Parket bij de Hoge Raad, 18-04-2006, AV2378, 01842/05

Conclusie inzake:

[verdachte]

1. Verdachte is door het Gerechtshof te 's-Gravenhage wegens medeplegen van moord, meermalen gepleegd, veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van achttien jaren.

2. Er bestaat samenhang tussen de zaken met de nummers 01841/05 en 01842/05. In beide zaken zal ik vandaag concluderen.

3. Namens verdachte heeft mr. J. Kuijper, advocaat te Amsterdam, drie middelen van cassatie voorgesteld.

4. Het eerste middel houdt in dat het Hof het (nadere) verzoek tot het horen van de getuige [getuige 1] ten onrechte heeft afgewezen, althans dat het Hof die afwijzing onvoldoende met redenen heeft omkleed.

Vervolgens beveelt het Hof de oproeping van de getuige tegen de terechtzitting van 18 februari 2005.

7. Voor zover het middel berust op schending van het bepaalde in art. 6 lid 3 onder d EVRM gaat het niet op, omdat de getuige in het bijzijn van de verdachte en zijn raadsman(1) is gehoord en de getuige dus door of namens de verdachte is kunnen worden ondervraagd.(2)

8. Ook overigens kan het middel niet slagen. Ter onderbouwing van zijn oordeel dat onaannemelijk is dat de getuige binnen een aanvaardbare termijn ter terechtzitting zal verschijnen wijst het Hof er op dat de politie naar het oordeel van het Hof alle mogelijke aanknopingspunten is nagegaan om de feitelijke woon- of verblijfplaats van deze getuige te achterhalen en dat zij niets meer kan doen. Dit oordeel is niet onbegrijpelijk, ook niet wanneer in aanmerking wordt genomen dat het politie-onderzoek zich over een periode van een dag of tien heeft uitgestrekt. Die enkele omstandigheid brengt immers nog niet mee dat de politie niet intensief heeft gezocht naar de feitelijke woon- of verblijfplaats van deze getuige. Voorts in aanmerking genomen dat de politie er niet in is geslaagd die feitelijke woon- of verblijfplaats te achterhalen geeft het oordeel van het Hof dat niet te verwachten valt dat de getuige [getuige 1] binnen een aanvaardbare termijn ter terechtzitting in hoger beroep zal verschijnen geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting en is het niet onbegrijpelijk, in aanmerking genomen de inhoud van het proces-verbaal van politie dat van de door de verdediging opgegeven getuige alleen mobiele telefoonnummers van de getuige zelf en zijn broer beschikbaar waren, waarop hij niet bereikbaar bleek en dat de politie ook op een naar toen bleek achterhaald verblijfadres van de getuige tevergeefs contact met hem heeft gezocht, de getuige daar niet bekend bleek en de woon- of verblijfplaats van de getuigen ook niet via bekenden van de getuige kon worden achterhaald.

9. Het middel faalt.

10. Het tweede middel strekt ten betoge dat het Hof heeft verzuimd in het bijzonder de redenen op te geven die hebben geleid tot afwijking van een uitdrukkelijk door de verdachte onderbouwd standpunt.

[Medeverdachte 1]:Kijk, hoe hebben wij die jongens daar naar toe laten komen, wij hebben hun met verstand gebruiken daar naar toe laten komen. Anders waren ze nooit gekomen. Als we gezegd hadden "ik vermoord jou, jullie" of iets dergelijks, dan waren zij nooit gekomen. Het is onmogelijk."

13. Wil van een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt in de zin van art. 359 lid 2 Sv sprake zijn dan moet dat standpunt zodanig "hecht" zijn onderbouwd dat zonder nadere uitleg van de rechter niet valt te begrijpen waarom de rechter dat standpunt niet heeft gevolgd. Valt dat immers reeds op te maken uit hetgeen (overigens) door de rechter aan zijn beslissing ten grondslag is gelegd - de inhoud van de bewijsmiddelen, een nadere bewijsoverweging, de strafmotivering - dan heeft de rechter reeds inzicht gegeven in de redenen die hem ertoe hebben gebracht het ter terechtzitting ingenomen standpunt niet te volgen. Daarmee is voldaan aan de strekking van het amendement dat heeft geleid tot de tweede volzin van art. 359 lid 2 Sv, te weten dat de rechter inzicht geeft in de redenen die hem hebben gebracht tot afwijking van een door het openbaar ministerie of de verdachte uitdrukkelijk onderbouwd standpunt.(3)

