Parket bij de Hoge Raad, 28-11-2006, AY6633, 01397/06 CW

Vordering tot cassatie in het belang der wet inzake

[de opgeëiste persoon]

Inleiding

1. Deze vordering tot cassatie in het belang der wet heeft betrekking op een uitspraak van de Rechtbank te Amsterdam van 1 april 2005, rolnummer 13.097278-2004, NJ 2005, 278, waarbij de Rechtbank de overlevering van [de opgeëiste persoon] heeft geweigerd. Een gewaarmerkt afschrift van de uitspraak leg ik hierbij over, alsmede het procesdossier.

2. Tegen de uitspraak staat ingevolge art. 29, tweede lid, Overleveringswet geen gewoon beroep in cassatie open. Cassatie in het belang der wet is wel mogelijk, aldus dezelfde bepaling onder verwijzing naar art. 456 Sv.

3. Het gaat in deze zaak om het volgende. Een Oostenrijkse justitiële autoriteit - de Untersuchungsrichter des Landesgerichtes Linz - heeft op 7 januari 2005 een Europees aanhoudingsbevel uitgevaardigd betreffende de aanhouding en overlevering van [de opgeëiste persoon]. Het Europees aanhoudingsbevel (hierna: EAB) heeft betrekking op - kort gezegd - 'illegaler Handel mit Drogen und psychotropen Stoffen'.

4. De feiten zijn in het EAB als volgt uiteen gezet. [de opgeëiste persoon] heeft:

5. Voor de onderhavige zaak is met name art. 13 Overleveringswet van belang. Deze bepaling luidt thans volgt:

6. De Rechtbank heeft de overlevering geweigerd en dit als volgt gemotiveerd:

Op grond van het tweede lid van genoemd artikel heeft de officier van justitie op 11 februari 2005 gevorderd dat om redenen van een goede rechtsbedeling dient te worden afgezien van bedoelde weigeringsgrond.

Uit de uitspraak van 18 februari 2005 blijkt dat de officier van justitie op 11 februari 2005 bij de behandeling van zijn vordering ex artikel 13 OLW heeft gesteld dat hij de belangen van de opgeëiste persoon en de belangen van de Oostenrijkse autoriteiten tegen elkaar heeft afgewogen en dat de belangen van de Oostenrijkse autoriteiten zwaarder wegen. De officier van justitie heeft niet verklaard welke belangen van de opgeëiste persoon hij heeft laten meewegen. Uit de aan de rechtbank overgelegde vordering tot het afzien van artikel 13, eerste lid, OLW bedoelde weigering, blijkt dat de officier van justitie slechts heeft laten meewegen dat de opgeëiste persoon de Nederlandse nationaliteit bezit.

Voorts blijkt uit de uitspraak dat de officier van justitie geen antwoord heeft kunnen geven op het concrete voorstel van de raadsman van de opgeëiste persoon om bij een toelaatbaarverklaring van de overlevering de opgeëiste persoon niet eerder dan het moment dat de inhoudelijke behandeling van de strafzaak in Oostenrijk begint, feitelijk over te leveren.

Na overleg in raadkamer heeft de rechtbank vervolgens het gesloten onderzoek heropend en geschorst tot 25 maart 2005. De rechtbank heeft aan de officier van justitie verzocht de navolgende vragen te beantwoorden:

Naar aanleiding van de tussenuitspraak heeft de officier van justitie bij schrijven van 20 maart 2005 gemotiveerd aangegeven dat de vordering, dat wordt afgezien van toepassing van de weigeringsgrond ingevolge artikel 13 OLW, gehandhaafd blijft. Zij heeft vraag 1 ontkennend beantwoord. Daarmee is ook vraag 2 beantwoord. De officier van justitie heeft vraag 3 ontkennend beantwoord. Hieruit volgt dat ook vraag 4 ontkennend wordt beantwoord.

