Centrale Raad van Beroep, 22-04-2021, ECLI:NL:CRVB:2021:911, 19/3701 AKW

1.1.

Appellante heeft de Ghanese nationaliteit. Haar kinderen [A] , geboren [geboortedatum 1] 2004, en [B] , geboren op [geboortedatum 2] 2006, hebben de Nederlandse nationaliteit. Appellante verblijft sinds 28 november 2016 in Nederland bij haar ex-partner en hun kinderen [A] en [B] . In juni 2017 heeft appellante, met haar kinderen, de woning van haar ex-partner verlaten. Vanaf 7 juni 2017 is appellante opgevangen in de crisisopvang van de gemeente Amsterdam. Vanaf dat moment ontvangt appellante een uitkering op grond van de Participatiewet.

1.2.

Tot en met het eerste kwartaal van 2017 heeft de ex-partner van appellante kinderbijslag op grond van de Algemene Kinderbijslagwet (AKW) ontvangen voor [A] en [B] .

1.3.

Nadat het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ EU) het arrest Chavez-Vilchez e.a. op 10 mei 2017 (ECLI:EU:C:2017:354; Chavez-Vilchez) heeft gewezen, heeft appellante op 14 juni 2017 bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst een document als bedoeld in artikel 9, eerste lid, van de Vreemdelingenwet 2000 aangevraagd waaruit rechtmatig verblijf als gemeenschapsonderdaan blijkt. Op 10 januari 2018 is appellante in het bezit gesteld van een EU-verblijfsdocument met de aantekening ‘Familielid van een burger van de Unie’.

1.4.

Bij besluit van 16 januari 2018 heeft de Svb de aanvraag van appellante van 31 juli 2017 om kinderbijslag afgewezen.

1.5.

Bij besluit van 10 december 2018 (bestreden besluit) heeft de Svb het bezwaar tegen het besluit van 16 januari 2018 ongegrond verklaard. Daarbij heeft de Svb vastgesteld dat appellante tot en met het eerste kwartaal van 2018 nog geen duurzame band van persoonlijke aard met Nederland heeft, zodat zij niet als ingezetene kan worden aangemerkt.

1.6.

Appellante ontvangt met ingang van het tweede kwartaal van 2018 kinderbijslag voor haar kinderen.

3.1.

In hoger beroep heeft appellante aangevoerd dat zij reeds vanaf november 2016, toen zij zich bij haar ex-partner en haar kinderen heeft gevoegd, als ingezetene is aan te merken. Zij woonde in een zelfstandige woonruimte, haar ex-partner had werk en de kinderen gingen in Nederland naar school. Bovendien maakt het feit dat appellante vanaf november 2016 over een afgeleid verblijfsrecht beschikt op grond van het arrest Chavez-Vilchez reeds dat sprake is van een duurzame band van persoonlijke aard. Dat met name naar de juridische binding moet worden gekeken blijkt ook uit het arrest van het gerechtshof Den Haag van 30 juni 2020, ECLI:NL:GHDHA:2020:1082. Het vertrek uit de woning van haar ex-partner in 2017 maakt niet dat appellante niet langer als ingezetene was aan te merken. Appellante wordt intensief maatschappelijk begeleid en zij is actief lid van een kerkgenootschap. Zij heeft geen enkele intentie Nederland te verlaten. Appellante heeft aangevoerd dat de Svb het zelfstandige appartement dat zij op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo 2015) van de gemeente Amsterdam heeft verkregen ten onrechte als tijdelijke noodopvang heeft aangemerkt; het gaat om duurzame woonruimte die over zal gaan in een andere huurwoning voor onbepaalde tijd. Bovendien is het begrip zelfstandige en duurzame woonruimte geen goed criterium meer in verband met de huidige woningnood en financiële beperkingen om aan duurzame woonruimte te komen. In aanvulling hierop heeft appellante gesteld dat toepassing van dit criterium leidt tot directe dan wel indirecte discriminatie. Een ogenschijnlijk neutraal criterium benadeelt mensen zonder vermogen, die geen woning kunnen kopen en niet in de vrije sector kunnen huren. Ten slotte heeft appellante gesteld dat er sprake is van discriminatie tussen enerzijds personen zoals zij die op grond van artikel 20 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) een afgeleid verblijfsrecht hebben en anderzijds personen die op grond van artikel 21 van het VWEU een EU-verblijfsrecht hebben.

3.2.

De Svb heeft om bevestiging van de aangevallen uitspraak verzocht. Nu de huurwoning waar appellante sinds november 2016 verbleef op naam van haar ex-partner stond, kan niet gezegd worden dat zij toen over duurzame woonruimte beschikte. De crisisopvang waar appellante na het vertrek uit die woning verbleef, kan evenmin aangemerkt worden als duurzame woonruimte. Ook uit andere feiten en omstandigheden blijkt niet dat sprake is van een duurzame band van persoonlijke aard met Nederland. Uit het feit dat er belasting wordt geheven op de bijstandsuitkering van appellante kan niet de conclusie worden getrokken dat zij als ingezetene wordt aangemerkt nu de daarbij geen ingezetenschapstoets plaatsvindt. Van discriminatie is volgens de Svb geen sprake.