14. Tegen deze achtergrond gezien noopt hetgeen bij pleidooi in hoger beroep is voorgedragen niet tot opgave van de bijzondere redenen die tot afwijking van het voorgedragene hebben geleid. Weliswaar wordt het standpunt, dat de door het Hof voor het bewijs gebezigde verklaring geen betrekking heeft op het bewezenverklaarde onderbouwd met de verklaring van de verdachte dat het gerelateerde gesprek tussen hem en zijn broer betrekking heeft op twee Russen, maar daarmee blijft onverklaard waarom verdachte tegen zijn broer zegt dat de jongens nooit waren gekomen als tegen hen was gezegd dat ze zouden worden vermoord. Zonder nadere toelichting van de zijde van de verdediging, die ontbreekt, valt immers niet in te zien hoe een dergelijke opmerking betrekking kan hebben op anderen dan degenen die het gevaar lopen te worden vermoord. Dit betekent dat in de inhoud van het gebezigde bewijsmiddel reeds de verklaring besloten ligt waarom het Hof de verdediging in zijn standpunt niet is gevolgd. Het door de verdediging ingenomen standpunt is in het licht van de door het Hof gebezigde bewijsmiddelen dus zo gebrekkig onderbouwd dat het bepaalde in art. 359 lid 2 Sv niet noopt tot het (verder) opgeven van de bijzondere redenen die het Hof aanleiding hebben gegeven af te wijken van het door de verdediging ingenomen standpunt.

15. Overigens meen ik dat in het onderhavige geval van een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt geen sprake is. Het enkele beroep op de eigen verklaring kan in zijn algemeenheid niet dienen als uitdrukkelijke onderbouwing van een door de verdachte ingenomen standpunt. Een beroep op de eigen verklaring van de verdachte is immers in de kern van de zaak een herhaling van dat standpunt. Het gaat er juist om dat aan de geloofwaardigheid van die verklaring een fundament wordt gegeven. Hier dringt zich enige overeenkomst op met het bezigen voor het bewijs van een leugenachtige verklaring van de verdachte: de leugenachtigheid van die verklaring kan niet worden aangenomen op basis van een andere verklaring van de verdachte zelf.(4) Er is geen reden voor de uitdrukkelijke onderbouwing van de geloofwaardigheid van een door de verdachte afgelegde verklaring anders te oordelen.

16. Het middel faalt.

18. Volgens de toelichting op het middel beroept het Hof zich voor wat betreft de omstandigheid dat verdachte en zijn broer hadden afgesproken dat zij elkaar zouden ontmoeten in het bijzijn van de slachtoffers, op niet in de bewijsmiddelen vervatte gegevens terwijl het Hof ook niet heeft aangegeven aan welk bewijsmiddel het Hof heeft ontleend dat de afspraak van de verdachte en zijn broer, dat zij elkaar zouden ontmoeten, mede inhield dat die ontmoeting zou plaatsvinden in het bijzijn van de slachtoffers.

20. Kennelijk heeft het Hof als volgt geredeneerd. Verdachte en zijn broer hadden, zoals de verdachte bij de rechter-commissaris heeft verklaard, een afspraak om elkaar te ontmoeten op de plaats waar later de twee slachtoffers zijn doodgeschoten. Er is geen aanwijzing dat de verdachte en zijn broer op de dag waarop de slachtoffers zijn doodgeschoten nog contact hebben gehad nadat verdachte de slachtoffers in Rotterdam had ontmoet. Niettemin arriveerde verdachte op de door verdachte en zijn broer afgesproken plaats en tijd met de twee slachtoffers, die verdachte in zijn auto had meegenomen (bewijsmiddel 9). Dan kan het redelijkerwijs gesproken niet anders zijn dan dat de afspraak tussen verdachte en zijn broer mede omvatte dat hun ontmoeting zou plaatsvinden in het bijzijn van de latere slachtoffers. Deze redenering is niet onbegrijpelijk. Derhalve kan uit de gebezigde bewijsmiddelen worden afgeleid dat verdachte en zijn broer hebben afgesproken dat hun ontmoeting zou plaats vinden in bijzijn van de latere slachtoffers.

Volgens de toelichting op het middel kan uit de door het Hof vervolgens genoemde feiten en omstandigheden niet worden afgeleid dat die vijfde persoon aan de zijde van de verdachte en zijn broer moet hebben gestaan.

Over deze overweging wordt niet geklaagd.

23. Volgens de verdachte was de door hem genoemde vijfde persoon degene die de slachtoffers heeft doodgeschoten en niet zijn broer. Het Hof heeft de verdachte daarin niet gevolgd. Daarbij heeft het Hof niet meegewogen of die vijfde persoon aan de zijde van de verdachte en zijn broer, althans niet aan de zijde van de slachtoffers heeft gestaan. In die omstandigheden valt niet in te zien welk belang de verdachte heeft bij zijn klacht. Daar komt nog bij dat het Hof zijn oordeel heeft gerelativeerd in die zin dat er in elk geval van moet worden uitgegaan dat die vijfde persoon niet aan de zijde van de slachtoffers heeft gestaan. Over die laatste vaststelling wordt niet geklaagd.

24. Het middel faalt.

25. Het eerste en het derde middel kunnen worden afgedaan met de in art. 81 RO bedoelde motivering.

26. Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen heb ik niet aangetroffen. Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.