Hoge Raad, 10-07-2009, BI4209, 07/13308

10 juli 2009

Eerste Kamer

07/13308

RM/MD

[Eiser],

wonende te [woonplaats],

EISER tot cassatie,

advocaat: mr. P. Garretsen,

1. NEDERLANDSE STICHTING VOOR LEPRABESTRIJDING,

gevestigd te Amsterdam,

2. [Verweerder 2],

wonende te [woonplaats],

VERWEERDERS in cassatie,

advocaat: mr. R.A.A. Duk.

[Eiser] heeft bij exploot van 7 april 2005 Leprastichting en [verweerder 2] gedagvaard voor de kantonrechter te Amsterdam en, na wijziging van eis in hoger beroep, gevorderd, kort gezegd, en voor zover in cassatie nog van belang, Leprastichting en [verweerder 2] hoofdelijk te veroordelen tot vergoeding van de door [eiser] als gevolg van de vroegtijdige beëindiging van zijn dienstverband bij Leprastichting geleden (en door hem op € 266.730,-- bruto begrote) materiële schade, alsmede tot vergoeding van de door [eiser] geleden immateriële schade (door hem begroot op € 5.000,-- netto), met rente en kosten.

Leprastichting en [verweerder 2] hebben de vorderingen bestreden.

De kantonrechter heeft bij vonnis van 8 maart 2006 de vorderingen van [eiser] afgewezen.

Tegen dit vonnis heeft [eiser] hoger beroep ingesteld bij het gerechtshof te Amsterdam.

Bij arrest van 5 juli 2007 heeft het hof het vonnis van de kantonrechter deels vernietigd en, opnieuw rechtdoende, Leprastichting en [verweerder 2] hoofdelijk veroordeeld tot betaling van een bedrag van € 500,--, te vermeerderen met de wettelijke rente, ter zake van vergoeding van immateriële schade. Het hof heeft voorts het vonnis waarvan beroep voor het overige bekrachtigd en het meer of anders in hoger beroep gevorderde afgewezen.

Het arrest van het hof is aan dit arrest gehecht.

Tegen het arrest van het hof heeft [eiser] beroep in cassatie ingesteld. De cassatiedagvaarding is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

Leprastichting en [verweerder 2] hebben geconcludeerd tot verwerping van het beroep.

De zaak is voor partijen toegelicht door hun advocaten.

De conclusie van de Advocaat-Generaal E.B. Rank-Berenschot strekt tot vernietiging en verwijzing.

De advocaat van Leprastichting en [verweerder 2] en de advocaat van [eiser] hebben bij brieven van onderscheidenlijk 20 en 25 mei 2009 op die conclusie gereageerd.

3.1 In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

(i) [Eiser], geboren op [geboortedatum] 1943, is op 1 juli 1974 bij Leprastichting in dienst getreden.

(ii) Tijdens de kerstborrel van Leprastichting op 19 december 2002 heeft [verweerder 2], directeur van Leprastichting, bij het binnentreden van de slechts met kaarslicht verlichte recreatiezaal [eiser] in de billen geknepen en het woord "darkroom" gebruikt.

(iii) Nadat Leprastichting en [verweerder 2] in januari 2003 vergeefs hadden getracht het tussen partijen gerezen conflict rond dit kerstborrelincident op te lossen, heeft het bestuur van Leprastichting een klacht van [eiser] over dit incident in behandeling genomen. Het bestuur oordeelde de klacht gegrond en heeft [verweerder 2] bij brief van 19 maart 2003 onder meer het volgende bericht:

- Het bestuur spreekt zijn afkeuring uit over de door u op 19 december 2002 jegens [verweerder 2] gepleegde handeling en het daarbij gebezigde woordgebruik;

- Het bestuur neemt in aanmerking dat u uw verontschuldigingen hebt aangeboden aan [verweerder 2];

- Niettemin tekent het bestuur voor alle duidelijkheid aan dat een herhaling in enigerlei vorm uw positie van directeur onhoudbaar maakt;

- Het bestuur vertrouwt erop dat u uw verantwoordelijkheid zult nemen in het, voor zover in uw vermogen ligt, actief streven naar het herstel van goede werkverhoudingen tussen u en [verweerder 2].

(iv) Op 8 april 2003 heeft [eiser] zich ziek gemeld. Door de Arbo-dienst werd vastgesteld dat het ging om een situationele arbeidsongeschiktheid.