4.1.

Ter zitting heeft de Svb erkend dat appellante met ingang van het eerste kwartaal van 2018 recht heeft op kinderbijslag. De Svb heeft de Raad verzocht op dit punt zelf in de zaak te voorzien. De Raad zal dit doen op de wijze als omschreven in punt 4.8.

4.2.

Het voorgaande maakt dat nog tussen partijen in geschil is of appellante vanaf het tweede kwartaal tot en met het vierde kwartaal van 2017 recht heeft op kinderbijslag. Niet is in geschil dat artikel 6, tweede lid, van de AKW (de koppelingswetgeving) niet aan appellante wordt tegengeworpen. De vraag ligt voor of appellante op de peildata van deze kwartalen ingezetene was van Nederland. Nu gesteld noch gebleken is dat appellante en haar kinderen gebruik hebben gemaakt van het recht op vrij verkeer, dient voorgaande vraag beantwoord te worden aan de hand van de nationale wetgeving.

4.3.

In artikel 6, eerste lid, aanhef en onder a, van de AKW is bepaald dat verzekerd krachtens die wet degene is die ingezetene is. Ingevolge artikel 2 van de AKW is ingezetene in de zin van die wet degene die in Nederland woont. Waar iemand woont, wordt op grond van artikel 3, eerste lid, van de AKW naar de omstandigheden beoordeeld.

4.4.

Volgens vaste rechtspraak komt het er bij de beoordeling van de omstandigheden van ingezetenschap op aan of deze van dien aard zijn, dat een duurzame band van persoonlijke aard bestaat tussen de betrokkene en Nederland. Verwezen wordt naar de arresten van de Hoge Raad van 21 januari 2011, ECLI:NL:HR:2011:BP1466 en 4 maart 2011, ECLI:NL:HR:2011:BP6285 en de uitspraak van de Raad van 17 augustus 2012, ECLI:NL:CRVB:2012:BX5908.

4.5.

De Raad heeft in zijn uitspraak van onder meer 3 maart 2017, ECLI:NL:CRVB:2017:877, geoordeeld dat voor het aannemen van ingezetenschap onvoldoende is dat de betrokkene de intentie had zich definitief in Nederland te vestigen. Voorts heeft de Raad in onder meer de uitspraak van 20 juni 2019, ECLI:NL:CRVB:2019:2182, geoordeeld dat het beschikken over een duurzaam tot beschikking staande woonruimte een van de omstandigheden is die van belang zijn bij de weging of sprake is van een duurzame band van persoonlijke aard tussen de betrokkene en Nederland. Ook de duur van het verblijf in Nederland is een omstandigheid die van belang is bij die beoordeling.

4.7.

De Raad volgt appellante niet in haar betoog dat een ongerechtvaardigd onderscheid wordt gemaakt tussen personen die een (afgeleid) verblijfsrecht hebben op grond van artikel 21 van het VWEU en personen als appellante die een (afgeleid) verblijfsrecht hebben op grond van artikel 20 van het VWEU. Het gaat hier immers niet om vergelijkbare gevallen. Bij personen die een (afgeleid) verblijfsrecht op grond van artikel 21 hebben, is sprake geweest van migratie tussen twee of meer lidstaten van de EU en is de uitleg van het begrip “woonplaats” van belang als bedoeld in Vo 883/2004 en Vo 987/2009, zo nodig in verbinding met Verordening (EG) nr. 1231/2010. Op de situatie van appellante zijn deze verordeningen niet van toepassing (vergelijk de uitspraak van de Raad van 12 maart 2020, ECLI:NL:CRVB:2020:652). Voor het stellen van een prejudiciële vraag ziet de Raad dan ook geen aanleiding. Het door appellante genoemde arrest Wencel van het HvJ EU van 16 mei 2013, C-589/10, heeft geen betrekking op een zuiver interne situatie als hier aan de orde en is om die reden al niet van toepassing. Overigens heeft de Svb ter zitting benadrukt dat weliswaar op migrerende Unieburgers het Unierechtelijke woonplaatsbegrip moet worden gehanteerd, maar dat het niet zo is dat deze Unieburgers direct na binnenkomst in Nederland als verzekerde voor de AKW worden aangemerkt.

4.8.

Gelet op wat onder 4.1 is overwogen, ziet de Raad aanleiding om de aangevallen uitspraak te vernietigen, het bestreden besluit te vernietigen voor zover dat ziet op het recht op kinderbijslag over het eerste kwartaal 2018 en het besluit van 16 januari 2018 te herroepen voor zover daarbij kinderbijslag is geweigerd over het eerste kwartaal van 2018. De Raad kent appellante over het eerste kwartaal van 2018 kinderbijslag toe ten behoeve van haar kinderen [A] en [B] en bepaalt dat deze uitspraak in zoverre in de plaats treedt van het vernietigde gedeelte van het bestreden besluit. Uit overweging 4.2 tot en met 4.7 volgt dat het bestreden besluit voor het overige in stand kan blijven.