Hoge Raad, 11-07-2003, AF7423, C01/280HR

11 juli 2003

Eerste Kamer

Nr. C01/280HR

JMH

[Eiser],

wonende te [woonplaats],

EISER tot cassatie,

advocaat: mr. E. van Staden ten Brink,

LONDON VERZEKERINGEN N.V., rechtsopvolgster onder algemene titel van ELVIA SCHADEVERZEKERINGEN N.V.,

gevestigd te Amsterdam,

VERWEERSTER in cassatie,

advocaat: mr. J.B.M.M. Wuisman.

Eiser tot cassatie - verder te noemen: [eiser] - heeft bij exploit van 22 januari 1999 Elvia Schade-verzekeringen N.V., gevestigd te Amsterdam, hierna: Elvia, gedagvaard voor de Kantonrechter te Brielle en gevorderd bij vonnis, voor zoveel mogelijk uitvoerbaar bij voorraad, Elvia te veroordelen om aan [eiser] te betalen ter zake van buitengerechtelijke kosten een bedrag van ƒ 8.953,50, te vermeerderen met de wettelijke rente daarover vanaf 13 november 1998, althans vanaf de dag der dagvaarding.

Elvia heeft een conclusie, houdende de exceptie van onbevoegdheid genomen en gevorderd dat de Kantonrechter zich bij incidenteel vonnis onbevoegd zal verklaren, met veroordeling van [eiser] in de kosten van dit geding.

[Eiser] heeft de incidentele vordering bestreden.

De Kantonrechter heeft zich bij incidenteel vonnis van 22 juni 1999 onbevoegd verklaard van de vordering kennis te nemen.

Tegen dit incidenteel vonnis heeft [eiser] bij exploit van 17 september 1999 hoger beroep ingesteld bij de Rechtbank te Rotterdam.

De Rechtbank heeft bij vonnis van 9 maart 2000 het incidenteel vonnis van de Kantonrechter van 22 juni 1999 vernietigd en de zaak, in de stand waarin deze zich bevond, naar de Kantonrechter te Brielle verwezen.

Vervolgens heeft Elvia in de hoofdzaak de vordering van [eiser] bestreden.

De Kantonrechter heeft bij tussenvonnis van 7 november 2000 een comparitie van partijen gelast en iedere verdere beslissing aangehouden.

Tegen dit tussenvonnis van 7 november 2000 heeft thans verweerster in cassatie - verder te noemen: London - als rechtsopvolgster van Elvia Schade-verzekeringen N.V., hoger beroep ingesteld bij de Rechtbank te Rotterdam.

Bij vonnis van 31 mei 2001 heeft de Rechtbank het tussenvonnis van de Kantonrechter van 7 november 2000 vernietigd en, opnieuw rechtdoende, de vordering van [eiser] afgewezen.

Het vonnis van de Rechtbank is aan dit arrest gehecht.

Tegen het vonnis van de Rechtbank van 31 mei 2001 heeft [eiser] beroep in cassatie ingesteld. De cassatiedagvaarding is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

London heeft geconcludeerd tot verwerping van het beroep.

De zaak is voor partijen toegelicht door hun advocaten.

De conclusie van de Procureur-Generaal strekt tot verwerping van het beroep.

De advocaat van [eiser] heeft bij brief van 25 april 2003 op die conclusie gereageerd.

3.1 In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

(i) [Eiser] is als bestuurder van een personenauto op 4 januari 1989 in de gemeente Bernisse betrokken geraakt bij een aanrijding, waarvoor de bestuurster van een andere auto aansprakelijk was. Haar auto was tegen wettelijke aansprakelijkheid verzekerd bij Elvia Schadeverzekeringen N.V. (hierna: Elvia), een rechtsvoorgangster van London.

(ii) De schade aan de auto van [eiser] is door Elvia vergoed op grond van haar verplichtingen uit hoofde van de WAM.

(iii) [Eiser] stelt dat hij behalve materiële schade aan de auto ook letselschade heeft opgelopen die zich eerst later heeft geopenbaard. Met het oog op het vaststellen van de omvang van zijn schade heeft [eiser] advocaatkosten en onderzoekskosten (medisch adviseur/[betrokkene 1]) gemaakt, van welke kosten hij in dit geding vergoeding verlangt. De omvang van de schade is nog niet vastgesteld.

(iv) Bij de Rechtbank te Rotterdam is onder rolnummer HA ZA 00-1141 een bodemprocedure aanhangig met betrekking tot de door [eiser] gestelde letselschade.

