Hoge Raad, 11-04-2000, AA5440, 112785

11 april 2000

Strafkamer

nr. 112785

op het beroep in cassatie

tegen een bij verstek gewezen

arrest van het Gerechtshof te

Amsterdam van 1 mei 1998 alsmede

tegen alle op de terechtzitting

van dit Hof gegeven beslissingen

in de strafzaak tegen:

[verdachte], geboren te [geboorteplaats] (Denemarken) op [geboortedatum] 1963, ten tijde van de bestreden uitspraak uit anderen hoofde gedetineerd in de gevangenis "Vridsloselille" te Albertslund (Denemarken).

Het beroep - dat zich kennelijk niet richt tegen de niet-ontvankelijkverklaring van het Openbaar Ministerie in de vervolging, zoals hiervoor onder 1 is weergegeven - is ingesteld door de verdachte. Namens deze heeft mr J. Kuiper, advocaat te Amsterdam, bij schriftuur middelen van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De waarnemend Advocaat-Generaal Keijzer heeft geconcludeerd dat de Hoge Raad de bestreden uitspraak zal vernietigen en de zaak zal verwijzen naar het Gerechtshof te ’s-Gravenhage opdat de zaak op het bestaande hoger beroep opnieuw wordt berecht en afgedaan.

3.2. De verdachte, die in verband met de onderhavige zaak niet in voorlopige hechtenis verkeert, heeft op 15 mei 1998 beroep in cassatie ingesteld. Blijkens een op de inventaris van de stukken geplaatst stempel zijn deze op 22 april 1999 ter griffie van de Hoge Raad binnengekomen. De zaak is ter terechtzitting van de Hoge Raad van 16 november 1999 voor de eerste maal behandeld.

In aanmerking genomen:

(a) dat tussen het tijdstip waarop het cassatieberoep is ingesteld en dat waarop de stukken van het geding ter griffie van de Hoge Raad zijn ontvangen ruim elf maanden zijn verstreken, hetgeen ertoe heeft geleid dat de zaak eerst ter terechtzitting van de Hoge Raad heeft gediend nadat ruim achttien maanden na het instellen van het beroep waren verstreken en

(b) dat niet is gebleken van bijzondere omstandigheden die een tijdsverloop van ruim elf maanden zouden kunnen rechtvaardigen, moet worden geoordeeld dat de behandeling van de zaak niet heeft plaatsgevonden binnen een redelijke termijn als bedoeld in art. 6, eerste lid, EVRM.

Het middel is dus terecht voorgesteld.

4.1. Het middel keert zich met rechts- en motiveringsklachten tegen de verwerping door het Hof van een in hoger beroep gevoerd verweer strekkende tot niet-ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie in de vervolging.

Dat verweer is door het Hof samengevat en verworpen op blz. 1 tot en met 4 van zijn tussenarrest van

2 mei 1997.

4.4. Ook overigens kan het middel niet tot cassatie leiden. Genoemd oordeel van het Hof geeft, ook in het licht van meergenoemde omstandigheid, geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting, in het bijzonder niet omtrent het bepaalde in art. 6 EVRM, terwijl het evenmin onbegrijpelijk is. Daarbij neemt de Hoge Raad in het bijzonder in aanmerking dat

(i) de behandeling van de zaak in eerste aanleg heeft plaatsgevonden in aanwezigheid van de verdachte en diens raadsman;

(ii) het Hof heeft vastgesteld - hetgeen in cassatie niet wordt bestreden - dat de verdachte in de uitleveringsprocedure werd bijgestaan door een rechtsgeleerd raadsman en door deze aan de Minister van Justitie niet is verzocht toepassing te geven aan het bepaalde in art. 39, derde lid, Uitleveringswet in verbinding met het bepaalde in art. 19 van het Europees Verdrag betreffende uitlevering.

(iii) het Hof de vraag of het mogelijk was dat de verdachte niettemin alsnog door de Zwitserse autoriteiten kon worden ter beschikking gesteld in verband met de behandeling van zijn zaak in hoger beroep onder ogen heeft gezien, maar die vraag - in cassatie onbestreden - ontkennend heeft beantwoord;

(iv) de raadsman van de verdachte bij de behandeling van de zaak in hoger beroep aanwezig is geweest en in de gelegenheid is gesteld om de verdediging te voeren.