Bij het stuk van de officier van justitie is een brief d.d. 15 maart 2005 gevoegd, afkomstig van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) van het Ministerie van Justitie. Deze brief gaat in op de mogelijke consequenties die overlevering en de aansluitende detentie van de opgeëiste persoon in Oostenrijk zouden kunnen hebben voor zijn echtgenote en hun minderjarig kind.

Bij de stukken bevindt zich voorts een brief afkomstig van het Landesgericht Linz, Oostenrijk en gedateerd 16 maart 2005 aan de officier van justitie waarin te lezen staat (citaat): "[de opgeëiste persoon] wird bereits im Vorverfahren benötigt, um die Anklage gegen ihn überhaupt erst verfassen zu können" (einde citaat).

De raadsman heeft de volgende argumenten aangevoerd dat de persoonlijke belangen van de opgeëiste persoon in het onderhavige geval zwaarder dienen te wegen dan de belangen die de uitvaardigende staat heeft bij vervolging en berechting van de opgeëiste persoon, zodat de overlevering geweigerd dient te worden op grond van artikel 13, eerste lid, OLW.

Concluderend heeft de raadsman gesteld dat de overlevering van de opgeëiste persoon zal leiden tot een schrijnende humanitaire situatie voor de rest van het gezin en bovendien zal deze leiden tot grote psychische problemen bij de opgeëiste persoon zelf.

De raadsman heeft voorts gewezen op alternatieve mogelijkheden, zoals het horen van de opgeëiste persoon in Nederland door middel van een Oostenrijkse rogatoire commissie, zijn bereidheid daar ten volle aan mee te werken en zijn bereidheid om te worden gefotografeerd of op video te worden opgenomen in het belang van het onderzoek in Oostenrijk, zodat confrontaties van de opgeëiste persoon met Oostenrijkse getuigen op die wijze mogelijk zijn.

De raadsman heeft aandacht gevraagd voor de onomkeerbare schade die aan de opgeëiste persoon en zijn gezin zal worden toegebracht indien de overlevering wordt toegestaan. De raadsman heeft dit belang gesteld tegenover het feit dat het onderzoek in Oostenrijk nog niet is afgerond en dat nog niet vaststaat dat de opgeëiste persoon daadwerkelijk gedagvaard zal worden om terecht te staan voor de feiten waarvan de Oostenrijkse justitie hem thans verdenkt en hij bereid is - vanuit Nederland - aan het strafrechtelijk onderzoek mee te werken.

De rechtbank overweegt als volgt.

Artikel 13 lid 2 van de OLW schrijft voor dat op vordering van de officier van justitie wordt afgezien van een weigering van de overlevering uitsluitend krachtens het eerste lid, onder a en b, tenzij naar het oordeel van de rechtbank de officier van justitie niet in redelijkheid tot zijn vordering heeft kunnen komen.

Indien ten deze beleid zou bestaan, zou de vordering als hier in geding primair gemotiveerd kunnen worden met inachtneming van dat beleid. De rechtbank zou in dat geval aan de bij wet aan haar opgedragen plicht, om te toetsen of de officier in redelijkheid tot haar vordering kon komen, invulling kunnen geven door te onderzoeken of het beleid redelijk is, of het beleid in het individuele geval goed is toegepast en of de beslissing om niet van dat beleid af te wijken in redelijkheid kon worden genomen.

Nu dergelijk beleid ontbreekt, rust op het openbaar ministerie een verzwaarde plicht te motiveren waarom wordt gevorderd van de weigeringsgrond af te zien, opdat het de rechtbank mogelijk wordt gemaakt om de haar opgedragen toets te vervullen.

