Centrale Raad van Beroep, 28-09-2021, ECLI:NL:CRVB:2021:2420, 19/5260 PW

Appellante ontving sinds 4 januari 2013 bijstand ingevolge de Participatiewet (PW), laatstelijk naar de norm voor een alleenstaande.

Naar aanleiding van een IB-signaal dat appellante sinds 5 juni 2017 een Volkswagen Golf (auto) met een dagwaarde van ongeveer € 18.717,- bij de dienst wegverkeer (RDW) op haar naam geregistreerd had staan, heeft het college een onderzoek ingesteld naar de rechtmatigheid van de aan appellante verleende bijstand. In dat kader heeft een rapporteur dossieronderzoek verricht en op 23 juli 2018 een gesprek gevoerd met appellante. De bevindingen van het onderzoek zijn neergelegd in een rapport van 6 augustus 2018.

De resultaten van het onderzoek zijn voor het college aanleiding geweest om bij besluit van 6 september 2018, na bezwaar gehandhaafd bij besluit van 10 december 2018 (bestreden besluit), de bijstand met ingang van 5 juni 2017 in te trekken en de gemaakte kosten van bijstand over de periode van 5 juni 2017 tot 23 juli 2018 tot een bedrag van € 14.602,16 van appellante terug te vorderen. Aan de besluitvorming heeft het college ten grondslag gelegd dat appellante de inlichtingenverplichting heeft geschonden door geen melding te maken van de registratie van de auto op haar naam van 5 juni 2017 tot en met 28 september 2017. Op 5 juni 2017 is het vermogen van appellante boven de voor haar geldende vermogensgrens gekomen, zodat zij vanaf die datum geen recht meer had op bijstand. Appellante heeft niet aannemelijk gemaakt dat zij wel recht had op bijstand, omdat de door haar verstrekte, achteraf opgestelde, schriftelijke verklaringen niet zijn aangevuld met objectieve bewijsstukken van de eigendomsoverdracht en de daarmee gepaard gaande financiële transacties. Het enkele gegeven dat appellante vermogen heeft verzwegen is een toereikende grondslag voor intrekking van de bijstand. Nu de vermogensaanwas van appellante als gevolg van de transacties met de auto door het ontbreken van bewijsstukken niet nader te bepalen is en ook niet is vast te stellen welke financiële transacties met het overschrijven van de auto op 28 september 2017 gemoeid zijn geweest en op welk moment het vermogen zou zijn gedaald tot onder de vermogensgrens, is niet vast te stellen of appellante op enig moment na 5 juni 2017 wel weer recht had op bijstand.

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank het beroep tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard.

3. In hoger beroep heeft appellant zich op de hierna te bespreken gronden tegen de aangevallen uitspraak gekeerd.

4. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

Een besluit tot intrekking en terugvordering van bijstand is een voor de betrokkene belastend besluit. Daarom rust de last om aannemelijk te maken dat aan de voorwaarden voor intrekking is voldaan in beginsel op de bijstandverlenende instantie. Dit betekent dat de bijstandverlenende instantie de nodige kennis over de relevante feiten moet verzamelen.

De hier te beoordelen periode loopt van 5 juni 2017 tot en met 6 september 2018 (te beoordelen periode). Aanleiding bestaat nader onderscheid te maken in twee periodes.

Niet in geschil is dat in de eerste periode de auto op naam van appellante geregistreerd heeft gestaan en dat appellante dit niet bij het college heeft gemeld.

Zoals de Raad eerder heeft overwogen (uitspraak van 25 maart 2014, ECLI:NL:CRVB:2014:958), rechtvaardigt het gegeven dat het kentekenbewijs van een voertuig op naam van een betrokkene staat de vooronderstelling dat dit voertuig een bestanddeel vormt van het vermogen waarover hij of zij beschikt of redelijkerwijs kan beschikken, tenzij de betrokkene aannemelijk maakt dat het tegendeel het geval is.

