Parket bij de Hoge Raad, 13-09-2005, AS8484, 01972/04

Conclusie inzake:

[verzoeker=verdachte]

1. Dit cassatieberoep betreft een arrest van het Gerechtshof te Arnhem waarbij verzoeker, voor zover de zaak aan het oordeel van het Hof was onderworpen, wegens (1) "medeplegen van het misdrijf: opzettelijk een in artikel 10 van de Coördinatiewet Sociale Verzekering bedoelde verplichting niet nakomen, begaan door een rechtspersoon, meermalen gepleegd, terwijl verdachte feitelijk leiding heeft gegeven aan die verboden gedraging", (2 en 4 telkens) "medeplegen van het misdrijf: opzettelijk een bij de belastingwet voorziene aangifte niet doen, terwijl het feit er toe strekt dat te weinig belasting wordt geheven, begaan door een rechtspersoon, meermalen gepleegd, terwijl verdachte feitelijk leiding heeft gegeven aan die verboden gedraging" en (3) "medeplegen van het misdrijf: opzettelijk een bij de belastingwet voorziene aangifte onjuist of onvolledig doen, terwijl het feit er toe strekt dat te weinig belasting wordt geheven, begaan door een rechtspersoon, meermalen gepleegd, terwijl verdachte feitelijk leiding heeft gegeven aan die verboden gedraging" is veroordeeld tot gevangenisstraf voor de duur van vijf maanden, voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaren, het verrichten van onbetaalde arbeid ten algemenen nutte gedurende 180 uren, in plaats van vier maanden gevangenisstraf, en een geldboete van € 50.000,=, bij gebreke van betaling en verhaal te vervangen door 380 dagen hechtenis.

2. Namens verzoeker heeft mr. J.R. Soons, advocaat te Nijmegen, vier cassatiemiddelen voorgesteld.

3. Het eerste middel bevat de klacht dat de in art. 6, eerste lid, EVRM bedoelde redelijke termijn voor berechting bij de behandeling van dit cassatieberoep is overschreden doordat de stukken van het geding te laat bij de Hoge Raad zijn gearriveerd.

4. Het middel treft doel. Het cassatieberoep is ingesteld op 5 augustus 2003. De stukken van het geding zijn eerst op 20 juli 2004 ter griffie van de Hoge Raad ontvangen. De zogenaamde 'inzendingstermijn' die (behoudens bijzondere omstandigheden) ten hoogste acht maanden mag belopen is derhalve met drieëneenhalve maand overschreden. Deze vertraging wordt aangemerkt als een overschrijding van de redelijke termijn voor berechting als bedoeld in art. 6, eerste lid, EVRM. Aangezien de vertraging niet meer door een voortvarende verdere behandeling van het beroep ongedaan gemaakt kan worden dient de opgelegde straf te worden gematigd.

5. Het tweede middel behelst de klacht dat het Hof heeft verzuimd een (gemotiveerde) beslissing te geven op het verweer dat een overschrijding van de redelijke termijn voor berechting in feitelijke aanleg moet voeren tot het niet-ontvankelijk verklaren van het Openbaar Ministerie.

7. De bestreden uitspraak bevat geen met redenen omklede beslissing op het zo-even weergegeven verweer. Die had ingevolge art. 358, eerste lid, in verbinding met art. 349, eerste lid, Sv en voorts in verband met art. 358, vijfde lid, op straffe van nietigheid behoren te worden gegeven.

8. Het verzuim behoeft in dit geval niet tot vernietiging van de bestreden uitspraak te voeren, aangezien het verweer slechts verworpen had kunnen worden. Naar luid van de toelichting op het middel zijn er één jaar en acht maanden verstreken tussen de dag waarop huiszoeking is verricht en de afronding van de berechting in eerste aanleg met een vonnis. Ik merk op dat de stukken van het geding binnen een termijn van acht maanden na het instellen van hoger beroep ter griffie van het Hof zijn binnengekomen. Wederom volgens de toelichting op het middel zijn er met de behandeling in hoger beroep (gerekend vanaf het instellen van dat beroep) twee jaren en drie maanden gemoeid geweest.

9. Een behandelingsduur van twee jaren en drie maanden in hoger beroep, nadat de behandeling in eerste aanleg één jaar en acht maanden had gevergd, kan onmogelijk het uitzonderlijke geval opleveren waarin het tijdsverloop aanleiding mag zijn om het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk te verklaren.

