door het bestuursorgaan en de rechter is behandeld, het processuele gedrag van appellante gedurende de hele procesgang en de aard van de maatregel en het daardoor getroffen belang van appellante.

De redelijke termijn is voor een procedure in drie instanties in zaken zoals deze in beginsel niet overschreden als die procedure in haar geheel niet langer dan vier jaar heeft geduurd (CRvB 26 januari 2009, ECLI:NL:CRVB:2009:BH1009). De behandeling van het bezwaar mag ten hoogste een half jaar, de behandeling van het beroep ten hoogste anderhalf jaar en de behandeling van het hoger beroep ten hoogste twee jaar duren, terwijl doorgaans geen sprake is van een te lange behandelingsduur in de rechterlijke fase in haar geheel als deze niet meer dan drie en een half jaar heeft geduurd. De omstandigheden van het geval kunnen aanleiding geven een langere behandelingsduur te rechtvaardigen.

In een geval als dit, waarin een vernietiging door de Raad van een beslissing op bezwaar leidt tot een hernieuwde behandeling van het bezwaar en – eventueel – een hernieuwde behandeling door de rechter, wordt de overschrijding van de redelijke termijn in beginsel volledig aan het bestuursorgaan toegerekend (CRvB 25 maart 2009, ECLI:NL:CRVB:2009:BH9991). Indien echter in de loop van de hele procedure een of meer keren sprake is (geweest) van een langere behandelingsduur bij een rechterlijke instantie dan gerechtvaardigd, dan komt de periode waarmee die rechterlijke instantie de behandelingsduur heeft overschreden, niet voor rekening van het bestuursorgaan maar van de Staat der Nederlanden (minister van Justitie en Veiligheid). Bij de beoordeling of de Raad er al dan niet te lang over heeft gedaan in de fase van beroep tegen een nieuwe beslissing op het bezwaar, geldt de voor beroep gangbare normatieve termijn van anderhalf jaar. De Raad wijs ter vergelijking naar de uitspraken van 4 augustus 2016, ECLI:NL:CRVB:2016:3121en van 18 maart 2021, ECLI:NL:CRVB:2021:607.

In beginsel is een vergoeding gepast van € 500,- per half jaar of gedeelte daarvan waarmee de redelijke termijn is overschreden (CRvB 26 januari 2009, ECLI:NL:CRVB:2009:BH1009).

Vanaf de datum van ontvangst van het bezwaarschrift op 14 maart 2017 tot de datum van de uitspraak is een periode van 4 jaar en ruim 3 maanden verstreken. In dit geval bestaat geen aanleiding voor het oordeel dat de totale lengte van de procedure meer dan vier jaar mag bedragen. Dit betekent dat de redelijke termijn met afgerond een half jaar is overschreden en dit leidt tot een aan appellanten te betalen schadevergoeding van in totaal € 500,-. Deze overschrijding moet in dit geval geheel worden toegerekend aan de Staat, omdat de behandeling van het beroep tegen de nieuwe beslissing op het bezwaar bijna twee jaar heeft geduurd.