Centrale Raad van Beroep, 30-01-2023, ECLI:NL:CRVB:2023:32, 21 /1435 PW

Appellant stond sinds 5 april 2011 in de Basisregistratie Personen ingeschreven op een adres in [woonplaats] . Op dat adres stonden in de periode waar het hier om gaat nog vier andere meerderjarige personen ingeschreven, namelijk [A] (A), [B] (B), [C] (C) en [D] (D). Alle vijf bewoonden afzonderlijk van elkaar een eigen kamer in de woning. A en B huurden de woning gezamenlijk vanaf 1 april 2011 van [Y] (Y). Beiden zijn als huurder vermeld op de huurovereenkomst. Appellant, C en D huurden ieder vanaf 1 augustus 2011 een kamer onder. Op de drie afzonderlijke onderhuurovereenkomsten is A als onderverhuurder vermeld. De drie onderhuurders maakten de huur over op een daartoe bestemde, op naam van B staande rekening. De onderhuurprijzen verschilden naargelang de oppervlakte van de ondergehuurde kamer. Ieder van de bewoners betaalde 20% van de overige bewonerslasten, zoals waterschapsbelasting, internet en afval- en rioolheffing, wat werd genoteerd in een zogenoemde Huisrekening.

Appellant heeft zich op 10 oktober 2019 gemeld voor een aanvraag om bijstand op grond van de Participatiewet (PW) en op 1 november 2019 de aanvraag ingediend.

Het college heeft bij besluit van 12 november 2019, na bezwaar gehandhaafd bij besluit van 12 maart 2020 (bestreden besluit), bijstand aan appellant toegekend naar de norm voor een alleenstaande met twee kosten delende medebewoners (kostendelersnorm), namelijk B en C. Het college heeft de andere twee medebewoners van appellant buiten beschouwing gelaten omdat zij onderwijs volgen. Aan de toepassing van de kostendelersnorm ligt ten grondslag dat in dit geval geen grond bestaat om op de toepassing van de kostendelersnorm een uitzondering te maken wegens een zakelijke relatie tussen de bewoners.

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank het beroep tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard.

3. In hoger beroep heeft appellant zich tegen de aangevallen uitspraak gekeerd. Hij heeft aangevoerd dat op zijn situatie niet de kostendelersnorm van toepassing was omdat hij wel een zakelijke relatie had met B en C.

4. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

Inleiding

Of het college bij de toekenning van de bijstand aan appellant terecht de kostendelersnorm heeft toegepast wordt beoordeeld voor de periode van 10 oktober 2019, de datum waarop appellant zich heeft gemeld om een aanvraag te doen, tot en met 12 november 2019, de datum van het toekenningsbesluit.

Toepassing van de kostendelersnorm betekent dat de bijstand wordt verleend naar een lagere norm dan de volledige norm voor een alleenstaande of voor gehuwden. Dit volgt uit de hierna in 4.3 weergegeven wettelijke regeling. Dit brengt mee dat de last om aannemelijk te maken dat aan de voorwaarden voor toepassing van de kostendelersnorm is voldaan, in beginsel op het college rust. Vergelijk de uitspraak van 17 april 2018, ECLI:NL:CRVB:2018:1214. Dit geldt ook voor een besluit tot toekenning van bijstand naar de kostendelersnorm. De feiten die het college aan het bestreden besluit ten grondslag heeft gelegd zijn niet in geschil. Maar het college heeft zich ten onrechte op het standpunt gesteld dat gelet op die feiten aan de voorwaarden voor toepassing van de kostendelersnorm is voldaan. Dit wordt hierna toegelicht.

De kostendelersnorm is geregeld in artikel 22a, eerste lid, van de PW. Daaruit volgt dat, als de belanghebbende van 21 jaar of ouder – in dit geval appellant – een of meer kosten delende medebewoners heeft, de norm per kalendermaand voor de belanghebbende afhankelijk is van het aantal kosten delende medebewoners.

In geschil is of het college terecht B en C als ‘kosten delende medebewoners’ van appellant heeft aangemerkt. De definitie van dat begrip staat in artikel 19a, eerste lid, van de PW: onder kosten delende medebewoner wordt verstaan de persoon van 21 jaar of ouder die in dezelfde woning als de belanghebbende zijn hoofdverblijf heeft en niet voldoet aan de omschrijving van de onderdelen a tot en met d van die bepaling.

De bedoeling die de wetgever had met deze definiëring van het begrip ‘kosten delende medebewoner’ volgt uit de parlementaire geschiedenis van Wet maatregelen Wet werk en bijstand en enkele andere wetten, waarbij de kostendelersnorm is ingevoerd. De wetgever heeft volledig zakelijke relaties zoals (onder)huurderschap en kostgangerschap, voor de kostendelersnorm buiten beschouwing willen laten. Dit wordt verduidelijkt in onderdeel K van de memorie van toelichting bij die wet. (Kamerstukken II, 2013/14, 33 801, nr. 3, blz. 7, 59, 60). Daarin staat:

Het bestreden besluit is gebaseerd op het standpunt van het college dat B en C als kosten delende medebewoners van appellant moesten worden beschouwd. Niet in geschil is dat zij in dezelfde woning als appellant hun hoofdverblijf hadden. Het gaat om de vraag of de bewoners een zakelijke relatie hadden. Die vraag wordt hier bevestigend beantwoord en dat berust op het volgende.

De conclusie is dat de rechtsposities van appellant, B en C niet onderling waren verbonden, zodat hun relatie als zakelijk moest worden beschouwd. Daarom waren B en C niet te beschouwen als kosten delende medebewoners van appellant. Het standpunt van het college dat aan de voorwaarden voor toepassing van de kostendelersnorm was voldaan is dus niet juist. Dit betekent dat het bestreden besluit niet berust op een draagkrachtige motivering.

De rechtbank heeft dit niet onderkend. De aangevallen uitspraak moet daarom worden vernietigd. De Raad zal vervolgens het beroep tegen het bestreden besluit gegrond verklaren en dat besluit vernietigen voor zover daarbij de kostendelersnorm is toegepast. Verder zal de Raad het college opdragen een nieuwe beslissing te nemen op het bezwaar van appellant tegen het besluit van 12 november 2019 voor zover het gaat over de toepasselijke norm.

Met het oog op een voortvarende afdoening van het geschil zal de Raad met toepassing van artikel 8:113, tweede lid, van de Awb bepalen dat tegen die nieuwe beslissing op het bezwaar alleen bij de Raad beroep kan worden ingesteld.