5.1. De Hoge Raad verstaat het middel aldus dat het klaagt dat het Hof de behandeling van de zaak op

17 april 1998 buiten aanwezigheid van de verdachte heeft voortgezet niettegenstaande de omstandigheid dat de verdachte toen in Denemarken was gedetineerd, nadat door Zwitserland de tenuitvoerlegging van de aldaar opgelegde vrijheidsstraf aan Denemarken was overgedragen.

5.2. Voorzover het middel berust op de opvatting die hiervoor onder 4.3 door de Hoge Raad onjuist is geacht, moet het het lot van het eerste middel delen.

5.3. Blijkens het proces-verbaal van de terechtzitting van 17 april 1998 heeft de raadsman aldaar, nadat de Procureur-Generaal had meegedeeld dat er geen verdragsrechtelijke basis was om de verdachte tijdelijk naar Nederland over te brengen, verklaard dat nu zijns inziens het Openbaar Ministerie de

bestaande mogelijkheden voor een tijdelijke overbrenging van zijn cliënt had benut, ook hij het in het belang van zijn cliënt achtte dat de zaak op die terechtzitting werd afgedaan.

Vervolgens houdt dat proces-verbaal in dat de raadsman het woord tot verdediging heeft gevoerd.

6.3. Bij de beoordeling van het middel moet het volgende worden vooropgesteld.

Ingevolge het in hoger beroep van overeenkomstige toepassing verklaarde art. 360, eerste lid, Sv, dient het vonnis in het bijzonder reden te geven van het gebruik als bewijsmiddel van een schriftelijk bescheid inhoudende de verklaring van een persoon wiens identiteit niet blijkt. Die motiveringsplicht moet zo worden verstaan dat de rechter in zijn uitspraak expliciet moet doen blijken te hebben onderzocht dat is voldaan aan de in art. 344, derde lid, Sv aan het gebruik van een zodanig bescheid gestelde voorwaarden en dat hij de betrouwbaarheid van de verklaringen zelfstandig heeft onderzocht (vgl. HR 20 mei 1997, NJ 1998,22).

Zoals de Hoge Raad heeft geoordeeld in zijn arrest van 29 april 1997, NJ 1997, 666 omvat de term "een persoon wiens identiteit niet blijkt", niet verbalisanten wier persoonsgegevens weliswaar niet (volledig) in het door hen opgemaakte proces-verbaal zijn vermeld, maar van wie vaststaat dat het bevoegde, onder een bepaald codenummer bekende, opsporingsambtenaren betreft alsmede tot welk politieonderdeel zij behoren. In dat geval kan dat proces-verbaal worden gebezigd als een bewijsmiddel als bedoeld in art. 344, eerste lid onder 2E, Sv.

Uit laatstgenoemd arrest volgt voorts dat de enkele vermelding in een "proces-verbaal" door een daarin met een code aangeduide "verbalisant" van zijn functie, rang en dienstonderdeel niet voldoende is om te kunnen aannemen dat dat stuk is opgemaakt door een daartoe bevoegde persoon als bedoeld in art. 344, eerste lid onder 2E, Sv (vgl. ook HR 14 maart 1989,

NJ 1989, 880).

6.4. In het licht van hetgeen hiervoor is vooropgesteld is de bewezenverklaring ontoereikend gemotiveerd.

Indien het Hof de in het middel bedoelde bewijsmiddelen heeft gebezigd als bewijsmiddelen als bedoeld in art. 344, eerste lid onder 2E, Sv dan is niet zonder meer begrijpelijk op grond waarvan het Hof heeft aangenomen dat de daarin genoemde opsporings- ambtenaren tot het opmaken van die stukken bevoegd waren. Die stukken geven daaromtrent zelf onvoldoende uitsluitsel, terwijl hetgeen overigens in hoger beroep is verhandeld niets behelst waaruit die bevoegdheid op genoegzame wijze kan worden afgeleid.

Indien het Hof die bewijsmiddelen heeft gebezigd als bescheiden in de zin van art. 344, derde lid, Sv dan heeft het nagelaten het gebruik daarvan op de voet van het bepaalde in art. 360 Sv nader te motiveren.

De Hoge Raad:

Vernietigt de bestreden uitspraak, voorzover aan zijn oordeel onderworpen;

Verwijst de zaak naar het Gerechtshof te 's-Gravenhage opdat de zaak in zoverre op het bestaande hoger beroep opnieuw wordt berecht en afgedaan.