De raadsman van de opgeëiste persoon heeft gewezen op de onomkeerbare gevolgen die overlevering voor de opgeëiste persoon en diens gezin meebrengt. Hij heeft het belang van de Oostenrijkse autoriteiten om hun strafrechtelijk onderzoek te kunnen voortzetten onderkend, door alternatieven aan te dragen waarmee aan die belangen tegemoet kan worden gekomen zonder dat de belangen van de opgeëiste persoon buitenproportioneel worden geschaad. Ook heeft de raadsman aandacht gevraagd voor het relatief prille stadium waarin het Oostenrijkse onderzoek zich bevindt en de daaraan verbonden graad van verdenking. Hij heeft er daarbij op gewezen dat de opgeëiste persoon niet eerder is veroordeeld voor enig strafbaar feit.

De officier van justitie heeft gewezen op de goede rechtsbedeling en aangevoerd in dat kader van oordeel te zijn dat de belangen van betrokkene niet opwegen tegen het grotere belang van Oostenrijk bij overlevering. De rechtbank acht deze afweging, afgezet tegen het zeer concrete betoog van betrokkene, waarbij wordt gewezen op de onomkeerbaarheid van de gevolgen voor hem en de mogelijkheid om met alternatieven toch zoveel mogelijk tegemoet te komen aan de belangen van de overlevering verzoekende autoriteit, te algemeen geformuleerd. Het gevolg daarvan is dat de rechtbank de redelijkheid van de vordering niet naar behoren kan beoordelen. Derhalve moet aan de vordering voorbij worden gegaan, zodat de overlevering geweigerd dient te worden op grond van het bepaalde in artikel 13 lid 1 onder a van de OLW.'

7. Kort samengevat heeft de Rechtbank de overlevering geweigerd omdat naar haar oordeel de Officier van Justitie vanwege persoonlijke omstandigheden van [de opgeëiste persoon] niet in redelijkheid heeft kunnen komen tot de vordering af te zien van een weigering van de overlevering krachtens art. 13 lid 1 Overleveringswet. Dat is een beslissing die niet op zichzelf staat. Inmiddels is er een aantal uitspraken waarin de Rechtbank heeft geoordeeld dat de Officier van Justitie niet in redelijkheid heeft kunnen komen tot een dergelijke vordering.(2) In al deze zaken had de opgeëiste persoon (tevens) de Nederlandse nationaliteit en in bijna al deze zaken wees de Rechtbank op bijzondere persoonlijke belangen c.q. omstandigheden van de opgeëiste persoon om niet te worden overgeleverd als grondslag voor de weigering van de overlevering. Ik geef enkele voorbeelden.

8. De eerste beslissing in deze geest is een uitspraak van 2 juli 2004 inzake een door een Franse justitiële autoriteit uitgevaardigd EAB. Daarin weigerde de Rechtbank voor het eerst de overlevering met de overweging dat de Officier van Justitie niet in redelijkheid tot haar vordering had kunnen komen. Daarbij stelde de Rechtbank in feite reeds de eis dat de Officier van Justitie rekening moet houden met de beginselen van proportionaliteit en subsidiariteit zonder deze evenwel aldus te benoemen. De Rechtbank overwoog het volgende:

9. Een tweede voorbeeld heeft betrekking op een door een Zweedse justitiële autoriteit uitgevaardigd EAB waarbij was gebleken dat de opgeëiste persoon aldaar, na overlevering, in voorlopige hechtenis zou worden genomen. De raadsman had er ter zitting o.m. op gewezen dat de opgeëiste persoon dan zo goed als zeker zijn baan zou verliezen met als gevolg dat hij zijn huis niet meer zou kunnen betalen en de woning zou kwijtraken. De Rechtbank eiste van de Officier van Justitie een overweging die is gewijd aan het beginsel van subsidiariteit waarbij - gelet op rechtspraak van het EHRM waaruit volgt dat terughoudend dient te worden omgegaan met de toepassing van voorlopige hechtenis - moest worden bezien 'of er alternatieven bestaan om tegemoet te komen aan de belangen van een goede rechtsbedeling'.(4)

10. In een andere zaak werd de overlevering aan Duitsland geweigerd van een destijds 72-jarige man die in oktober/november 2002 1 kilo cocaïne of 1 kilo melkpoeder dat hij voor cocaïne hield naar Duitsland had ingevoerd. Daarbij nam de Rechtbank 'de ernstige medische problematiek in samenhang met de gevorderde leeftijd van de opgeëiste persoon in aanmerking alsmede de - wellicht - onomkeerbare gevolgen van een detentie in het buitenland ten aanzien van zijn uitkering en woning'.(5) Naar verluidt verscheen de opgeëiste persoon met een rollator ter zitting.

