Rechtbank Rotterdam, 04-04-2008, BD0270, 07/2676

Sector Bestuursrecht

Meervoudige kamer

[Eiseres], wonende te Rotterdam, eiseres,

gemachtigde mr. R.S. Wijling, werkzaam bij het Advocatenkollectief te Rotterdam,

1 Ontstaan en loop van de procedure

Door middel van een daartoe bestemd formulier, ondertekend op 8 maart 2007, heeft eiseres een huisvestingsvergunning aangevraagd voor het adres [adres] te Rotterdam.

2 Overwegingen

2.1 Feiten en omstandigheden

Eiseres is vanuit Hoofddorp (gemeente Haarlemmermeer) op 25 mei 2005 naar de gemeente Rotterdam verhuisd en gaan wonen op het [huidig adres] te Rotterdam.

Eiseres stelt zich in beroep op het standpunt dat verweerder ten onrechte geen toepassing heeft gegeven aan de hardheidsclausule ingevolge de artikelen 2.6, derde lid, en 4.1 van de HVV 2003. Verweerder heeft bij het bestreden besluit ten onrechte de belangen van het handhaven van de kennelijke doelstelling van de HVV 2003 zwaarder laten wegen dan de belangen van eiseres bij het verkrijgen van een huisvestingsvergunning. Voor eiseres is een noodsituatie ontstaan. Zij woont met twee kinderen in een éénkamerwoning. De woning is slecht onderhouden en levert een ongezonde woonsituatie op voor eiseres en haar kinderen. Eiseres moet de woning verlaten, omdat de verhuurder de woning wil renoveren en voor eigen gebruik nodig heeft. De verhuurder heeft haar ter vervanging de woning aan de [naam straat] aangeboden. Uit het bestreden besluit blijkt op geen enkele wijze dat verweerder rekening heeft gehouden met de door eiseres aangedragen persoonlijke belangen en omstandigheden. Het besluit berust dan ook niet op een deugdelijke motivering en is op een onzorgvuldige wijze tot stand gekomen.

Voorts stelt eiseres zich op het standpunt dat de HVV 2003 een onaanvaardbare doorkruising vormt van het systeem van de Huisvestingswet (hierna: Hw). Volgens de considerans van de Hw beoogt deze wet - en dat heeft dan ook te gelden voor de daarop gebaseerde regels - het bevorderen van een evenwichtige en rechtvaardige verdeling van de schaarse woonruimte. Niet valt in te zien op welke wijze artikel 2.6 van de HVV 2003 met deze doelstelling in overeenstemming is. Eiseres verwijst ter onderbouwing van haar standpunt naar de uitspraak van de rechtbank Rotterdam van 10 april 2007 (LJN BA4446) waarin de rechtbank tot hetzelfde oordeel is gekomen met betrekking tot de oude Huisvestingsverordening. Weliswaar is thans de Wet bijzondere maatregelen grootstedelijke problematiek (hierna: Wbmgp) van toepassing maar de Hw is niet gewijzigd. Derhalve vindt de bevoegdheid tot het opstellen van een huisvestingsverordening nog steeds uitsluitend zijn basis in de Hw, aldus eiseres, en dient de HVV 2003 in overeenstemming te zijn met het doel en de strekking van de Hw en dit is evident niet het geval. De bevoegdheid tot het opstellen van een huisvestingsverordening is uitsluitend gelegen in artikel 2 van de Hw. Artikel 8 van de Wbmgp opent weliswaar de mogelijkheid tot het opnemen van aanvullende eisen ten aanzien van de huisvestingsvergunning, maar dit artikel geeft geen aparte verordenende bevoegdheid. Het geeft slechts de bevoegdheid om in een huisvestingsverordening een apart artikel op te nemen. Ook de bevoegdheid in artikel 8 van de Wbmgp dient derhalve te voldoen aan de considerans van de Hw. Niet valt in te zien op welke wijze het op basis van artikel 8 van de Wbmgp tot stand gekomen artikel 2.6 van de HVV 2003 met deze doelstelling in overeenstemming is. Het voorkomen van de toename van sociaaleconomisch zwakkere groepen in bepaalde gebieden of wijken bevordert niet een evenwichtige en rechtvaardige verdeling van de schaarse woonruimte.

Tot slot stelt eiseres zich op het standpunt dat de HVV 2003 onverbindend dient te worden verklaard, omdat deze in strijd is met artikel 2 van het vierde protocol bij het Europese Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (hierna: EVRM) en de artikelen 12 en 26 van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (hierna: IVBPR). Eiseres verwijst in dit verband op het advies van de Raad van State bij het wetsvoorstel Wbmgp en het advies van de Commissie Gelijke Behandeling van 7 juli 2005 inzake het beleid van de gemeente Rotterdam om de instroom van kansarmen te beperken. Eiseres stelt dat een beperking van artikel 12 van het IVBPR alleen gerechtvaardigd is als het noodzakelijk is ter bescherming van de openbare orde en een beperking in overeenstemming moet zijn met de eisen van subsidiariteit en proportionaliteit. Eiseres is van mening dat de HVV 2003 aan deze eisen niet voldoet.