3.2 De Kantonrechter heeft geoordeeld dat [eiser] in beginsel aanspraak heeft op vergoeding van de redelijkerwijs door hem gemaakte kosten, ook al wordt achteraf vastgesteld dat niet aangetoond is dat hij door de aanrijding in 1989 letsel heeft bekomen. Ter beoordeling van de hoogte van het gevorderde bedrag heeft de Kantonrechter een comparitie van partijen gelast. In het tegen dit vonnis ingestelde hoger beroep heeft de Rechtbank de vordering echter afgewezen. De Rechtbank overwoog daartoe in rov. 5.5 als volgt:

"Bij de beoordeling van een vordering tot vergoeding van buitengerechtelijke kosten als de onderhavige moet worden vooropgesteld dat een dergelijke vordering blijkens artikel 6:96 BW een vordering tot vergoeding van schade is, zodat, wil deze vordering toewijsbaar zijn, een grondslag voor een vordering tot schadevergoeding moet bestaan.

Deze grondslag kan zijn dat London onrechtmatig jegens [eiser] handelt of heeft gehandeld en dat [eiser] daardoor schade lijdt of heeft geleden. Nu thans niet vaststaat dat [eiser] ten gevolge van het ongeval in 1989 letsel heeft opgelopen waardoor hij (door London te vergoeden) letselschade lijdt of heeft geleden - deze vraag zal in de onder rolnummer HA ZA 00-1141 bij de rechtbank aanhangige zaak aan de orde komen - kan op dit moment niet worden vastgesteld dat een grondslag bestaat voor een vordering tot vergoeding van schade. Daarom is een vordering tot vergoeding van kosten ter vaststelling van dergelijke schade en aansprakelijkheid daarvoor thans niet toewijsbaar."

3.5.2 Bij de beantwoording van deze vraag wordt vooropgesteld dat art. 6:96 lid 2, aanhef en onder b, BW zelf geen grondslag biedt voor een verplichting tot vergoeding van kosten die worden gemaakt om vast te stellen of als gevolg van een gebeurtenis schade is geleden en, zo ja, of daarvoor iemand aansprakelijk kan worden gehouden. De bepaling veronderstelt, integendeel, juist dat een wettelijke verplichting tot schadevergoeding bestaat, in welk geval de bedoelde kosten mede, dat wil zeggen naast andere als gevolg van de gebeurtenis geleden schade, voor vergoeding in aanmerking komen.

Blijkens de wetsgeschiedenis strekt de onderhavige bepaling echter ertoe buiten twijfel te stellen dat de daarin genoemde schadeposten toewijsbaar kunnen zijn indien een wettelijke verplichting tot schadevergoeding bestaat. Noch de bewoordingen van deze bepaling, noch de strekking daarvan brengen mee dat een zodanige aansprakelijkheid slechts kan ontstaan binnen de grenzen die dit artikel naar de letter ervan stelt.

3.5.4 Bij het voorgaande verdient aantekening dat, naarmate de tijd verstrijkt, de vraag meer kan gaan klemmen of tussen de aanrijding en de gevorderde kosten nog wel causaal verband (in de zin van sine-qua-non-verband) bestaat. In beginsel ligt het op de weg van de benadeelde die vergoeding van kosten als de onderhavige vordert, om dit verband bij voldoende gemotiveerde betwisting daarvan te bewijzen. De rechter kan echter in de omstandigheden van het geval aanleiding zien dit bewijs voorshands geleverd te achten. Daarbij zullen met name de aard en de ernst van de nader te onderzoeken aanwijzingen voor het bestaan van letsel en de mate van waarschijnlijkheid dat

dit letsel in verband staat met het ongeval van belang zijn.

Voor de vraag of kosten van deskundige bijstand als een gevolg van de aanrijding voor vergoeding in aanmerking komen, geldt het vorenoverwogene eveneens, met dien verstande dat wat betreft de vraag of deze schade in zodanig verband staat met de gebeurtenis waarop de aansprakelijkheid berust, dat deze aan de daarvoor aansprakelijke persoon kan worden toegerekend, dient te worden beoordeeld of het redelijk was in verband met een onderzoek naar de mogelijke gevolgen van de aanrijding deskundige bijstand in te roepen en of de daartoe gemaakte kosten redelijk zijn.

vernietigt het vonnis van de Rechtbank te Rotterdam van 31 mei 2001;

verwijst het geding ter verdere behandeling en beslissing naar het Gerechtshof te 's-Gravenhage;

veroordeelt London in de kosten van het geding in cassatie, tot op deze uitspraak aan de zijde van [eiser] begroot op € 1.949,50 in totaal, waarvan € 1.841,73 op de voet van art. 243 Rv. te betalen aan de Griffier, en € 107,77 aan [eiser].