11. Uit deze en soortgelijke uitspraken krijg ik de indruk dat de Rechtbank vorderingen op de voet van art. 13 lid 2 Overleveringswet steeds minder marginaal en steeds meer volledig toetst. Glerum & Rozemond schrijven in hun preadvies over de Overleveringswet dat zich tussen het Amsterdamse Openbaar Ministerie en de Rechtbank een debat heeft ontwikkeld over de vraag in hoeverre de persoonlijke belangen van de opgeëiste persoon moeten worden betrokken bij de beoordeling van de vordering van de Officier van Justitie op grond van art. 13 lid 2 Overleveringswet.(6) Met het Openbaar Ministerie bij de Rechtbank te Amsterdam heb ik contact gehad over de mogelijkheid over de onderhavige kwestie duidelijkheid te verkrijgen via cassatie in het belang der wet. Deze vordering en de eveneens vandaag ingestelde vorderingen in twee verwante zaken zijn daartoe ingediend.

12. Deze vordering is aldus opgezet dat ik voorafgaand aan het middel eerst de totstandkoming van art. 4 lid 7 van het Kaderbesluit bespreek, op welke bepaling art. 13 van de Overleveringswet berust. Vervolgens komen de wetsgeschiedenis van art. 13 Overleveringswet en in dat verband ook die van een enkele andere bepaling uit de Overleveringswet aan de orde.

14. In het aanvankelijke voorstel van de Europese Commissie voor een Kaderbesluit EAB was een voorloper van deze weigeringsgrond opgenomen, die werd voorgesteld om tegemoet te komen aan bezwaren tegen de door de Commissie voorgestelde algehele afschaffing van de dubbele strafbaarheid als vereiste voor overlevering. Naast de mogelijkheid voor een lidstaat om te kennen te geven dat ten aanzien van bepaalde, in die lidstaat niet strafbaar gestelde gedragingen de overlevering zal worden geweigerd omdat overlevering in strijd zou zijn met fundamentele beginselen van zijn rechtsstelsel, werd in art. 28 van het ontwerp als weigeringsgrond genoemd:

'De uitvoerende gerechtelijke autoriteit kan de tenuitvoerlegging weigeren van een Europees arrestatiebevel dat is uitgevaardigd met betrekking tot een gedraging die krachtens de wetgeving van de uitvoerende lidstaat niet als een strafbaar feit wordt aangemerkt en die tenminste ten dele buiten het grondgebied van de verzoekende lidstaat heeft plaatsgevonden.'

15. De bevoegdheid de overlevering te weigeren indien het EAB betrekking had op feiten die buiten het territoir van de uitvaardigende lidstaat zijn gepleegd, diende er in het bijzonder toe te voorkómen dat de uitvoerende lidstaat een EAB ten uitvoer zou moeten leggen met betrekking tot een feit dat op zijn territoir niet strafbaar zou zijn, zo blijkt uit de toelichting bij het voorstel voor het Kaderbesluit.

16. Uiteindelijk is de algehele afschaffing van het vereiste van dubbele strafbaarheid niet in het Kaderbesluit opgenomen. Het Kaderbesluit bevat nu een lijst van strafbare feiten waarvoor de eis van dubbele strafbaarheid niet geldt - de zogenoemde 'lijstfeiten' - en biedt verder aan de lidstaten de mogelijkheid voor andere strafbare feiten die tot een EAB kunnen leiden, dubbele strafbaarheid te eisen. Het voorgestelde art. 28 is in gewijzigde vorm opgenomen in art. 4 aanhef en onder 7 van het Kaderbesluit.