Uit 4.4 volgt dat in de eerste periode de auto tot het vermogen van appellante moet worden gerekend. Door de auto niet te melden bij het college heeft appellante de op haar rustende inlichtingenverplichting geschonden. Het is dan aan appellante om aannemelijk te maken dat zij, indien zij destijds wel aan de inlichtingenverplichting had voldaan, over de periode waarin de auto tot haar vermogen kon worden gerekend, recht op volledige dan wel aanvullende bijstand zou hebben gehad. Appellante is hierin niet geslaagd.

Uit 4.4 en 4.5 volgt dat appellante over de eerste periode geen recht op bijstand had. Het college heeft ten onrechte geconcludeerd dat het recht over deze periode niet is vast te stellen. Het recht was namelijk vast te stellen op nihil. Het bestreden besluit berust in zoverre niet op een deugdelijke motivering.

In de tweede periode stond de auto niet op naam van appellante, zodat deze geen bestanddeel meer vormde van haar vermogen. Het college heeft de bijstand van appellante ook over deze periode ingetrokken op de grond dat het recht op bijstand niet is vast te stellen. Het college stelt zich op het standpunt dat appellante de geldstromen met betrekking tot de auto niet inzichtelijk heeft gemaakt en dat onduidelijk is op welk moment het vermogen is gedaald tot onder de vermogensgrens, als dat al is gebeurd. Daarbij gaat het college ervan uit dat appellante de auto op 28 september 2017 heeft verkocht en dat zij als gevolg daarvan vanaf dat moment beschikte over een geldbedrag ter hoogte van ongeveer de dagwaarde van de auto. Daarnaast gaat het college ervan uit dat, als appellante niet kon beschikken over de verkoopopbrengst, zij in ieder geval kon beschikken over een bedrag dat zij moet hebben ontvangen voor de registratie van de auto op haar naam.

Appellante heeft aangevoerd dat het college niet aannemelijk heeft gemaakt dat zij vanaf 29 september 2017 beschikte over een bedrag ter hoogte van ongeveer de dagwaarde van de auto. Zij stelt dat de auto alleen op haar naam was geregistreerd en dat degene die de auto feitelijk in gebruik had daarvan in economische zin de eigenaar was en dat de verkoopopbrengst daarom naar hem is gegaan. Zij kon dus niet over een verkoopopbrengst beschikken. Deze beroepsgrond slaagt.

Verder heeft appellante aangevoerd dat zij voor de registratie van de auto op haar naam geen vergoeding heeft ontvangen. Deze beroepsgrond slaagt ook.

Uit 4.8 en 4.9 volgt dat het college niet aannemelijk heeft gemaakt dat appellante vanaf 29 september 2017 beschikte over vermogen dat zij niet heeft gemeld, en ook niet dat zij inkomsten heeft gehad of vermogen heeft vergaard door de wijziging van de tenaamstelling aan het begin van de tweede periode. Gelet hierop is over de tweede periode niet aan de voorwaarden voor intrekking van de bijstand voldaan. De intrekking van de bijstand over die periode berust dan ook niet op een deugdelijke grondslag.

Voor zover het bestreden besluit mede berust op het feit dat appellante op 16 oktober 2017 van Ohra Schadeverzekeringen (Ohra) bedragen heeft ontvangen ter hoogte van € 1.195,06 en € 800,-, wordt als volgt overwogen. Nu de bedragen op de rekening van appellante zijn bijgeschreven, kunnen deze tot het vermogen van appellante worden gerekend. Appellante heeft aangevoerd dat deze bedragen vallen binnen de grens van het voor haar geldende vrij te laten vermogen. Deze beroepsgrond slaagt in die zin dat appellante terecht aanvoert dat de ontvangst van deze bedragen niet tot gevolg heeft dat het recht op bijstand niet is vast te stellen. De ontvangen bedragen leiden immers tot een precies bepaalde toename van haar vermogen. Beoordeeld moet worden of de grens van het vrij te laten vermogen is overschreden met inachtneming van de ontvangst van die bedragen. Het recht op bijstand over deze periode is met inachtneming van het voorgaande, anders dan het college heeft aangenomen, wel vast te stellen.