11. Het derde middel keert zich tegen de beslissing op het verweer dat de vervolging van verzoeker (voor zover het belastingdelicten betreft) strijdig is met het "una via- beginsel", dat tot uitdrukking is gekomen in de art. 67o en 69a AWR, althans die vervolging ten aanzien van die delicten strijdig is met het "ne bis in idem"-beginsel, zodat het Openbaar Ministerie in de vervolging van verzoeker (voor wat de fiscale delicten betreft) niet-ontvankelijk moet worden verklaard.

Geen rechtsregel verbiedt het opzettelijk niet-doen van een aangifte betreffende een aangifte- of afdrachtbelasting strafrechtelijk te vervolgen, ongeacht of het enkele feit van het niet of niet-tijdig doen van de desbetreffende aangifte op de voet van Afd. 1 van voornoemd Hoofdstuk VIII A al dan niet heeft geleid tot het toepassen van een verzuimboete."

14. Overigens behelst de toelichting op het middel een herhaling van hetgeen in hoger beroep werd aangevoerd, uitmondend in de stelling dat, ofschoon de wetgever verval van het vervolgingsrecht ter zake van fiscale delicten slechts aan enkele van de in de AWR voorziene bestuurlijke boeten heeft verbonden, aangenomen moet worden dat het vervolgingsrecht door de toepassing van elke in de AWR geregelde fiscaal-bestuurlijke boete vervalt.

15. Het gaat derhalve om het per 1 januari 1998 ingevoerde zogenaamde "una via" systeem, kort gezegd inhoudend dat na het toepassen van sommige bestuurlijke boetes (twee van de drie in de AWR voorziene vergrijpboetes, die kunnen volgen op opzettelijke of grovelijk onachtzame gedragingen) geen strafvervolging meer kan worden ingesteld (art. 69a AWR), en omgekeerd na het instellen van een strafvervolging (op zeker moment in die strafprocedure) geen bestuurlijke boetes meer kunnen worden toegepast (art. 67o AWR).

16. Het recht tot strafvervolging vervalt niet na het opleggen van een vergrijpboete op grond van 67f AWR. Het vervalt evenmin na het opleggen van één van de in de AWR geregelde verzuimboetes. De wetgever heeft zich laten leiden door de gedachte dat de in art. 67f AWR bedoelde gedraging - opzettelijk niet, onvolledig of niet tijdig betalen van belastingen die op aangifte moeten worden voldaan of afgedragen - als zodanig geen strafbaar feit oplevert. Evenzo is verval van het recht tot strafvervolging volgens de wetgever niet aan de orde indien een verzuimboete is opgelegd, aangezien ook deze (betrekkelijk lage) boetes worden opgelegd ter zake van gedragingen - anders dan opzettelijk, althans zonder bewijs van opzet, niet (tijdig) doen van aangifte dan wel niet, onvolledig of te laat betalen van belasting - die in dezelfde vorm niet strafbaar zijn gesteld.

17. In de literatuur is er op gewezen dat niettemin enige samenloop mogelijk is met de bestuurlijke boetes die in art. 69a AWR niet zijn genoemd (W.E.C.A. Valkenburg, Fiscaal straf- en strafprocesrecht, Deventer 2001 (3de druk), p. 235 e.v.. Een voorbeeld vormt het niet of onvolledig betalen van een belasting die op aangifte moet worden voldaan of afgedragen, en het niet of te laat doen van die aangifte. Zonder bewijs van opzet of grove schuld kan de inspecteur ter zake van de betalingsachterstand een verzuimboete opleggen. Het is evenwel zeer goed denkbaar dat er geen sprake is van slordigheid, maar van een doelbewuste poging de belasting te ontduiken. De aangifte wordt dan dus opzettelijk niet gedaan, en ongeacht het tijdstip waarop dit wordt ontdekt kunnen verzuimboete en strafvervolging gaan samenlopen. De boete blijft toepasbaar omdat die wordt opgelegd wegens een feit (het niet, te laat of tot een te laag bedrag betalen van belasting) dat als zodanig niet is strafbaar gesteld, en aangezien de verzuimboete om die reden niet in art. 69a AWR is genoemd blijft ook strafvervolging mogelijk. Evenzeer is denkbaar dat de inspecteur ter zake van het niet of te laat doen van aangifte (op grond van die enkele constatering, zonder zich te verdiepen in de kwestie van opzet of culpa) een verzuimboete oplegt, terwijl vervolgens of misschien zelfs tegelijkertijd blijkt dat er opzet in het spel is. Ook dan staat de wettelijke regeling, om de zo-even genoemde reden, toe dat de verzuimboete gehandhaafd blijft terwijl dezelfde gedraging wegens de kwade toeleg (het opzettelijk handelen) tot een strafvervolging leidt.