17. Nadat Nederland en een aantal andere landen hadden voorgesteld in plaats van het voorgestelde art. 28 een bepaling op te nemen die gelijkluidend zou zijn aan art. 7 Europees Uitleveringsverdrag en er op neer zou komen dat overlevering geweigerd zou kunnen worden als het feit geheel of ten dele op het grondgebied van de uitvoerende staat was begaan, werd in een nieuw art. 4 als lid 7 een bepaling voorgesteld, die inhield dat in een dergelijk geval de overlevering alleen mocht worden geweigerd indien de bevoegde autoriteit van de aangezochte lidstaat zich zou verbinden de vervolging uit te oefenen of de straf ten uitvoer te leggen.(7) Dat was voor Nederland onaanvaardbaar. Deze aanvullende voorwaarde zou namelijk betekenen dat Nederland bijvoorbeeld in geval van een verzoek om overlevering van een arts die met inachtneming van de wettelijke regels hier te lande abortus zou hebben gepleegd bij een vrouw uit een land waar dat verboden is, de overlevering niet zou kunnen weigeren omdat vervolging van de arts in Nederland niet mogelijk zou zijn. De Eerste Kamer had om die reden een parlementair voorbehoud aangetekend bij het voorgestelde art. 4 lid 7 Kaderbesluit,(8) in die zin dat de Eerste Kamer instemming zou onthouden aan het Kaderbesluit indien daarin zou worden vastgehouden aan de voorgestelde tekst van art. 4 lid 7.(9)

18. Nederland bleef vasthouden aan een facultatieve weigeringsgrond met betrekking tot feiten die geheel op het grondgebied van de aangezochte staat dan wel geheel buiten het grondgebied van de verzoekende staat, zijn gepleegd.(10) De minister van Justitie noemde deze weigeringsgrond 'een keihard punt' in verband met het niet langer toetsen van de vereiste dubbele strafbaarheid bij een aantal feiten. Tijdens een Algemeen Overleg merkte hij naar aanleiding van de vraag in hoeverre bezit van verdovende middelen valt onder illegale handel daarin (art. 2 lid 2 Kaderbesluit) het volgende op:

19. Het resultaat is de huidige facultatieve weigeringsgrond waarin art. 4 lid 7 Kaderbesluit voorziet. Uit het verslag van de Europese Commissie met de eerste evaluatie van het EAB blijkt dat 21 lidstaten de in art. 4 aanhef en onder 7 a) Kaderbesluit opgenomen facultatieve weigeringsgrond in hun nationale wetgeving hebben omgezet. Dertien lidstaten hebben de bevoegdheid deze weigeringsgrond op te nemen neergelegd in een facultatieve weigeringsgrond en acht lidstaten hebben er een verplichte weigeringsgrond van gemaakt.(12) Zo zou Oostenrijk in een geval als de onderhavige zaak de overlevering hebben geweigerd op grond van de omstandigheid dat het feit ten dele op Oostenrijks grondgebied was gepleegd en vervolgens - gelet op het geldende legaliteitsbeginsel - zelf een vervolging tegen de opgeëiste persoon hebben ingesteld.(13)

De Overleveringswet

20. Bij de parlementaire voorbereiding van de Overleveringswet is ruim aandacht besteed aan art. 13, dat aanvankelijk was geformuleerd als een facultatieve weigeringsgrond. Overlevering kon worden geweigerd indien het feit werd geacht geheel of gedeeltelijk op Nederlands grondgebied te zijn gepleegd of buiten Nederland aan boord van een Nederlands vaartuig of luchtvaartuig. Het was aan de Rechtbank om van deze weigeringsgrond gebruik te maken. Tevens kon de Officier van Justitie een vordering doen (kort gezegd) van deze weigeringsgrond af te zien. Ook deze bepaling voorzag in de mogelijkheid voor de Rechtbank aan deze vordering voorbij te gaan indien de Officier van Justitie naar het oordeel van de rechtbank niet in redelijkheid tot die vordering had kunnen komen.

