Parket bij de Hoge Raad, 24-09-2002, AE6122 AK3851 AL6652, 00052/02 P

1. Veroordeelde is op 28 september 2000 door het Gerechtshof te Arnhem veroordeeld tot het betalen van ƒ 1.137.500,- aan de Staat ter ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeeld met 72 maanden vervangende hechtenis.

3. Het eerste middel behelst de klacht dat het Hof ten onrechte een verzoek tot het horen van getuigen heeft afgewezen.

4. Voor de beoordeling van het middel is van belang dat de zitting van het Hof van 18 mei 1999 is geschorst tot een zitting 'in oktober 1999'. Bij de stukken bevindt zich geen proces-verbaal van een zitting van het Hof in de onderhavige zaak in oktober 1999, hetgeen in overeenstemming is met de door de griffier van het Hof opgestelde inventaris. Het proces-verbaal van de zitting van 16 november 1999 vermeldt dat het onderzoek van de zaak wordt hervat in de stand waarin het zich bevond op het tijdstip van de schorsing ter zitting van 18 mei 1999.

5. Voorafgaand aan de zitting van 16 november 1999 heeft de raadsman bij kennelijk aangetekende brief van 1 november 1999 aan de advocaat-generaal verzocht twee getuigen-deskundigen ter terechtzitting op te roepen. Beide getuigen-deskundigen wenste de raadsman op te roepen in verband met een ter zitting van het Hof van 11 februari 1999 door de raadsman zelf aangehaalde passage uit een door de getuigen opgesteld financieel rapport. De betreffende passage luidt als volgt:

Op of omstreeks 21 juni 1994 is door de "[A]-organisatie" een partij heroïne in ontvangst genomen, welke bestemd was voor meerdere afnemers. Deze partij was Nederland binnengekomen middels een autobus met voetballers, die aan een voetbaltoernooi gingen deelnemen. [Persoon 2] had veel contact met de "[A]-organisatie" in zowel Nederland als Turkije.

6. Het verzoek beide getuigen ter zitting van het Hof te horen is door de raadsman in zijn brief als volgt gemotiveerd.

Deze personen zijn de opstellers van het Financieel Rapport in de zogeheten 4-M zaak, waarvan pagina 32 in kopie door de verdediging in het geding is gebracht, ter gelegenheid van de zitting d.d. 11 februari 1999. De verdediging wenst hen onder meer te vragen op basis van welke informatie zij tot de conclusie gekomen zijn dat op of omstreeks 21 juni 1994 door cliënten een partij heroïne in ontvangst is genomen, welke bestemd was voor meerdere afnemers.

7. Bij brief van 5 november 1999 heeft de advocaat-generaal medegedeeld dat hij aan dat verzoek geen gehoor zal geven in een brief met de volgende inhoud:

8. Ter zitting van het Hof heeft de raadsman zijn verzoek om beide getuigen-deskundigen ter zitting op te roepen herhaald en daarbij voorts aangevoerd dat beide getuigen-deskundigen ook iets kunnen verklaren over de invoer van heroïne en de daarmee gepaard gaande geldstromen.

9. Het Hof heeft het verzoek vervolgens afgewezen en daarbij als volgt overwogen:

11. Misschien heeft het Hof ten onrechte aangenomen dat art. 288 Sv alleen van toepassing is op een verzoek ex art. 263 Sv dat voorafgaand aan de eerste zitting wordt gedaan (HR 25 februari 1992, DD 92.247). Een andere mogelijkheid is dat het Hof heeft aangenomen dat de betreffende regeling niet van toepassing is nu art. 264 Sv - waarnaar art. 287 lid 3 onder a Sv verwijst - niet van overeenkomstige toepassing is verklaard in art. 511b lid 4 Sv. Nog afgezien van de vraag of deze omissie het verstrekkende gevolg zou moeten hebben dat het verzoek van de verdediging geen verzoek ex art. 288 Sv zou zijn, berust het niet vermelden van art. 264 Sv in art. 511b lid 4 Sv op een kennelijke omissie van de wetgever.

12. De tweede volzin van art. 511b lid 4 verklaart wél de artikelen 260, 263 en 265 tot en met 267 Sv van overeenkomstige toepassing, maar niet art. 264 Sv. Dit is terug te voeren op de Wet van 15 januari 1998, Stb. 33 waarbij art. 263, 264 zijn gewijzigd en hun huidige inhoud hebben gekregen. Ten tijde van het inwerkingtreden van art. 511b Sv was art. 264 Sv vervallen (Stb. 1984, 332). De in het huidige art. 264 Sv neergelegde weigering door de officier van justitie c.q. advocaat-generaal om door de verdachte opgegeven getuigen/deskundigen te doen oproepen, was toentertijd neergelegd in art. 263 Sv en derhalve gelet op art. 511b lid 4 Sv van overeenkomstige toepassing. Bij het vervolgens wijzigen van art. 263 en 264 Sv heeft de wetgever kennelijk verzuimd om in de tweede volzin van art. 511b lid 4 Sv ook art. 264 Sv van overeenkomstige toepassing te verklaren.

13. Dat ook art. 264 Sv van overeenkomstige toepassing is op strafvordering ter zake van ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel past in de wetssystematiek waaruit blijkt dat de bepalingen die art. 264 Sv flankeren - te weten art. 263 Sv (de bevoegdheid door of namens de verdachte aan de officier van justitie/advocaat-generaal getuigen en deskundigen op te geven ten einde hen ter terechtzitting op te roepen) en art. 287 lid 3 onder a Sv en art. 288 lid 1 Sv (het door de Rechtbank/Hof achterwege laten van de oproeping van getuigen waarvan de oproeping door de officier van justitie is geweigerd) - van overeenkomstige toepassing zijn verklaard (art. 511b lid 4 Sv en 511d lid 1 Sv).

14. Het middel is gegrond.

15. Het tweede middel klaagt over schending van het recht om binnen redelijke termijn te worden berecht zoals is neergelegd in art. 6 lid 1 EVRM.

16. Voor wat betreft de duur van de behandeling van de zaak tot en met het hoger beroep wijs ik op het daartoe strekkende verweer dat de raadsman heeft gedaan ter zitting voor het Hof. Het Hof heeft dat verweer verworpen en daartoe het volgende overwogen:

17. Dat oordeel geeft - in het bijzonder gelet op HR 9 januari 2001, NJ 2001,307 m.nt JdH rov. 3.9 onder b en d - geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting en is niet onbegrijpelijk zodat dit onderdeel van het middel faalt.

19. Ik concludeer dat de bestreden uitspraak wordt vernietigd, met verwijzing der zaak naar een aangrenzend gerechtshof, teneinde op het bestaande hoger beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan.

plv.