20. De verdediging betrok het standpunt dat het in par. 5 BBBB 1998 opgenomen voorschrift ook betekenis heeft voor het recht tot strafvervolging. Betoogd werd dat als het mindere niet kan (een verzuimboete vervangen door een vergrijpboete indien van opzettelijk of culpoos handelen is gebleken) zeker niet het meerdere kan worden toegelaten (na een verzuimboete alsnog een strafvervolging instellen).

21. Voorts is ter verdediging aangevoerd dat het instellen van een strafvervolging wegens de in de tenlastelegging onder 2 en 4 omschreven fiscale delicten nadat ter zake verzuimboetes waren opgelegd in strijd is met een behoorlijke procesorde, aangezien in de rechtspraak is uitgemaakt dat ook een fiscaal-bestuurlijke boete een straf in de zin van art. 6 EVRM vormt.

23. Bij beoordeling van deze klachten moet worden vooropgesteld dat het opleggen van een fiscaal-bestuurlijke boete altijd is aan te merken, ook in de zienswijze van de wetgever, als de in art. 6 EVRM bedoelde "determination (...) of a criminal charge". Voor zover daaromtrent ten aanzien van de verzuimboetes twijfel mocht zijn gerezen (door EHRM BNB 1994/175; Bendenoun), heeft de wetgever het niettemin aangewezen geacht om de waarborgen waarmee de vergrijpboetes zijn omgeven zo veel mogelijk ook voor de verzuimboetes te laten gelden, zodat ook bij het opleggen daarvan aan art. 6 EVRM zal worden voldaan, vgl. Kamerstukken II, 1994-1995, 23 470, nr. 8, p. 6-7 en Kamerstukken II, 1995-1996, 23 470, nr. 11, p. 2.

26. Voor dit uitgangspunt valt begrip op te brengen. Bij de verwerking van belastingaangiftes, ook inzake de loonbelasting en de omzetbelasting, geldt de wet van de (zeer) grote aantallen. Het ligt voor de hand dat de wetgever de Belastingdienst in staat heeft willen stellen de verzuimboetes zo snel en efficiënt mogelijk op te leggen. Daarbij past niet dat in elk individueel geval moet worden nagegaan of de verzuimboete achterwege dient te blijven in het belang van een lopend of nog in te stellen fiscaal-strafrechtelijk onderzoek.

27. Doch ook het bezwaar ligt voor de hand. Bij de aangiftebelasting is het achterwege laten van de aangifte praktisch gesproken voorwaarde om (zonder onmiddellijk door de mand te vallen) niet of te weinig te betalen. Het één is zó nauw met het ander verbonden dat de geijkte strafrechtelijke benadering (gelijktijdige gedragingen, wezenlijke samenhang in handelen en schuld) spoedig tot het aannemen van eendaadse samenloop dwingt, terwijl er ook voor een specialiteitsverhouding veel te zeggen is. Dat geldt a fortiori voor het niet (tijdig) doen van aangifte, krachtens art. 67a AWR of art. 67b AWR een bestuurlijk te bestraffen overtreding, maar krachtens art. 69, eerste lid, AWR als misdrijf te vervolgen indien er sprake is van (voorwaardelijk) opzet. Dan cumuleren dus sancties die worden opgelegd wegens één feitelijke gedraging die door de inwerking van het subjectieve bestanddeel als twee verschillende feiten mag worden beschouwd.

28. Vanuit traditioneel strafrechtelijk perspectief bezien lijkt dat bedenkelijk, maar hier moet niet uit het oog worden verloren dat er tussen de art. 67a / 67b AWR en art. 69 AWR nòg een verschil bestaat. De in art. 69 AWR strafbaar gestelde feiten onderscheiden zich ook door het 'strekkingsvereiste': de gedraging moet naar objectieve maatstaven geëigend zijn om de belastingheffing te schaden. Bij de verzuimboetes gaat het niet om zulke aan de gedraging inherente mogelijkheid van ontduiking; die boetes strekken er toe in te scherpen dat de belastingheffing is gebaseerd op de medewerking en goede trouw van de aangifte-, belasting-, inhoudings- of betalingsplichtige, en dat diens gebrek aan zorgvuldigheid de Belastingdienst nodeloos werk bezorgt (waarmee, toegegeven, de effectiviteit van de heffing uiteindelijk wel in gevaar kan komen). Verzuimboetes reageren op een ander negatief gevolg dan de vergrijpboetes en de strafbaarstellingen.