21. In de Memorie van toelichting werd bij deze facultatieve weigeringsgrond de beslissingsvrijheid wel of niet strafvervolging in te stellen vooropgesteld en werd vervolgens in het kader van de vervolgingsbeslissing stilgestaan bij de vereiste dubbele strafbaarheid:

22. In de Nota naar aanleiding van het verslag is uiteengezet dat de overlevering zal worden geweigerd, indien de dubbele strafbaarheid ontbreekt en de overlevering wordt gevraagd voor feiten die op Nederlands territoir zijn gepleegd:

23. Tijdens een daarop volgend wetgevingsoverleg van de vaste commissie voor Justitie verklaarde de minister van Justitie zich te kunnen voorstellen dat de systematiek van het artikel wordt omgedraaid van een kan-bepaling in een imperatieve weigeringsgrond(16):

24. Vervolgens is art. 13 Overleveringswet bij Tweede nota van wijziging omgevormd van een facultatieve in een imperatieve weigeringsgrond. Uit de toelichting valt op te maken dat overlevering in de regel zal moeten worden geweigerd indien het feit geheel of gedeeltelijk op Nederlands territoir is gepleegd, maar dat de goede rechtsbedeling kan meebrengen dat toch wordt overgeleverd:

25. Uit de parlementaire voorbereiding van art. 13 Overleveringswet kan het volgende worden opgemaakt met betrekking tot de grondslagen van de weigeringsgrond. Overlevering zal altijd worden geweigerd indien het feit waarvoor de overlevering wordt verzocht geheel of ten dele op Nederlands territoir is gepleegd en hier geen strafbaar feit oplevert.(19) De Officier van Justitie kan in dat geval niet in redelijkheid tot een vordering komen als bedoeld in art. 13 lid 2 Overleveringswet. Voorts zijn er feiten die wel strafbaar zijn maar die als categorie in de regel niet worden vervolgd, zoals de verkoop van cannabis in een in Nederland gedoogde coffeeshop. Ook dan zal een dergelijke vordering achterwege blijven.(20) Daarbuiten is het bij geheel of gedeeltelijk op Nederlands grondgebied gepleegde feiten in beginsel aan het Openbaar Ministerie om te bepalen of van de weigeringsgrond moet worden afgezien en daarbij als maatstaf te hanteren of overlevering het belang van de goede rechtsbedeling kan dienen. Met deze regel geeft de wet aan dat het OM 'een zware stem' heeft bij de beslissing of de overlevering in dit geval wordt geweigerd.(21)

26. In verband met de vraag in hoeverre bij die beslissing persoonlijke omstandigheden van de opgeëiste persoon een rol kunnen spelen, wijs ik op een eerdere verandering in het uitleveringsrecht waarbij die vraag ook aan de orde was, te weten de in 1988 in art. 4 lid 2 Uitleveringswet 1967 gecreëerde mogelijkheid om eigen onderdanen uit te leveren onder de voorwaarde dat de eventueel opgelegde vrijheidsbenemende sanctie in Nederland kan worden ondergaan (terugkeergarantie). Hetgeen bij de parlementaire voorbereiding ervan is opgemerkt, is mijns inziens ook van belang voor de beoordeling van een verzoek om overlevering dat betrekking heeft op een feit dat geheel of gedeeltelijk op Nederlands territoir is gepleegd.

27. Aldus bezien komt de overlevering in combinatie met de terugkeergarantie reeds deels tegemoet aan de persoonlijke belangen van de opgeëiste persoon indien hij Nederlander is of een daarmee gelijkgestelde vreemdeling als bedoeld in art. 6 lid 5 Overleveringswet.