Wat onder 4.7 tot en met 4.11 is overwogen, betekent dat het college zal moeten beoordelen vanaf welke datum na 28 september 2017 appellante weer recht op bijstand had. Uit 4.6 volgt dat appellante over een langere periode dan 30 dagen vanaf 5 juni 2017 geen recht op bijstand had en dat de intrekking met ingang van 5 juni 2017 dus het karakter van een beëindiging heeft. Zoals de Raad eerder heeft overwogen (uitspraak van 20 februari 2018, ECLI:NL:CRVB:2018:792), brengt het bepaalde in artikel 45, derde lid, aanhef en onder a, van de PW mee dat na een onderbreking van bijstandsverlening gedurende 30 dagen of meer, het recht op bijstand opnieuw moet worden beoordeeld, waarbij het vermogen en het vrij te laten vermogen opnieuw moeten worden vastgesteld. Dit betekent dat het college zal moeten onderzoeken of appellante vanaf 29 september 2017 opnieuw recht op bijstand had. Daartoe zal het college het op die datum actuele vermogen en het vrij te laten vermogen van appellante moeten vaststellen, waarbij vanaf 16 oktober 2017 de schade-uitkeringen van Ohra moeten worden betrokken om te bepalen of de ontvangst daarvan vanaf die datum aan bijstandsverlening in de weg staat.

Gelet op 4.6 heeft het college de bijstand van appellante over de eerste periode, van 5 juni 2017 tot en met 28 september 2017, terecht ingetrokken. De rechtbank heeft het in 4.7 vastgestelde motiveringsgebrek niet onderkend. De Raad zal niet om die reden de aangevallen uitspraak vernietigen. De rechtbank had het bestreden besluit namelijk met toepassing van artikel 6:22 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) in stand kunnen laten, omdat appellante door het gebrek van het bestreden besluit niet is benadeeld. Ook op grond van de juiste motivering, zoals onder 4.6 weergegeven, zou de bijstand van appellante over deze periode moeten worden ingetrokken.

De intrekking van de bijstand over de tweede periode, van 29 september 2017 tot en met 6 september 2018, berust, gelet op 4.10 en 4.11, niet op een toereikende feitelijke grondslag. De rechtbank heeft dit niet onderkend. Dit betekent dat de aangevallen uitspraak dient te worden vernietigd. Doende wat de rechtbank zou behoren te doen, zal de Raad het beroep gegrond verklaren en het bestreden besluit vernietigen voor zover het de intrekking van de bijstand van appellante vanaf 29 september 2017 betreft. In aanmerking genomen dat een terugvorderingsbesluit als ondeelbaar moet worden beschouwd, zal het bestreden besluit tevens worden vernietigd voor zover het de gehele terugvordering betreft.

Het college zal moeten beslissen over het recht op bijstand vanaf 29 september 2017 als in 4.12 bedoeld, in ieder geval met betrekking tot de vaststelling van het vermogen. De Raad beschikt over onvoldoende gegevens om dit zelf te doen. Het college zal voorts een nieuwe berekening van het terug te vorderen bedrag moeten maken. Daarom zal het college worden opgedragen opnieuw te beslissen op het bezwaar van appellante tegen het besluit van 6 september 2018, voor zover het de intrekking vanaf 29 september 2017 en de terugvordering betreft.

Met het oog op een efficiënte afdoening van het geschil bestaat aanleiding om met toepassing van artikel 8:113, tweede lid, van de Awb te bepalen dat tegen het nieuwe besluit slechts bij de Raad beroep kan worden ingesteld.