29. Intussen is het zó gesteld dat de wetgever een bepaling heeft vastgesteld die aan duidelijkheid niets te wensen overlaat. Art. 69a AWR houdt ondubbelzinnig in dat het vervolgingsrecht niet vervalt door het opleggen van een verzuimboete. Het middel is derhalve een uitnodiging om een duidelijke wettelijke bepaling ter zijde te stellen. Dat gaat de rechtsvormende taak van de rechter te buiten. Die kan naar Nederlands recht slechts onderzoeken of (de toepassing van) een wettelijke bepaling strijdig is met een verbindende verdragsbepaling als bedoeld in art. 94 Gr.

30. Die verdragsbepaling zou in dit geval alleen te vinden zijn in art. 4 van het Zevende Protocol bij het EVRM, in werking getreden op 1 november 1998. Art. 14, zevende lid, IVBPR moet hier buiten beschouwing blijven, aangezien Nederland bij deze bepaling het voorbehoud heeft gemaakt dat daaraan geen verdergaande betekenis zal worden gegeven dan neergelegd in art. 68 Sr, welke bepaling alleen een tweede vervolging verbiedt ter zake van een feit waarover bij onherroepelijk rechterlijk gewijsde is beslist.

32. Inmiddels heeft het EHRM al enkele malen beslist dat een strafvervolging ter zake van het niet doen van belastingaangifte, op grond van een strafbaarstelling waarin opzet (oogmerk tot belastingontduiking) als bestanddeel is genoemd, nadat reeds een fiscaal-bestuurlijke sanctie is toegepast, geen inbreuk op art. 4, eerste lid, Zevende Protocol bij het EVRM oplevert. De meeste recente (mij bekende) uitspraak is EHRM 14 september 2004, Appl. Nr 60619/00, Rosenquist v. Zweden.

Thus, it has to be determined whether the proceedings concerning aggravating tax fraud and those involving the tax surcharges were criminal proceedings conducted in regard to offences with the same essential elements.

The first issue that arises is whether the proceedings relating to the 40 per cent tax surcharge could be viewed as "criminal" for the purposes of Article 4 of Protocol no. 7. In this connection, the Court reiterates its findings in Janosevic v. Sweden ( no. 34619/97, 23 July 2002, §§ 68-71, ECHR 2002- VII ) and Västberga Taxi Aktiebolag and Vulic v. Sweden ( no. 36985/97, 23 July 2002, §§ 79-82 ) that the proceedings in question were "criminal" although the surcharges cannot be said to belong to criminal law under the Swedish legal system, and in Manasson v. Sweden ((dec.) no. 41265/98, 8 April 2003) that proceedings involving tax surcharges were "criminal" not only for the purpose of Article 6 of the Convention, but also for the purpose of Article 4 of Protocol no. 7 to the Convention. Moreover, in its judgment in the case Göktan v. France ( no. 33402/96, § 48, ECHR 2002-V) concerning Article 7 of the Convention and Article 4 of Protocol no. 7, the Court held that the notion of penalty should not have different meanings under different provisions of the Convention.

Accordingly, the Court considers that both proceedings were criminal in nature for the purpose of the invoked provision.

With respect to the conduct attributed to the applicant in the two proceedings, the Court notes that he was finally convicted by the Court of Appeal on 24 April 2003 pursuant to sections 2 and 4 of the Tax Offences Act for having failed to file his tax return for the income year 1991 with the intent of evading part of the tax due, amounting in total to SEK 2,336,723. The tax surcharges, however, were imposed on him by the tax authorities and the administrative courts pursuant to chapter 5, section 2 of the Taxation Act because he had failed to file his tax return for the fiscal year 1991, resulting in the tax authorities having to make a discretionary assessment of the applicant's income for the said year.

The Court observes that the fulfilment of the conditions for the 40 per cent tax surcharge was not sufficient for criminal liability for (aggravated) tax fraud under sections 2 and 4 of the Tax Offences Act. Pursuant to the latter it was a condition that it could be established that the failure to submit correct information or to file a tax return was the result of criminal intent or gross negligence on the applicant's part.