2.2 Wettelijk kader

Artikel 2 van het vierde protocol bij het EVRM luidt als volgt:

“1. Een ieder die wettig op het grondgebied van een Staat verblijft, heeft binnen dat grondgebied het recht zich vrijelijk te verplaatsen en er vrijelijk zijn verblijfplaats te kiezen.

2. Een ieder heeft het recht welk land ook, met inbegrip van het eigen land, te verlaten.

3. De uitoefening van deze rechten mag aan geen andere beperkingen worden gebonden dan die die bij de wet zijn voorzien en in een democratische samenleving noodzakelijk zijn in het belang van de nationale veiligheid of van de openbare veiligheid, voor de handhaving van de openbare orde, voor de voorkoming van strafbare feiten, voor de bescherming van de gezondheid of van de goede zeden of de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen.

4. De in het eerste lid genoemde rechten kunnen ook, in bepaalde omschreven gebieden, worden onderworpen aan beperkingen die bij de wet zijn voorzien en gerechtvaardigd worden door het algemeen belang in een democratische samenleving.”

Artikel 12 van het IVBPR luidt als volgt:

“1. Een ieder die wettig op het grondgebied van een Staat verblijft, heeft, binnen dit grondgebied, het recht zich vrijelijk te verplaatsen en er zijn verblijfplaats vrijelijk te kiezen.

2. Een ieder heeft het recht welk land ook, met inbegrip van het eigen land, te verlaten.

3. De bovengenoemde rechten kunnen aan geen andere beperkingen worden onderworpen dan die welke bij de wet zijn voorzien, nodig zijn ter bescherming van de nationale veiligheid, de openbare orde, de volksgezondheid of de goede zeden of van de rechten en vrijheden van anderen en verenigbaar zijn met de andere in dit Verdrag erkende rechten.

4. Aan niemand mag willekeurig het recht worden ontnomen naar zijn eigen land terug te keren.”

Artikel 26 van het IVBPR luidt als volgt:

“Allen zijn gelijk voor de wet en hebben zonder discriminatie aanspraak op gelijke bescherming door de wet. In dit verband verbiedt de wet discriminatie van welke aard ook en garandeert een ieder gelijke en doelmatige bescherming tegen discriminatie op welke grond ook, zoals ras, huidskleur, geslacht, taal, godsdienst, politieke of andere overtuiging, nationale of maatschappelijke afkomst, eigendom, geboorte of andere status.”

Artikel 2, eerste lid, van de Hw luidt als volgt:

“ 1. Indien het naar het oordeel van de gemeenteraad noodzakelijk is regelen te stellen met betrekking tot het in gebruik nemen of geven van woonruimte als bedoeld in hoofdstuk II, of met betrekking tot wijzigingen van de woonruimtevoorraad als bedoeld in hoofdstuk III, stelt de gemeenteraad een huisvestingsverordening vast.”

Artikel 5 van de Hw luidt, voor zover hier van belang, als volgt:

“De gemeenteraad kan, voor zover dat in het belang van een evenwichtige en

rechtvaardige verdeling van woonruimte noodzakelijk is, in de huisvestings-

verordening woonruimte aanwijzen die niet voor bewoning in gebruik mag worden

genomen of gegeven, indien voor het in gebruik nemen daarvan geen huisvestings-

vergunning is verleend.”

Artikel 7, eerste en tweede lid, van de Hw luidt als volgt:

“1. Het is verboden zonder vergunning van burgemeester en wethouders een woonruimte, aangewezen overeenkomstig artikel 5, in gebruik te nemen voor bewoning.

2. Het is verboden een woonruimte, aangewezen overeenkomstig artikel 5, voor bewoning in gebruik te geven aan een persoon die niet beschikt over een huisvestingsvergunning.”

Artikel 9, eerste lid, van de Hw luidt als volgt:

“1. De gemeenteraad wijst in de huisvestingsverordening de categorieën van woningzoekenden aan die met het oog op een evenwichtige en rechtvaardige verdeling van de woonruimte, aangewezen overeenkomstig artikel 5, voor het verkrijgen van een huisvestingsvergunning in aanmerking komen.”

Artikel 1, aanhef en onder b en d, van de Wbmgp luidt als volgt:

“In deze wet en de daarop berustende bepalingen wordt verstaan onder:

(…)

b. huisvestingsvergunning: vergunning als bedoeld in artikel 7, eerste lid, van de Huisvestingswet;

(…)

d. huisvestingsverordening: verordening als bedoeld in artikel 2 van de Huisvestingswet.”