28. Dat betekent nog niet dat individuele omstandigheden van de opgeëiste persoon verder geen rol zouden kunnen spelen bij het beantwoorden van de vraag of diens overlevering in het belang is van een goede rechtspleging. Aandacht voor persoonlijke omstandigheden past immers in de 'grondrechtelijke benaderingswijze' van goede rechtsbedeling waarin de menselijke persoon in het middelpunt van de rechtsbedeling is geplaatst.(23) Ook de Circulaire van de minister van Justitie aan het College van Procureurs-Generaal inzake overdracht en overname van strafvervolging, hecht belang aan de individuele omstandigheden van de opgeëiste persoon, zoals reeds uit de Inleiding blijkt:

'Uit het oogpunt van een goede rechtsbedeling verdient in veel gevallen vervolging in het land van herkomst de voorkeur boven berechting van de dader in het land waar het delict gepleegd is. '(24)

29. Daar staat tegenover dat het systeem van het Kaderbesluit en de Overleveringswet minder ruimte bieden om rekening te houden met persoonlijke omstandigheden van de opgeëiste persoon dan in het recente verleden op grond van het Europees Uitleveringsverdrag en de Uitleveringswet mogelijk was. Op grond van een bij dat verdrag gemaakt voorbehoud kon Nederland met toepassing van de zogenaamde 'hardheidsclausule' (art. 10 lid 2 Uitleveringswet) de uitlevering weigeren, bijvoorbeeld vanwege de slechte gezondheidstoestand van de opgeëiste persoon. De Overleveringswet biedt die mogelijkheid niet. Slechts uitstel van de overlevering is mogelijk zolang er ernstige humanitaire redenen bestaan die aan de feitelijke overlevering in de weg staan (art. 24 lid 4 Kaderbesluit en 35 lid 3 Overleveringswet).

30. Daarbij moet worden opgemerkt dat, indien de Rechtbank oordeelt dat de Officier van Justitie om ernstige humanitaire redenen een vordering als bedoeld in art. 13 lid 2 Overleveringswet achterwege had moeten laten, de overlevering niet wordt geweigerd vanwege humanitaire redenen. Dat zou in strijd zou zijn met het systeem van het Kaderbesluit en de Overleveringswet. In een dergelijk geval zou de overlevering worden geweigerd omdat naar het oordeel van de Rechtbank de in art. 13 lid 1 omschreven weigeringsgrond van toepassing is, nu het feit in Nederland is gepleegd.(25) Dat die weigeringsgrond door een daartoe strekkende vordering van de Officier van Justitie niet opzij wordt gezet, omdat die vordering volgens de Rechtbank vanwege humanitaire redenen in redelijkheid niet kon worden gedaan, betekent dus niet dat de overlevering in strijd met het Kaderbesluit om humanitaire redenen wordt geweigerd. De vraag in een dergelijk geval is evenwel of de Rechtbank kon oordelen dat de vordering om humanitaire overwegingen achterwege had moeten blijven.

Middel van cassatie

31. Als middel van cassatie wordt voorgesteld: De Rechtbank heeft in haar hierboven weergegeven uitspraak het recht geschonden dan wel op straffe van nietigheid voorgeschreven vormen verzuimd door bij de uitleg c.q. toepassing van het bepaalde in art. 13 Overleveringswet te overwegen en te beslissen als in haar uitspraak is weergeven, zulks op de navolgende, mede in hun onderlinge samenhang te lezen redenen.