In other words, culpable intent or gross neglect, which was not a condition for a tax surcharge, was an essential condition for criminal conviction for (aggravated) tax fraud under section 2 and 4 of the Tax Offences Act. It served not only a deterrent but also a penal purpose.

The Court is further mindful of the Swedish Supreme Court's judgment of 29 November 2000, and the Supreme Administrative Court's judgment of 13 September 2002. It notes in particular that "taxation in Sweden is largely based on information given by the individual and certification by him or her of information received from other sources. The purpose of the tax surcharge is to emphasise, inter alia, that the individual is required to be meticulous in fulfilling the duty of filing a tax return and the related obligation to submit information. In principle, carelessness is not acceptable. Furthermore, the taxpayer must normally have an understanding of what information is of relevance to the examination of a claim in order to avoid the risk of incorrect information being considered to have been given and a surcharge imposed. In other words, the taxpayer is required to have a certain knowledge of the tax rules". Moreover, "a tax surcharge is a general and standardised sanction the purpose of which is, inter alia, to prevent inaccuracy when complying with the legal obligation to complete a tax return. Provided there is no ground for remission it is always set at one of two fixed percentages. It is imposed regardless of intent or negligence."

The Court thus notes that the purpose of the criminal offence within sections 2 and 4 of the Tax Offences Act differed from the purpose of the imposition of a tax surcharge. The purpose of the latter was to secure the fundament of the national tax system; control and sanctions being necessary devises for ensuring efficient compliance by millions of tax subjects with their fundamental duty to provide extensive and accurate factual information and material for their tax assessment.

In the light of the above considerations, the Court finds that the two offences in question were entirely separate and differed in their essential elements (see Ponsetti and Chesnel v. France (dec.), nos. 36855/97 and 41731/98, ECHR 1999-VI). Against this background, the Court does not find that the proceedings at issue disclosed any failure to comply with the requirements of Article 4 of Protocol no. 7 to the Convention."

36. Deze twee Straatsburgse beslissingen geven, dunkt mij, een helder antwoord op de vraag of het Nederlandse fiscale sanctiestelsel, in zoverre het niet in alle gevallen een strafvervolging uitsluit ter zake van feiten die tot een bestuurlijke boete hebben geleid, verenigbaar is met (het Zevende Protocol bij) het EVRM. Het antwoord is bevestigend. Meer in het algemeen gesproken staat het de wetgever vanuit het perspectief van het EVRM vrij om een handhavingsysteem in te richten waarin de toepassing van bestuursrechtelijke sancties een strafrechtelijke vervolging van dezelfde overtredingen niet verhindert, mits de strafvervolging een reactie vormt op de onwettige wilsgerichtheid die tot de gedraging heeft geleid (opzet of oogmerk als vereiste voor strafbaarheid), terwijl de bestuurlijke boete is opgelegd op grond van niets anders dan de constatering dat een wettelijke verplichting niet is nageleefd en uitsluitend ten doel heeft in te scherpen dat op zorgvuldige naleving van de wet gerekend moet kunnen worden.

37. Uit de beide beslissingen van het EHRM lijkt zelfs afgeleid te kunnen worden dat een bestuurlijke boete van aanzienlijke hoogte - veel grotere bedragen dan ingevolge de art. 67a, 67b en 67c AWR opgelegd kunnen worden - de mogelijkheid van een strafvervolging wegens de 'misdrijfvariant' niet behoeft uit te sluiten. Bovendien lijkt met name de beslissing inzake Ponsetti & Chesnel v. Frankrijk er op te wijzen dat bij zulke opeenvolging van bestuurlijke beboeting en strafvervolging geen onverenigbaarheid met het EVRM ontstaat indien de strafrechter bij de straftoemeting voorbij mag gaan aan de al opgelegde bestuurlijke boete. In ieder geval maakte het EHRM geen voorbehoud bij de Franse fiscaal-strafrechtelijke bepaling, inhoudende dat (poging tot) belastingontduiking "independently of the applicable tax penalties" tot een geldboete en een vrijheidsstraf kan voeren.