Artikel 5 van de Wbmgp luidt als volgt:

“1. Onze Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer kan op aanvraag van de gemeenteraad gebieden aanwijzen waarin aan woningzoekenden op grond van de artikelen 8 en 9 eisen kunnen worden gesteld.

2. De aanwijzing, bedoeld in het eerste lid, geschiedt voor de duur van ten hoogste vier jaar. Deze termijn kan op aanvraag van de gemeenteraad een maal met ten hoogste vier jaar worden verlengd. Het eerste lid van dit artikel en de artikelen 6 en 7 zijn van overeenkomstige toepassing.”

Artikel 6 van de Wbmgp luidt als volgt:

“1. Bij de aanvraag, bedoeld in artikel 5, eerste lid, maakt de gemeenteraad naar het oordeel van Onze Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer voldoende aannemelijk dat de beoogde aanwijzing van de in de aanvraag genoemde gebieden:

a. noodzakelijk en geschikt is voor het bestrijden van grootstedelijke problematiek in de gemeente, en

b. voldoet aan de eisen van subsidiariteit en proportionaliteit.

2. De aanwijzing, bedoeld in artikel 5, geschiedt uitsluitend indien is voldaan aan het eerste lid, en de gemeenteraad naar het oordeel van Onze Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat woningzoekenden, aan wie als gevolg van die aanwijzing geen huisvestingsvergunning kan worden verleend voor het in gebruik nemen van woonruimte in de aangewezen gebieden, voldoende mogelijkheden houden om binnen de regio waarin de gemeente is gelegen passende huisvesting te vinden.

3. Onze Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer kan gedeputeerde staten dan wel, indien de gemeente is gelegen in een plusregio als bedoeld in artikel 104 van de Wet gemeenschappelijke regelingen, het dagelijks bestuur van die plusregio advies vragen over de mogelijkheden, bedoeld in het eerste lid, onderdeel c.

4. Onze Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer neemt binnen dertien weken na verzending door de gemeenteraad van de aanvraag tot aanwijzing van een gebied, bedoeld in artikel 5, eerste lid, een besluit omtrent die aanwijzing. Indien Onze Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer zijn besluit niet binnen de termijn, genoemd in de eerste volzin, aan de gemeenteraad bekend heeft gemaakt, wordt het besluit tot aanwijzing geacht te zijn genomen.”

Artikel 7 van de Wbmgp luidt als volgt:

“1. Onze Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer trekt de aanwijzing, bedoeld in artikel 5, in indien hem is gebleken dat:

a. niet langer wordt voldaan aan de voorwaarden gesteld in artikel 6, eerste lid, of

b. de woningzoekenden, aan wie als gevolg van de aanwijzing, bedoeld in artikel 5, geen huisvestingsvergunning kan worden verleend voor het in gebruik nemen van woonruimte in de aangewezen gebieden, onvoldoende mogelijkheden hebben om binnen de regio waarin de gemeente is gelegen voor hen passende huisvesting te vinden.

2. Onze Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer trekt de aanwijzing, bedoeld in artikel 5, voorts in indien de gemeenteraad daarom verzoekt.”

Artikel 8 van de Wbmgp luidt als volgt:

“1. De gemeenteraad kan, indien dat naar zijn oordeel noodzakelijk en geschikt is voor het bestrijden van grootstedelijke problematiek in de gemeente en voldoet aan de eisen van subsidiariteit en proportionaliteit, in de huisvestingsverordening bepalen dat woningzoekenden die minder dan zes jaar voorafgaand aan de aanvraag van een huisvestingsvergunning onafgebroken ingezetene zijn van de regio waarin de gemeente is gelegen, slechts voor een huisvestingsvergunning voor het in gebruik nemen van in die verordening aangewezen categorieën van woonruimte in aanmerking komen indien zij beschikken over:

a. een inkomen op grond van het in dienstbetrekking verrichten van arbeid;

b. een inkomen uit zelfstandig beroep of bedrijf;

c. een inkomen op grond van een regeling voor vrijwillig vervroegd uittreden;

d. een ouderdomspensioen als bedoeld in de Algemene Ouderdomswet;

e. een ouderdoms- of nabestaandenpensioen als bedoeld in de Wet op de loonbelasting 1964, of

f. studiefinanciering als bedoeld in de Wet studiefinanciering 2000.

2. De gemeenteraad bepaalt in de huisvestingsverordening dat burgemeester en wethouders aan een woningzoekende die niet voldoet aan de eisen, genoemd in het eerste lid, een huisvestingsvergunning voor het in gebruik nemen van woonruimte als bedoeld in dat lid kunnen verlenen, indien het weigeren van die huisvestingsvergunning tot een onbillijkheid van overwegende aard zou leiden.