32. De Rechtbank heeft ten onrechte overwogen dat op het Openbaar Ministerie een verzwaarde motiveringsplicht rust bij het doen van een vordering op de voet van art. 13 lid 2 Overleveringswet, omdat beleidsregels ontbreken ten aanzien van de wijze waarop het Openbaar Ministerie gebruik maakt en in de toekomst gebruik zal maken van zijn bevoegdheid tot het doen van genoemde vordering. Deze eis van een verzwaarde plicht tot motiveren is in strijd met art. 13 Overleveringswet dat een dergelijke eis niet stelt. Een dergelijke motiveringsplicht vloeit ook niet voort uit de aard van de in art. 13 lid 2 aan het Openbaar Ministerie toegekende bevoegdheid. Het betreft hier een bevoegdheid waarbij het Openbaar Ministerie beoordelingsvrijheid heeft, die samenhangt met zijn wettelijke taken. Het is aan het Openbaar Ministerie als orgaan dat verantwoordelijk is voor de opsporing en vervolging van strafbare feiten overgelaten om te beslissen of van de weigeringsgronden van art. 13 lid 1 al dan niet gebruik zal worden gemaakt. De rechter kan, zoals voortvloeit uit de bewoordingen van art. 13 lid 2, dat besluit slechts marginaal toetsen(26). Daarmee verdraagt zich niet dat aan het Openbaar Ministerie een verzwaarde motiveringsplicht wordt opgelegd zolang er geen algemeen beleid ten aanzien van het gebruik van deze bevoegdheid is geformuleerd.

33. Voorts heeft de Rechtbank ten onrechte, althans onbegrijpelijk geoordeeld dat zij de door de Officier van Justitie gemaakte afweging van de belangen van [de opgeëiste persoon] bij niet overlevering tegen het belang van Oostenrijk bij overlevering niet naar behoren kan beoordelen en dat de overlevering om die reden moet worden geweigerd. Uit het systeem van het Kaderbesluit en de Overleveringswet blijkt dat, anders dan ten aanzien van de uitlevering op basis van het Europees Uitleveringsverdrag het geval was, persoonlijke omstandigheden als ziekte, geen grond opleveren de overlevering te weigeren. Zij kunnen slechts tot uitstel van de feitelijke overlevering leiden (art. 35 Overleveringswet). Uitgaande van die systematiek van de Overleveringswet kon de Rechtbank niet oordelen dat in dit geval, waarin de Officier van Justitie onbestreden de overwegingen heeft aangegeven waarom berechting in Oostenrijk aangewezen is, de gestelde omstandigheden van persoonlijke aard de Officier van Justitie mogelijk toch tot een andere afweging hadden moeten brengen. Nu persoonlijke belangen geen grond zijn voor weigering van de overlevering, is het Openbaar Ministerie - uitzonderlijke gevallen daargelaten - ook niet gehouden een naar zijn oordeel overigens in het belang van een goede rechtspleging aangewezen overlevering achterwege te laten vanwege persoonlijke omstandigheden van de over te leveren persoon als zijn aangevoerd.

34. Het oordeel van de Rechtbank is ook in zoverre niet naar behoren gemotiveerd, dat ook in geval van strafrechtelijke vervolging en berechting ter zake van deze feiten in Nederland - het alternatief dat Officier van Justitie in zijn gemotiveerde standpunt heeft afgewogen - de door de raadsman genoemde belangen van [de opgeëiste persoon] in gevaar zouden kunnen komen. Dientengevolge is zonder nadere motivering, welke in de uitspraak ontbreekt, niet zonder meer begrijpelijk dat in redelijkheid niet zou kunnen worden besloten tot het niet toepassen van de in art. 13 lid 1 onder a bedoelde weigeringsgrond vanwege de persoonlijke belangen van [de opgeëiste persoon]. Dat zou immers slechts het geval kunnen zijn, indien bij vervolging en berechting in Nederland deze belangen gespaard, althans aanmerkelijk minder geschaad zouden worden, waarover door de Rechtbank niets is vastgesteld.

35. Op grond van het vorenstaande vorder ik dat de Hoge Raad de bestreden uitspraak van de Rechtbank te Amsterdam in het belang der wet zal vernietigen en zal verstaan dat de door de Hoge Raad gegeven beslissing geen nadeel zal toebrengen aan door partijen verkregen rechten.