Hoge Raad, 20-11-2009, BJ5042, 08/03520

Arrest

gewezen op het beroep in cassatie van X te Z, België (hierna: belanghebbende) tegen de uitspraak van het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch van 9 juli 2008, nr. 06/00410, betreffende een verzoek om een proceskostenvergoeding.

1. Het geding in feitelijke instantie

2. Geding in cassatie

3. Beoordeling van de klachten

3.2. Het Hof heeft geoordeeld dat bij geen enkele wet is voorzien in een wettelijke basis voor de bevoegdheid van de belastingrechter om in een geval als het onderhavige een proceskostenvergoeding toe te kennen. Op die grond heeft het Hof zich onbevoegd verklaard. In zijn uitspraak heeft het Hof onder verwijzing naar artikel 8:71 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: de Awb) vermeld dat voor een oordeel over de toekenning van een vergoeding van de onderhavige proceskosten belanghebbende een vordering bij de civiele rechter zal moeten instellen.

3.3. In de door belanghebbende aangevoerde klachten wordt het standpunt vertolkt dat zich hier een leemte in de wet voordoet waarin het Hof langs de weg van rechtsvinding had moeten voorzien.

3.4. De regelingen van het hoger beroep bij andere bestuursrechters dan de gerechtshoven als belastingrechter, en die van het beroep in cassatie in belastingzaken hebben gemeen dat de wetgever daarin telkens een bepaling heeft opgenomen die voorziet in de mogelijkheid voor de hogerberoepsrechter respectievelijk de cassatierechter om een vergoeding van proceskosten toe te kennen aan de wederpartij van het bestuursorgaan ingeval het bestuursorgaan een door hem ingesteld hoger beroep respectievelijk beroep in cassatie intrekt (zie voor de desbetreffende bepalingen de onderdelen 5.2.9 en 5.2.10 van de conclusie van de Advocaat-Generaal). Een soortgelijke bepaling ontbreekt in de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: de AWR), in welke wet sinds 1 januari 2005 het hoger beroep in belastingzaken is geregeld. Deze uitzondering ten opzichte van de eerder tot stand gekomen vergelijkbare regelingen van hoger beroep en cassatie is in het kader van de parlementaire behandeling van de hiervoor bedoelde wijziging van de AWR niet toegelicht. Die uitzondering is ook niet te verklaren uit verschillen die overigens bestaan tussen het bestuursprocesrecht op het gebied van belastingen en het bestuursprocesrecht op andere gebieden. In dit verband is met name ook van belang dat artikel 8:75 van de Awb in artikel 27j, lid 1, van de AWR ook op het hoger beroep in belastingzaken van overeenkomstige toepassing is verklaard, met inbegrip van het 'bij uitsluiting' aanwijzen van de bestuursrechter als bevoegde rechter. Dit betekent dat voor het verkrijgen van een vergoeding van kosten die de wederpartij van het bestuursorgaan in verband met de behandeling van het hoger beroep van het bestuursorgaan heeft gemaakt, de weg naar de burgerlijke rechter slechts in zeer bijzondere gevallen kan worden bewandeld (vgl. HR 17 december 2004, nr. C03/114HR, LJN AQ3810, BNB 2005/239, NJ 2005/361). Gelet op dit een en ander moet het ervoor worden gehouden dat de wetgever in de AWR onbedoeld een leemte heeft laten ontstaan ten aanzien van de regeling van de vergoeding van proceskosten. Omdat de wetgever, ook nog bij de hiervoor bedoelde wijziging van de AWR (zie Kamerstukken II 2003/04, 29 251, nr. 3, blz. 8), blijk heeft gegeven van de bedoeling het door de verschillende bestuursrechters toe te passen bestuursprocesrecht zoveel mogelijk uniform te regelen, is aannemelijk dat de wetgever indien hij de afwijking ten opzichte van de vergelijkbare regelingen van hoger beroep en cassatie zou hebben onderkend, ook voor het hoger beroep in belastingzaken zou hebben bepaald dat op verzoek van de belanghebbende bij afzonderlijke uitspraak met overeenkomstige toepassing van artikel 8:75 van de Awb het bestuursorgaan in de kosten kan worden veroordeeld in gevallen van intrekking van het hoger beroep door dat bestuursorgaan. Onder deze omstandigheden staat het ontbreken van een uitdrukkelijke bepaling in de AWR die in deze mogelijkheid voorziet, niet eraan in de weg dat een gerechtshof een dergelijke veroordeling uitspreekt. 's Hofs andersluidende oordeel verdraagt zich hiermee niet, zodat de klachten in zoverre slagen.

3.6. Gelet op het hiervoor in 3.4 overwogene kan 's Hofs uitspraak niet in stand blijven. Verwijzing moet volgen.

4. Proceskosten

Nu de Inspecteur de onjuist bevonden beslissing van het Hof niet heeft uitgelokt of verdedigd en de Staatssecretaris zich in cassatie heeft gerefereerd aan het oordeel van de Hoge Raad, stelt de Hoge Raad een eventuele veroordeling van de Staatssecretaris in de kosten van het geding in cassatie afhankelijk van de beslissing in de einduitspraak.

5. Beslissing

Dit arrest is gewezen door de vice-president D.G. van Vliet als voorzitter, en de raadsheren P. Lourens, J.A.C.A. Overgaauw, P.M.F. van Loon en M.A. Fierstra, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier E. Cichowski, en in het openbaar uitgesproken op 20 november 2009.