(v) Op verzoek van [eiser] heeft de kantonrechter te Amsterdam bij beschikking van 24 december 2003 de arbeidsovereenkomst tussen Leprastichting en [eiser] ontbonden met ingang van 1 februari 2004 wegens het blijvend komen te ontbreken van de goede verstandhouding tussen partijen, met toekenning aan [eiser] van een ontbindingsvergoeding van € 100.000,-- bruto. In de beschikking werd [eiser] tot 15 januari 2004 in de gelegenheid gesteld zijn ontbindingsverzoek in te trekken. [Eiser] heeft van deze mogelijkheid gebruik gemaakt.

(vi) Op verzoek van Leprastichting heeft de kantonrechter te Amsterdam bij beschikking van 26 mei 2004 de arbeidsovereenkomst tussen Leprastichting en [eiser] ontbonden met ingang van 1 juli 2004, zulks (wederom) wegens het blijvend komen te ontbreken van de goede verstandhouding tussen partijen. Aan [eiser] is in deze beschikking een ontbindingsvergoeding toegekend van € 68.500,-- bruto. In zijn beschikking heeft de kantonrechter uitdrukkelijk overwogen dat hij de eventueel door [eiser] geleden pensioenschade (schade wegens verminderde mogelijkheden of keuzemogelijkheden bij gebruik van de OBU-regeling daaronder begrepen) en de door [eiser] in verband met het incident geleden immateriële schade geheel buiten beschouwing heeft gelaten bij de vaststelling van de aan [eiser] naar billijkheid toekomende vergoeding. Leprastichting heeft geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid haar ontbindingsverzoek in te trekken, zodat het dienstverband tussen partijen per 1 juli 2004 is geëindigd.

(vii) [Eiser] was voor Leprastichting werkzaam als Hoofd Voorlichting, in welke functie hij laatstelijk een salaris verdiende van € 5.288,-- bruto per maand, exclusief vakantietoeslag en bijkomende emolumenten.

3.4 Onderdeel 1.4 klaagt voorts dat het hof in rov. 3.5 mede rekening heeft gehouden met de omstandigheden dat de gedraging van [verweerder 2] niet in het geniep maar openlijk plaatsvond en dat daarop, ook door [eiser], lachend is gereageerd, en dat het hof zich aldus schuldig heeft gemaakt aan een verboden aanvulling van de feiten en/of verweermiddelen, nu Leprastichting en [verweerder 2] die omstandigheden niet in hun conclusie van antwoord hebben aangevoerd of ten verwere hebben aangedragen. Ook deze klacht faalt.

Bij de beoordeling van de klacht dient tot uitgangspunt dat het door de verweerder overleggen van processtukken uit een andere procedure in het algemeen niet voldoende is om hetgeen in die stukken aan stellingen en feiten is te vinden, te beschouwen als aangevoerd in het geding waarin dat overleggen heeft plaatsgevonden, en aldus als mede aan het in dat geding gevoerde verweer ten grondslag gelegd. De partij die zulke stellingen en feiten wil inroepen, dient dit op een zodanige wijze te doen dat dit voor de rechter en de wederpartij duidelijk is (HR 17 oktober 2008, nr. C07/037, LJN BE7201). In dit geding heeft het hof kennelijk en niet onbegrijpelijk de processtukken van Leprastichting en [verweerder 2] aldus uitgelegd dat daarin mede het verweer werd gevoerd dat het incident, in zijn context bezien, minder ernstig is dan [eiser] doet voorkomen. Het hof heeft bij zijn beoordeling van dat verweer tevens mogen letten op de omstandigheden die zijn vermeld in de - door [eiser] zelf overgelegde en reeds (zonder dat daartegen in hoger beroep bezwaar was gemaakt) in het vonnis van de kantonrechter van 8 maart 2006 geciteerde - brief van [verweerder 2] aan Leprastichting van 24 januari 2003, zoals door het hof (wederom) geciteerd in rov. 3.4, alsmede op de omstandigheden die vermeld zijn in het door Leprastichting en [verweerder 2] overgelegde verweerschrift in de eerste ontbindingsprocedure en het verzoekschrift in de tweede ontbindingsprocedure.

De Hoge Raad:

verwerpt het beroep;

veroordeelt [eiser] in de kosten van het geding in cassatie, tot op deze uitspraak aan de zijde van Leprastichting en [verweerder 2] begroot op € 6.052,34 aan verschotten en € 2.200,-- voor salaris.