Centrale Raad van Beroep, 22-11-2022, ECLI:NL:CRVB:2022:2559, 21 / 795 PW

Ingevolge artikel 6:43, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek wordt een betaling die zou kunnen worden toegerekend aan twee verbintenissen jegens dezelfde schuldeiser, toegerekend aan de verbintenis die de schuldenaar bij de betaling aanwijst.

Anders dan appellante heeft aangevoerd is de omstandigheid dat de vijf nog in geschil zijnde bijschrijvingen niet zijn voorzien van de omschrijving dat het gaat om betaling van alimentatie voor die maand, op zichzelf onvoldoende voor de conclusie dat X daarmee een aflossing heeft gedaan op een alimentatieschuld. Niet in geschil is dat X maandelijks een bedrag van € 300,- aan kinderalimentatie verschuldigd is. Op de laatste bijschrijving na is dit het bedrag dat X ook maandelijks aan appellante heeft betaald. Zoals volgt uit 4.3.1 is van belang welke verbintenis X heeft aangewezen bij het doen van de betaling. Uit de omschrijving bij de vier nog in geschil zijnde bijschrijvingen volgt niet dat die betrekking hebben op aflossing van een alimentatieschuld. Uit de in het dossier aanwezige stukken volgt dat X het college in 2019 – in het kader van een procedure tot verhaal van alimentatie – heeft verzocht om het bedrag dat op hem wordt verhaald in verband met niet betaalde alimentatie te herzien omdat hij over de periode van 1 mei 2015 tot 12 januari 2016 de alimentatie rechtstreeks aan appellante heeft betaald. Daarbij heeft X de transactiebewijzen van de overschrijvingen genoemd in 4.1 overgelegd. Daarmee heeft X onmiskenbaar aangewezen dat deze betalingen strekken tot nakoming van zijn alimentatieverplichting in de te beoordelen periode en dus niet ter aflossing van een oudere alimentatieschuld. Het college heeft dan ook de nog in geschil zijnde bijschrijvingen terecht als inkomen aangemerkt in de maanden waarin ze zijn ontvangen.

Zoals de Raad eerder heeft overwogen (uitspraak van 7 juni 2021, ECLI:NL:CRVB:2021:1388) mag de bijstandverlenende instantie de in artikel 58, vijfde lid, tweede volzin, van de PW neergelegde bevoegdheid tot bruto terugvordering niet gebruiken als een vordering is ontstaan mede of geheel door toedoen van de bijstandverlenende instantie én de betrokkene niet kan worden verweten dat hij de vordering niet al heeft voldaan in het kalenderjaar waarin deze is ontstaan. Bij het gebruikmaken van de bevoegdheid tot brutering is immers van belang hoe de vordering is ontstaan. Dat schending van de inlichtingenverplichting met zich meebrengt dat de vordering niet buiten toedoen van de betrokkene is ontstaan, betekent niet dat aan andere omstandigheden, waaronder de handelwijze van de bijstandverlenende instantie, geen betekenis toekomt.

In dit geval is de Raad van oordeel dat de omvang van de terugvordering en het tijdstip waarop die ontstaan is in grote mate het gevolg is van nalaten door het college. Daarbij is het volgende van belang. Het college heeft op verzoek van de Raad de stukken overgelegd die betrekking hebben op de aanvraag om bijstand van appellante. Eerst daaruit is het de Raad gebleken dat appellante op het aanvraagformulier om bijstand heeft vermeld dat zij, voor zover hier van belang, een bedrag van € 300,- per maand aan kinderalimentatie ontvangt. Uit de door appellante bij de aanvraag overgelegde bankafschriften uit 2014 blijkt ook dat zij maandelijks van haar ex-partner alimentatie ontving. In een gesprek over de aanvraag om bijstand heeft appellante te kennen gegeven dat zij maandelijks recht heeft op alimentatie, maar haar ex-partner sinds januari 2015 geen alimentatie meer heeft betaald omdat zijn bedrijf niet goed zou lopen. In een rapport van 8 april 2015 heeft een medewerker van het college vermeld dat de ex-partner van appellante half maart bij Jeugdformaat te kennen heeft gegeven dat hij binnenkort een eigen woonruimte heeft en hij weer voldoende werk en inkomsten heeft. In dit rapport heeft de medewerker genoteerd dat aan appellante bijstand kan worden toegekend en op 1 juni 2015 een tussentijds onderzoek naar de alimentatie dient te worden verricht. Zoals ook volgt uit 1.1 heeft het college bij besluit van 8 april 2015 aan appellante bijstand toegekend naar de norm voor een alleenstaande ouder. In dit besluit is niets opgenomen over (het melden van ontvangst van of het korten van) alimentatie. Het college heeft tijdens de zitting te kennen dat er in juni 2015 met een uitloop naar september 2015 wel een tussentijds onderzoek is gedaan, maar dat daarbij aan appellante geen vragen zijn gesteld over het ontvangen van alimentatie. Het college heeft ook toegelicht dat sindsdien aan appellante geen formulieren zijn uitgereikt waarop onder meer wordt gevraagd naar het ontvangen van inkomsten, bijvoorbeeld in de vorm van alimentatie. Pas vier jaar later in 2019 heeft het college naar aanleiding van de uitkomsten van een verhaalsonderzoek jegens X met het oog op bijstandsverhaal met toepassing van artikel 61 en volgende van de PW onderzocht of appellante in de te beoordelen periode alimentatie heeft ontvangen zoals X stelde. Door pas zo laat dit onderzoek te verrichten terwijl het college bekend was met de omstandigheid dat appellante recht had op alimentatie van X, is het college ernstig tekortgeschoten in zijn onderzoeksverplichting. Gelet daarop is de Raad van oordeel dat de vordering wat betreft omvang en tijdstip grotendeels door toedoen van het college is ontstaan. In aanmerking genomen dat het college pas in 2019 het terugvorderingsbesluit heeft genomen, kan het appellante niet worden verweten dat zij de vordering over de jaren 2015 en 2016 niet heeft voldaan in de kalenderjaren waarin deze zijn ontstaan. Daarom heeft het college in redelijkheid geen gebruik kunnen maken van zijn bevoegdheid tot brutering van de netto vordering over die jaren.