3. De artikelen 7, 84, tweede en derde lid, en 85 van de Huisvestingswet zijn van overeenkomstige toepassing.

4. De artikelen 13a en 13c van de Huisvestingswet zijn niet van toepassing.”

Artikel 9 van de Wbmgp luidt als volgt:

“1. De gemeenteraad kan, indien dat naar zijn oordeel noodzakelijk en geschikt is voor het bestrijden van grootstedelijke problematiek in de gemeente en voldoet aan de eisen van subsidiariteit en proportionaliteit, in de huisvestingsverordening bepalen dat voor daarbij aan te wijzen categorieën van woonruimte bij het verlenen van huisvestingsvergunningen voorrang wordt gegeven aan woningzoekenden die voldoen aan in die verordening vastgelegde sociaal-economische kenmerken.

2. De gemeenteraad bepaalt in de huisvestingsverordening of aan woningzoekenden als bedoeld in het eerste lid voorrang wordt gegeven boven woningzoekenden als bedoeld in artikel 11, eerste lid, van de Huisvestingswet.”

Artikel 2.4, aanhef en onder a, van de HVV 2003 luidt als volgt:

“Burgemeester en wethouders verlenen de huisvestingsvergunning, indien aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:

a. de aanvrager van de huisvestingsvergunning voldoet, ingevolge artikel 2.6., aan de eisen voor toegang tot de woningmarkt.”

In artikel 2.6, tweede lid, van de HVV 2003 is bepaald, dat indien de aanvrager minder dan zes jaar voorafgaand aan de aanvraag van de huisvestingsvergunning onafgebroken ingezetene is van één van de gemeenten in de Stadsregio Rotterdam, hij moet beschikken over:

• een inkomen op grond van het in dienstbetrekking verrichten van arbeid;

• een inkomen uit zelfstandig beroep of bedrijf;

• een inkomen op grond van een regeling voor vrijwillig vervroegd uittreden;

• een ouderdomspensioen als bedoeld in de Algemene Ouderdomswet;

• een ouderdoms- of nabestaandenpensioen als bedoeld in de Wet op de loonbelasting 1964, of

• studiefinanciering als bedoeld in de Wet studiefinanciering 2000.

2.3 Beoordeling

Allereerst dient de vraag te worden beantwoord of de HVV 2003 onverbindend dient te worden verklaard, omdat deze in strijd zou zijn met artikel 2 van het vierde protocol bij het EVRM en de artikelen 12 en 26 van het IVBPR.

Ten aanzien van de door eiseres gestelde strijd met artikel 26 van het IVBPR is de rechtbank van oordeel dat naar behoren is gemotiveerd (Kamerstukken II 2004-2005, 30 091, nr. 3 blz. 18-20) dat, voor zover de maatregelen leiden tot een indirect onderscheid, dit onderscheid in voldoende mate objectief gerechtvaardigd is.

De rechtbank wijst er in dit verband op dat de in de HVV 2003 gestelde beperkingen op grond van de Wbmgp slechts een minimale en tijdelijke beperking vormen van het recht op vrijheid van vestiging. Hierbij neemt de rechtbank in ogenschouw dat het haar niet is gebleken - en eiseres heeft dit evenmin aannemelijk gemaakt - dat eiseres elders in de gemeente of regio geen passende huisvesting kan verkrijgen.

Tot slot dient de vraag te worden beantwoord of ten onrechte geen toepassing is gegeven aan de hardheidsclausule ingevolge de artikelen 2.6, derde lid, en 4.1 van de HVV 2003.

Verweerder heeft in het bestreden besluit de belangen van eiseres bij het verkrijgen van een huisvestingsvergunning afgewogen tegen het belang van de gemeente Rotterdam bij een evenwichtige en rechtvaardige verdeling van de woonruimte in de aangewezen gebieden. De rechtbank ziet geen aanleiding voor het oordeel dat verweerder niet in redelijkheid de belangen van de gemeente zwaarder heeft mogen laten wegen dan de belangen van eiseres. In hetgeen door eiseres is aangevoerd ziet de rechtbank onvoldoende aanknopingspunten voor het oordeel dat sprake is van zulke zwaarwegende omstandigheden op grond waarvan toepassing zou moeten worden gegeven aan de hardheidsclausule zoals neergelegd in artikel 4.1 van de HVV 2003. De rechtbank is, gelet op hetgeen de commissie hieromtrent heeft overwogen en hetgeen eiseres hiertoe ter zitting desgevraagd heeft verklaard, van oordeel dat het weigeren van een huisvestingsvergunning in het onderhavige geding niet tot een onbillijkheid van overwegende aard leidt.

3 Beslissing

De rechtbank,