39. (ad c)Wat er zij van de vraag of het aan par. 5 BBBB 1998 ontleende verweer onjuist is opgevat en dientengevolge niet beantwoord, zoals het verweer in de toelichting op het middel is uiteengezet had het slechts verworpen kunnen worden. Het staat de Minister van Financiën uiteraard vrij om door middel van een Ministerieel Besluit beperkingen te stellen aan de uitoefening van bij wet toegekende bevoegdheden door de ambtenaren van de Belastingdienst. Met een dergelijke Besluit kan echter geen wijziging worden gebracht in de - voor geen misverstand vatbare - wettelijke regeling van de bevoegdheden van leden van het Openbaar Ministerie.

40. Het middel faalt derhalve in alle onderdelen.

41. In het vierde middel wordt er over geklaagd dat geen (nadrukkelijke en gemotiveerde) beslissing is gegeven op het verweer dat één van de belastingaangiftes waarop de tenlastelegging onder 3 doelt buiten medeweten van verzoeker is gedaan.

45. De verdediging heeft in hoger beroep betoogd (pleitaantekeningen, 3.9) dat de aangifte LB derde kwartaal 1999 buiten verzoeker om gedaan is. Uit een verklaring van bedoelde [betrokkene 1] haalde de verdediging aan dat [betrokkene 1] het blanco aangifteformulier heeft zien liggen en heeft geconstateerd dat de termijn voor het doen van de aangifte reeds verlopen was. Wetende dat problemen met een boekhoudprogramma ertoe hadden geleid dat de aangifte nog niet kon worden gedaan heeft [betrokkene 1], teneinde de termijnoverschrijding te beperken, het aangifteformulier naar de Belastingdienst teruggezonden na daarop in strijd met de waarheid "nihil" te hebben ingevuld en een handtekening te hebben geplaatst.

47. Tot de bewijsmiddelen waarop de bewezenverklaring van het onderhavige feit steunt behoren, naast de hierboven gedeeltelijk weergegeven verklaring, een verklaring van genoemde [betrokkene 1] (bewijsmiddel 0.1) en een verklaring van verzoeker (bewijsmiddelen 0.2 en 3.5), waarin is te vinden dat verzoeker het bedrijf samen met [betrokkene 1] heeft opgericht, [betrokkene 1] als bureaumanager fungeerde, de contacten met klanten onderhield, de salarisadministratie verzorgde en de salarissen uitbetaalde, en verzoeker als (algemeen) directeur onder meer verantwoordelijk was voor de aangiften loon- en omzetbelasting.

48. Nu uit de bewijsmiddelen blijkt dat het tot verzoekers taken behoorde om namens de rechtspersoon waarvan hij algemeen directeur was de aangiften voor de loonbelasting te doen, waarin besloten ligt dat verzoeker bevoegd en redelijkerwijs gehouden was erop toe te zien dat die aangiften ook inderdaad - tijdig, juist en volledig - werden gedaan, kon het Hof naar mijn inzicht op grond van de gebezigde bewijsmiddelen vaststellen dat verzoeker tezamen en in vereniging met genoemde [betrokkene 1] feitelijk leiding heeft gegeven aan het door de rechtspersoon opzettelijk onjuist en/of onvolledig doen van de aangiften, ook voor zover het de aangifte over het derde kwartaal van 1999 betreft die genoemde [betrokkene 1] heeft ingevuld, ondertekend en retour gezonden. Uit de tot bewijs gebezigde verklaringen van [betrokkene 1], in onderling verband beschouwd, kan immers worden afgeleid dat [betrokkene 1] van de tussen hemzelf en verzoeker bestaande taakverdeling is afgeweken en het invullen, ondertekenen en terugzenden van het desbetreffende aangifteformulier niet aan verzoeker heeft overgelaten, omdat de aangifte zich nog in de administratie van het bedrijf bevond. Dat houdt in dat verzoeker er niet op heeft toegezien dat de desbetreffende aangifte tijdig werd gedaan. Voorts volgt uit de gebezigde bewijsmiddelen en de bewezenverklaring dat ook de door verzoeker zelf ingevulde en teruggezonden aangiften onjuist waren. Het door [betrokkene 1] ingevulde formulier past derhalve in een patroon van opzettelijk onjuist gedane aangiften.

49. Ik meen derhalve dat ook het laatste middel vruchteloos is voorgesteld.

50. Deze conclusie strekt tot vernietiging van de bestreden uitspraak, doch uitsluitend ten aanzien van de opgelegde straf, tot matiging van die straf in verband met het overschrijden van de redelijke termijn als bedoeld in art. 6, eerste lid, EVRM bij de behandeling van dit cassatieberoep, en tot verwerping van het beroep voor het overige.